Υποχρεωτική είναι η διασπορά των επισκεπτών κατά τη διάρκεια της αναμονής εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία σύμφωνα με το πρωτόκολλο προστασίας του προσωπικού και των επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία του Τμήματος Αρχαιοτήτων με την επαναλειτουργία τους την 1η Ιουνίου 2020 μετά από παρέλευση πολλών εβδομάδων που παρέμειναν κλειστά λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού που κτύπησε και τη δική μας πατρίδα.
Το πρωτόκολλο που εξέδωσε το Υπουργείο Υγείας και αφορά την Εφαρμογή προληπτικών δράσεων σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και μνημεία αναφέρει ως απαραίτητη την «ανάρτηση γραπτών οδηγιών και πληροφοριακού υλικού σχετικά με τον τρόπο της εξάπλωσης του COVID-19 στο προσωπικό των χώρων αυτών έτσι ώστε να γνωρίζει τα συμπτώματα του ιού και να είναι σε θέση να τα αναγνωρίζει έγκαιρα».
Προσθέτει ότι «σκοπός είναι να μπορεί να ζητήσει κατάλληλη ιατρική περίθαλψη και εργαστηριακές εξετάσεις και να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο μόλυνσης τόσο των επισκεπτών όσο και άλλων εργαζομένων».
Υποχρεωτική είναι «και η διασπορά των επισκεπτών κατά τη διάρκεια της αναμονής εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία και ιδιαίτερα στην περίπτωση καθόδου επισκεπτών κατά μεγάλες ομάδες και διευθέτηση της εξυπηρέτησης των επισκεπτών σε μικρότερες ομάδες σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα».
Το Υπουργείο Υγείας κρίνει ως απαραίτητη «την τοποθέτηση αφισών/οδηγιών ατομικής υγιεινής και σήμανσης για τήρηση αποστάσεων στους κοινοχρήστους χώρους (π.χ. στους χώρους άφιξης των επισκεπτών, αναψυκτήρια, κλπ.) ενώ κατά την άφιξη επισκεπτών, όποτε κρίνεται αναγκαίο ζητείται ευγενικά η τήρηση των κανόνων αποστάσεων κλπ».
Επίσης, «η προσέγγιση στο ταμείο γίνεται ανά άτομο (για κάθε άτομο εξυπηρέτησης) αφού τα δύο άτομα τηρούν την ενδεδειγμένη απόσταση και όπου υπάρχει η ευχέρεια, στον ταμείο πλησιάζει μόνο ένα άτομο μιας ομάδας επισκεπτών και πληρώνει και λαμβάνει τα εισιτήρια για όλη την ομάδα».
Σημαντικό στοιχείο, θεωρείται «η αποτροπή της παρουσίας πολλών ατόμων ταυτόχρονα στους κλειστούς χώρους (1 άτομο /8 ωφέλιμα m², ώστε να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός καθώς και η ύπαρξη, σε ευκρινή θέση στις εισόδους και τις εξόδους όλων των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, φιάλης αλκοολούχου (περιεκτικότητας 70% σε αλκοόλη) αντισηπτικού διαλύματος (με αντλία έγχυσης και βάση) για την υγιεινή των χεριών, προς υποχρεωτική χρήση από τους επισκέπτες».
Εκεί θα υπάρχει και πινακίδα με οδηγίες προς τους επισκέπτες στην ελληνική και αγγλική που θα τους καλεί να απολυμάνουν τα χέρια τους πριν την είσοδο τους στον αρχαιολογικό χώρο/ μνημείο.
Το Υπουργείο Υγείας σε ό,τι αφορά θέματα προσωπικού σημειώνει την ανάγκη «οργάνωσης του προσωπικού σε ομάδες εργασίας, ώστε να υφίσταται περιορισμένη αλληλεπίδραση ανάμεσα στις ομάδες (π.χ. συχνές αλλαγές στο πρόγραμμα βάρδιας)».
Το προσωπικό στους αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία «θα φέρει υποχρεωτικά προστατευτική μάσκα, και είτε θα φοράει γάντια είτε, αν δεν θα φοράει γάντια, θα εφαρμόζει απολυμαντικό χεριών πριν από κάθε ενέργεια που απαιτεί αλλαγή των γαντιών και θα φροντίζει αυστηρά για την προσωπική του υγιεινή».
Αδιάληπτος πρέπει να είναι ο εφοδιασμός των χώρων υγιεινής με υγρό σαπούνι, χειροπετσέτες μιας χρήσης, (οι οποίες θα απορρίπτονται σε ποδοκίνητους κάδους πλησίον των νιπτήρων), και αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα (περιεκτικότητας 70% σε αλκοόλη). Οι συσκευές σαπουνιού και χαρτοπετσετών (soap and paper dispensers) στα αποχωρητήρια να ελέγχονται συχνά ως προς την ομαλή λειτουργία τους και να καθαρίζονται συχνά.
Σημαντική είναι και η μείωση στο βαθμό που είναι εφικτό των συναλλαγών σε μετρητά και αντί αυτού προώθηση των ανέπαφων συναλλαγών.
Πριν την έναρξη της εργασίας, απαραίτητο είναι να ελέγχεται η θερμοκρασία του εργαζόμενου προσωπικού και σε περίπτωση που άτομο παρουσιάζει πυρετό να αποχωρεί από τον χώρο εργασίας αφού ενημερώσει τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων και με οδηγίες να απευθύνεται άμεσα στον προσωπικό του ιατρό.
