Στους κυπριακούς δρόμους, όλες οι πινακίδες που υποδεικνύουν κατευθύνσεις προς χωριά και πόλεις είναι γραμμένες με κεφαλαία γράμματα στα ελληνικά. Aυτή η πρακτική ολοφάνερα δημιουργεί σοβαρά προβλήματα αντίληψης, ευκρίνειας και αναγνώρισης, ειδικά για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τα κυπριακά ή ακόμα και τα τοπικά τοπωνυμία. Για παράδειγμα, ένας Παφίτης, δεν είναι παράξενο να μην ξέρει τη Βυζακιά (ΒΥΖΑΚΙΑ)! Ή ένας Παραλιμνίτης να μην ξέρει τη Χούλου (ΧΟΥΛΟΥ). Ή ένας Λευκωσιάτης να μην ξέρει τη Δωρά (ΔΩΡΑ). Το πιο παράξενο είναι που οι Λεμεσιανοί δεν ξέρουν αν έχουν Άγιο Σίλα ή Άγιο Σιλά (ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΑΣ)! Για την ιστορία να σημειώσω ότι το σωστό είναι Άγιος Σίλας.
Βέβαια, το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο για τους εξ Ελλάδος, που συχνά τους ακούμε να προφέρουν εντελώς λανθασμένα τα κυπριακά τοπωνύμια. Η απουσία τόνων στα κεφαλαία ελληνικά γράμματα καθιστά αδύνατη την άμεση αναγνώριση της σωστής προφοράς. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως σημείωσα και πιο πάνω είναι η πινακίδα που μας οδηγεί στο χωριό “ΒΥΖΑΚΙΑ” της επαρχίας Λευκωσίας. Χωρίς τόνο, η λέξη μπορεί να παρερμηνευθεί εύκολα, τόσο γλωσσικά όσο και πολιτισμικά και το ξέρουμε αυτό, αφού για δεκαετίες γίνεται ανέκδοτο. Αντίστοιχα, ο “ΠΕΔΟΥΛΑΣ”, χωρίς τη βοήθεια του τονισμού, δεν διακρίνεται εύκολα από το “Πεδούλας” ή “Πέδουλας”. Άλλες περιπτώσεις περιλαμβάνουν το χωριό “ΑΚΑΠΝΟΥ”, το “ΤΑΛΑ” ή το “ΚΥΚΚΟΣ”, όπου η έλλειψη τόνων ενισχύει τη σύγχυση.
Στην Ελλάδα, μια χώρα από την οποία αντιγράφουμε γενικώς, ακολουθείται ένα πιο φιλικό προς τον οδηγό-επισκέπτη σύστημα: Τα ονόματα τοποθεσιών εμφανίζονται με μικρά γράμματα και φυσικά με τόνους, π.χ. “Δράμα”, “Καλαμάτα”, “Αγρίνιο”. Ο πρώτος χαρακτήρας λογικότατα είναι κεφαλαίος, και όλοι οι υπόλοιποι πεζοί με εμφανή τονισμό. Αυτό καθιστά τη λέξη άμεσα αναγνώσιμη, ακόμα και υπό πίεση χρόνου, σε συνθήκες οδήγησης.
Ο σκοπός της οδικής σήμανσης δεν είναι αισθητικός, αλλά λειτουργικός. Η ευκρίνεια, η γλωσσική ακρίβεια και η ταχύτητα επεξεργασίας της πληροφορίας είναι κρίσιμες. Σε μια χώρα όπως η Κύπρος, με συνεχή τουριστική κίνηση και διεθνή παρουσία, οι πινακίδες πρέπει να είναι κατανοητές για όλους όχι μόνο για όσους μεγάλωσαν βλέποντας τη λέξη “ΣΚΑΡΙΝΟΥ” και ήξεραν και ξέρουν ότι προφέρεται Σκαρίνου, όχι Σκάρινου ή Σκαρινού.
Η μετάβαση σε σύστημα με πεζά και τόνους μπορεί να γίνει σταδιακά, χωρίς έξτρα κόστος, κατά την ανανέωση των πινακίδων. Είναι μια μικρή αλλαγή που θα φέρει μεγάλο όφελος — για την οδική ασφάλεια, την τουριστική εμπειρία, την ιστορία και τη γλωσσική αυτοεκτίμηση του τόπου μας.
Α, και ένας χριστιανός να αποφασίσει ότι εκείνη η φάρσα με την αλλαγή της ορθογραφίας των τοπωνυμίων πρέπει να λήξει. Όλοι θυμάστε το τραγελαφικό Αγλαγγιά, το ανεκδιήγητο Λαξιά (αντί Λατσιά) και όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο εγκληματικό είναι το Λακατάμεια (Λακατάμια). Έλεος, φτάνει.
Γιώργος Κωνσταντίνου
Επικοινωνιολόγος
Connekt Communication Consultants
