Το νέο πλαίσιο αστικής κινητικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημοσιεύτηκε περί τα τέλη του 2021. Στόχος του πλαισίου είναι η προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, δηλαδή της απαλλαγής των δημόσιων μεταφορών από τη χρήση άνθρακα, τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο 55% μέχρι το 2030, κάτι που θα οδηγήσει στον περιορισμό της ρύπανσης και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
Σε σχετική γνωμοδότηση που παρουσίασαν οι Πράσινοι και εγκρίθηκε πρόσφατα από την ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, γίνεται αναφορά στην προώθηση της ενεργού κινητικότητας, όπως η υγιής άθληση, το περπάτημα και η ποδηλασία. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πέραν του 70% των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζουν σε πόλεις, με το ποσοστό να αυξάνεται συνεχώς, οι πόλεις και τα αστικά κέντρα παράγουν το 25% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω των δημόσιων μεταφορών.
Στις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης οι πολίτες είναι συνηθισμένοι να μετακινούνται με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τα οποία τους προσφέρουν καλές υπηρεσίες, είναι αξιόπιστα, πιο οικονομικά και εύκολα προσβάσιμα. Αυτό, δυστυχώς, δεν ισχύει σε μικρότερες χώρες, όπως η Κύπρος και η Μάλτα, όπου οι πολίτες χρησιμοποιούν πιο πολύ το ιδιωτικό τους όχημα. Ιδιαίτερα στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών και του καλού καιρού, αν εξαιρέσουμε τις περιόδους ξηρασίας και καυσώνων, θα μπορούσε να προωθηθεί η ενεργός κινητικότητα όπως το περπάτημα, η πεζοπορία και η ποδηλασία. Σίγουρα δεν είναι εφικτό να περπατά ή να ποδηλατεί κάποιος από ή προς τον τόπο εργασίας του στον καύσωνα, όμως θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε ένα πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας, που θα υποβοηθά την απαλλαγή από το ιδιωτικό όχημα.
Υπενθυμίζεται ότι οι Υπουργοί Μεταφορών της Ε.Ε. ενθαρρύνουν τη χρήση σύγχρονων μέσων μεταφοράς στη «δήλωση των κρατών – μελών για το ποδήλατο ως φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς» του 2015. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επτά χρόνια μετά, επιθυμεί να καταστήσει υποχρεωτικά τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) σε δήμους και περιφέρειες.
Οι σύγχρονες στάσεις λεωφορείων, η ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση των μέσων μαζικής μεταφοράς, όπως τραμ, λεωφορείων και τρένων, θα οδηγήσει στην αύξηση του επιβατικού κοινού και θα περιορίσει την περαιτέρω μόλυνση του περιβάλλοντος. Πώς θα καταφέρουμε όμως να πετύχουμε την ένταξη των δημοτών στην ενεργή αστική κινητικότητα; Με τη συμβολή και τη συμμετοχή όλων, δημοτών, τοπικών αρχών, κεντρικού κράτους και υπηρεσιών.
Οι δημόσιες μεταφορές αποτελούν τη «ραχοκοκκαλιά της αστικής κινητικότητας», όπως αναφέρεται στα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι δημότες όμως χρειάζονται σωστές και καλές υποδομές, για να ποδηλατούν με ασφάλεια αλλά και για να μεταφέρουν αλληλογραφία, τρόφιμα και εμπορεύματα. Η χρήση δίκυκλων ή τρίκυκλων θα πρέπει να ρυθμίζεται με σχετική Νομοθεσία, απαλλάσσοντας έτσι τις τοπικές αρχές από τη διαδικασία παραπομπών στα δικαστήρια.
Το περπάτημα δεν στοιχίζει τίποτα, είναι καλό για την υγεία, όμως, όπως και το ποδήλατο, χρειάζονται κατάλληλες υποδομές και ιδανικές κλιματικές συνθήκες. Τόσο τα κεντρικά κράτη, όσο και η Ε.Ε. θα πρέπει να επιδοτούν την αγορά ποδηλάτων ή ηλεκτροκίνητων οχημάτων, στοχεύοντας έτσι στον περιορισμό των ρύπων και της κυκλοφοριακής συμφόρησης.
Η βιώσιμη αστική κινητικότητα πρέπει να μπει στη ζωή και στην καθημερινότητα μας. Οι δημότες ζητούν τη δημιουργία νέων ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών των δημόσιων συγκοινωνιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να επενδύσει στη βιώσιμη αστική κινητικότητα, ενθαρρύνοντας τις τοπικές αρχές να δημιουργούν ασφαλείς πεζόδρομους, ποδηλατόδρομους και σύγχρονο οδικό δίκτυο, που να πληρούν τις νέες απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Είναι όμως όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έτοιμα να επενδύσουν σε προσβάσιμες υποδομές που να προωθούν την βιώσιμη κινητικότητα;