Προσωπικό που παρουσιάζει συμπτώματα του COVID-19 θα πρέπει να απέχει από την εργασία και να απευθυνθεί άμεσα τηλεφωνικά στον προσωπικό του ιατρό. Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της εργασίας, το εργαζόμενο άτομο θα πρέπει να εγκαταλείπει αμέσως την εργασία και να επιστρέψει σε αυτή μόνο όταν παύσουν τα συμπτώματα και αφού υποχρεωτικά εν τω μεταξύ συμβουλευθεί τον προσωπικό του γιατρό.
Άτομα που δυνατό να είναι πιο ευάλωτα και ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, να μην εκτελούν καθήκοντα που τα αφήνουν ιδιαίτερα εκτεθειμένα (π.χ. στην έκδοση εισιτηρίων) και γενικά να μην έρχονται σε επαφή με τους επισκέπτες.
Σε περίπτωση επιβεβαιωμένου ή ύποπτου περιστατικού κρούσματος μόλυνσης με COVID-19, θα ενεργοποιείται διαδικασία σύμφωνα με το έγγραφο του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Οδηγίες για αντιμετώπιση για τα θέματα κορωνοϊού (SARS-CoV-2) σε χώρους εργασίας» το οποίο διατίθεται στην ιστοσελίδα: https://www.pio.gov.cy/coronavirus/pdf/erg7.pdf
Γενικά το προσωπικό να συμμορφώνονται με τα σχετικά Διατάγματα που εκδίδει ο Υπουργός Υγείας.
Στο πρωτόκολλο σημειώνεται ότι «σε κλειστούς χώρους επιτρέπεται η χρήση κλιματιστικών ή ανεμιστήρων νοουμένου ότι διασφαλίζεται η συνεχής εισαγωγή φρέσκου αέρα είτε με τη χρήση μηχανικών συστημάτων είτε με φυσικό τακτικό αερισμό του χώρου».
Μέγιστος αριθμός θυρών και παραθύρων σε κοινόχρηστους χώρους να παραμένει ανοικτός όλη τη διάρκεια που οι χώροι είναι προσβάσιμοι στους επισκέπτες και όπου υπάρχει μηχανικός εξαερισμός, να παραμένει σε λειτουργία και στις ώρες που οι χώροι δεν είναι ανοικτοί για τους επισκέπτες/ δεν εργάζεται το προσωπικό, ή τουλάχιστον για κάποιες από τις ώρες αυτές πέραν των ωρών που οι χώροι είναι ανοικτοί για τους επισκέπτες/ εργάζεται το προσωπικό.
Νοείται ότι για το θέμα του κλιματισμού ισχύουν οι όροι ως αυτοί αναφέρονται στην Τεχνική Οδηγία για Λειτουργία Συστημάτων Κλιματισμού / Εξαερισμού (HVAC) η οποία ετοιμάστηκε από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και δημοσιεύεται στην ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.pio.gov.cy/assets/pdf/COVID-
Ειδικά όσον αφορά τον εξαερισμό στις κοινόχρηστες τουαλέτες εσωτερικών χώρων: εάν είναι εφικτό, εκεί όπου υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα τεχνικού εξαερισμού: διασφάλιση του τεχνικού εξαερισμού στις τουαλέτες σε συνεχή βάση όλο το 24ωρο και να αποτρέπεται το άνοιγμα των παραθύρων της τουαλέτας για να επιτευχθεί η ορθή κατεύθυνση του αερισμού-εξαερισμού.
Εάν δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα τεχνικού εξαερισμού τότε οι θύρες και τα παράθυρα μένουν ανοικτά όλο το 24ωρο.
Όλες οι επιφάνειες δάπεδα, πάγκοι, ταμεία, χώροι υγιεινής (δάπεδα, λεκάνες, νιπτήρες, κλπ.) πρέπει να διατηρούνται καθαρά και να απολυμαίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας ενώ πέρα από τις συνήθεις εργασίες καθαρισμού, απαιτείται συχνός καθαρισμός των λείων επιφανειών που χρησιμοποιούνται συχνά.
Τέλος, εκεί όπου υπάρχουν αυτόματοι κερματοδέκτες (vending machines) πώλησης τροφίμων και αναψυκτικών/νερού, θα τοποθετείται δίπλα σταθμός με αντισηπτικό διάλυμα απολύμανσης χεριών και πινακίδα με οδηγίες στην ελληνική και αγγλική που να καλεί τους επισκέπτες να το χρησιμοποιούν για απολύμανση των χεριών πριν από κάθε χρήση του κερματοδέκτη.
Το πρωτόκολλο περιλαμβάνει τους πιο κάτω αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, δίνοντας συγκεκριμένες οδηγίες όπως και αριθμό επισκεπτών για το κάθε ένα ξεχωριστά.
Κυπριακό Μουσείο, Λευκωσία, Αρχαιολογικό Μουσείο Επαρχίας Λεμεσού, Αρχαιολογικό Μουσείο Επαρχίας Λάρνακας (προσωρινά κλειστό), Αρχαιολογικό Μουσείο Επαρχίας Πάφου (προσωρινά κλειστό), Εθνολογικό Μουσείο (Οικία Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου), Λευκωσία, Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίου Ιδαλίου, Τοπικό Μουσείο Παραδοσιακής Κεντητικής και Αργυροχοϊας, Λεύκαρα, Αγροτικό Μουσείο Φικάρδου, Μεσαιωνικό Μουσείο Κύπρου (Κάστρο Λεμεσού), Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Κουρίου (Επισκοπή), Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Παλαιπάφου, Κούκλια, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης , Γεροσκήπου, Τοπικό Αρχαιολογικό Moυσείο Μαρίου-Αρσινόης, Πόλη Χρυσοχούς, Μουσείο Κυπριακού Σιδηροδρόμου – Ευρύχου.
