του Διαμαντή Ζαφειριάδη
Η βία στην εποχή μας έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και πλήττει όλες τις κοινωνικές ομάδες, ιδιαίτερα όμως τα παιδιά και τους εφήβους. Έρευνες σε διεθνές επίπεδο έχουν δείξει ότι περίπου το 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού και βίας, οι οποίες παρατηρούνται συχνότερα στις ηλικίες 8-15 ετών. Έρευνες στη χώρα μας έχουν δείξει ότι το φαινόμενο της βίας και του εκφοβισμού αφορά ένα στα δέκα παιδιά, με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη και στις διαδικασίες της μάθησης, που εκφράζονται με διάφορους τρόπους: άγχος, ψυχοσωματικά συμπτώματα, κατάθλιψη, αυτοκτονικό ιδεασμό, με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Πολλά από τα παιδιά μπορεί να δημιουργήσουν αργότερα στη νεαρή τους ηλικία διαταραγμένες διαπροσωπικές σχέσεις, με ή χωρίς παραβατικότητα κ.ά.
Το Bullying έχει οριστεί από τον Tim Field (1952-2006) ως «…μία παθολογική ανάγκη να επιδεικνύεις επιθετικότητα και η οποία επιτυγχάνεται μέσω μίας επίδειξης ανεπάρκειας (κοινωνική, προσωπική, διαπροσωπική, συμπεριφορική, επαγγελματική), μια ανεπάρκεια που προβάλλεται πάνω στους άλλους μέσω ελέγχου και υποταγής (κριτική, αποκλεισμός, απομόνωση κ.α.). Ο εκφοβισμός συντηρείται λόγω αποποίησης ευθυνών (άρνηση, αλληλοκατηγορίες, πρόφαση θυματοποίησης) και διαιωνίζεται από ένα κλίμα φόβου, άγνοιας, αδιαφορίας, σιωπής, άρνησης, δυσπιστίας, εξαπάτησης, υπεκφυγών, ανοχής και επιβράβευσης του εκφοβιστή.»
Στην προσπάθεια καταπολέμησης αυτού του φαινομένου επιστήμονες της Ιταλίας στο χώρο της ψυχολογίας, ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης, τυποποίησης και διαπίστευσης αναπτύξανε το πρότυπο/προδιαγραφή UNI/PdR 42:2018 που αποτελεί ένα σύστημα διαχείρισης Anti-Bullying.
ΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ
Σύμφωνα με το πρότυπο, κάθε σχολείο θα πρέπει να ορίζει τις ενέργειες που σχεδιάζει να υλοποιήσει για την βελτίωση της πρόληψης και την καταπολέμηση των φαινομένων bullying. Το σχέδιο αυτό, θα υλοποιείται από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της σχολικής χρονιάς και θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μετρήσιμους στόχους, όπως: αριθμός και αποτέλεσμα παραπόνων/νομικών υποθέσεων που προωθούνται από τις οικογένειες των μαθητών εναντίον του σχολείου και των εργαζομένων σε αυτό για υποθέσεις εκφοβισμού, αριθμός θετικών αντιδράσεων στα ερωτηματολόγια κατά του εκφοβισμού, ποσοστό συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις κατά του σχολικού εκφοβισμού.
Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας κανονισμός κατά του σχολικού εκφοβισμού που θα παρουσιάζει τις απαγορευμένες συμπεριφορές καθώς και τις συνέπειες αυτών, και θα γίνεται συνεχώς συλλογή αναφορών σχετικά με αντίστοιχα περιστατικά. Είναι επιβεβλημένο να υπάρχει ένα ετήσιο πλάνο για την εκπαίδευση και ενημέρωση σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό και να υπάρχουν περιοδικές σχεδιασμένες και μη-σχεδιασμένες επιθεωρήσεις ώστε να αναγνωρίζονται πιθανές κρίσιμες καταστάσεις και να παρακολουθείται η πορεία υλοποίησης των δράσεων/ενεργειών του σχολείου.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ
Η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος θα έχει πολλαπλά οφέλη στους Εκπαιδευτικούς Οργανισμούς που θα επιλέξουν να το εφαρμόσουν, όπως μεταξύ άλλων:
• Άμεση και μετρήσιμη μείωση των φαινομένων εκφοβισμού
• Απόδειξη της Δέσμευσης του Οργανισμού για την εφαρμογή και υλοποίηση μόνιμων δράσεων κατά του φαινομένου του εκφοβισμού.
• Καλύτερη ψυχολογία των μαθητών και ενίσχυση της αυτοπεποίθησης τους
• Ενδυνάμωση των σχέσεων μαθητών-Δασκάλων/Καθηγητών
• Προώθηση υγιών σχέσεων μεταξύ των μαθητών.
• Ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των γονέων και κηδεμόνων για τις παρεχόμενες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού ιδρύματος
• Ενίσχυση της πρόληψης φαινομένων εκφοβισμού μέσα από οργανωμένες δράσεις και σχέδια
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
Μετά την ανάπτυξη και εφαρμογή στον Οργανισμό ενός Συστήματος διαχείρισης για την καταπολέμηση του Bulling ακολουθεί η φάση της πιστοποίησης του συστήματος βάση του πρότυπου UNI/PdR 42:2018. Η πιστοποίηση ενός Συστήματος Διαχείρισης πραγματοποιείται από Φορείς Πιστοποίησης (Certification Bodies).
Η πιστοποίηση ενός Οργανισμού είναι ένας τρόπος διαβεβαίωσης ότι ο πιστοποιημένος οργανισμός έχει εφαρμόσει ένα σύστημα για τη καταπολέμηση του Bulling με βάση το πρότυπο UNI/PdR 42:2018. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η πιστοποίηση δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρξουν φαινόμενα Bulling, αλλά έχει ως στόχο να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μέτρα τα οποία να μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης και την αντιμετώπιση τέτοιον φαινομένων εάν αυτά συμβούν.
Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) ο οποίος είναι και ο αρμόδιος φορέας για την υιοθέτηση και εφαρμογή των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Προτύπων στην Κύπρο παρακολουθεί στενά το εν λόγω θέμα και θα ενημερώνει όλους τους ενδιαφερόμενους για οποιεσδήποτε εξελίξεις.
Ο Διαμαντής Ζαφειριάδης είναι Λειτουργός Τυποποίησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS)
