Του Γιάννη Καρούσου
Είναι πλέον επιβεβαιωμένη η πτώση στις τουριστικές αφίξεις από τη Ρωσία. Οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις μιλούν για μείωση που ξεπερνά το 32% από τη συγκεκριμένη αγορά, ενώ μικρότερη εμφανίζεται η μείωση άλλων χωρών προέλευσης που κυμαίνονται μεταξύ -2, έως -7%. Αυτή η εξέλιξη σίγουρα δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, αφού τόσο εξωγενείς παράγοντες, όσο και εγχώριες αδυναμίες καθιστούν τον τουρισμό στην Κύπρο λιγότερο ανταγωνιστικό.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο που πρέπει να εξεταστεί, είναι και το λεγόμενο “spending”, ιδίως ανά Ρώσο τουρίστα. Όπως οι ίδιοι οι ξενοδόχοι και οι πράκτορες επιβεβαιώνουν, αυτό βαίνει διαρκώς μειούμενο, παρασύροντας τα έσοδα από τον τουρισμό.
Ως προς τους εξωγενείς παράγοντες, που σημείωσα αρχικά, δεν θα μπορούσε κανείς να παραγνωρίσει τα δυναμικά ανοίγματα της Τουρκίας και της Αιγύπτου προς τη διεθνή τουριστική αγορά. Με τα εθνικά τους νομίσματα να παρέχουν σαφώς φθηνότερες τιμές στους τουρίστες, οι δύο αυτές χώρες φαίνεται να διανύουν μία «τουριστική άνοιξη». Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι επισκέπτες που τη φετινή χρονιά επιλέγουν μία από τις δύο αυτές χώρες, ως καλοκαιρινό προορισμό.
Όλα τα παραπάνω θα έπρεπε να αποτελούν μόνο την αφετηρία της σκέψης μας, με συνέχεια την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Δυστυχώς όμως, αντ’ αυτού, στο δημόσιο λόγο ακόμα συζητούμε για το αν είναι πραγματική ή μη, η μείωση των αφίξεων.
Από τη μεριά μου θα επιλέξω να μην σταθώ στα αυταπόδεικτα, που τα στοιχεία των ειδικών δείχνουν. Επιλέγω να συνεισφέρω με τρόπο συγκεκριμένο και απτό, προτάσεις για την ανακοπή αυτής της καθοδικής πορείας, με πρώτη την προάσπιση του αριθμού των θέσεων και των πτήσεων προς την Κύπρο. Παράλληλα όμως με αυτήν, θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους ταξιδιωτικούς πράκτορες, ώστε οι πτήσεις αυτές να γεμίζουν. Ειδικά ως προς τη ρωσική αγορά, αν δεν υπάρχει διασφάλιση του αριθμού των θέσεων (και όχι απλά των πτήσεων) το αποτέλεσμα για το επόμενο έτος, μπορεί να είναι καταστροφικό.
Την ίδια ώρα, όλες οι εμπλεκόμενες με τον τουρισμό πλευρές (κράτος, επιχειρήσεις, φορείς) θα πρέπει να εργαστούν με μεθοδικότητα, για να αναστραφεί αυτή η επικίνδυνη εξέλιξη. Αρχικά, οι ίδιοι οι ξενοδόχοι θα πρέπει να προσαρμόσουν τις τιμές τους -στοιχείο που σε σημαντικό βαθμό αυτό ήδη συμβαίνει- ώστε να παρέχουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες. Ο αριθμός των κλινών έχει αυξηθεί και οι παίκτες στην αγορά είναι πολλοί. Δεν μένουν πολλά λοιπόν σε αυτό το επίπεδο, ώστε να λειτουργήσει σωστά ο κανόνας της προσφοράς και της ζήτησης.
Παράλληλα, είναι αναγκαίο να δοθούν οικονομικά κίνητρα σε τουριστικούς πράκτορες της Ρωσίας, αλλά και άλλων χωρών. Σχετική πρόβλεψη υπήρχε σε ισχύ έως τον Μάιο και αφορούσε τον χειμερινό τουρισμό, με τα αποτελέσματά του να κρίνονται ιδιαίτερα θετικά. Ακόμα λοιπόν και με χαμηλότερη επιδότηση, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, το μέτρο θα πρέπει να επεκταθεί και για τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κίνητρα όμως, θα πρέπει να δοθούν και από τα ίδια τα αεροδρόμια, με στόχο τη διατήρηση των πτήσεων και των θέσεων από το εξωτερικό. Δεν υπάρχει κανένας που να δραστηριοποιείται στον τουριστικό κλάδο, που να μην γνωρίζει πόσο δύσκολα επανέρχεται μία αεροπορική γραμμή, εφόσον κοπεί. Αν τέτοιες εξελίξεις δεν αποτραπούν, οι επιπτώσεις θα μας ακολουθούν όχι μόνο για το 2019, αλλά και για τα επόμενα έτη.
Το Υπουργείο Τουρισμού, ή ο ΚΟΤ θα πρέπει παράλληλα να επιτελέσουν το σκοπό της ύπαρξής τους. Η προβολή του τουριστικού μας προϊόντος με «έξυπνες καμπάνιες» σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, σίγουρα εντάσσονται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Είναι αναγκαίο να αναδειχτεί η φυσική και πολιτισμική κληρονομιά της Κύπρου. Είναι το ίδιο αναγκαίο να προβάλλουμε τα μοναδικά στοιχεία του τόπου μας, όπως ότι διαθέτουμε 3 από τις καλύτερες παραλίες της Ευρώπης και μία από τις καλύτερες του κόσμου. Στο ίδιο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, θα πρέπει να εκπονήσουν και ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης (Contingency Plan) το οποίο θα ενεργοποιείται, όταν οι σχεδιασμοί σχετικά με το τουριστικό μας προϊόν βρίσκονται εκτός στόχου. Ένα τέτοιο σχέδιο, με την αποδέσμευση των ανάλογων κονδυλίων για συγκεκριμένες ενέργειες, δεν μπορεί παρά να αποτελεί τον οδικό χάρτη για οποιαδήποτε ανάλογη περίπτωση στο μέλλον.
Στόχος μας, σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να είναι η διασφάλιση του τουριστικού μας προϊόντος. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να βασιζόμαστε περισσότερο στις δυνάμεις μας (στην ανταγωνιστικότητα δηλαδή του προϊόντος μας) και λιγότερο στις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Τα προηγούμενα χρόνια «έβρεχε» τουρίστες. Τα επόμενα, όπως και το φετινό, σίγουρα δεν θα είναι όπως το 2016 και 2017. Θα πρέπει λοιπόν άπαντες να καταλάβουν ότι ο τουρισμός αποτελεί εθνική προτεραιότητα, προτού να είναι αργά. Έχει έρθει η ώρα να τολμήσουμε καινοτόμες και αποτελεσματικές μεθόδους, που θα φέρουν τον κυπριακό τουρισμό στη θέση που του αξίζει.
Ο Γιάννης Καρούσος είναι Δήμαρχος Αγίας Νάπας
