Σοβαρές ανησυχίες και προβληματισμοί εκφράζονται από τους Δήμους (και όχι μόνο) σχετικά με διάφορες εκκρεμότητες και ζητήματα, κυρίως οικονομικού χαρακτήρα, που σχετίζονται με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα θέματα αυτά συζητήθηκαν εκτενώς στην πρώτη συνεδρία του νέου Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δήμων, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 28 Αυγούστου. Σύμφωνα με πληροφορίες της ΑυτοδιοίκησηCY, η Ένωση Δήμων έχει ήδη αποστείλει αίτημα στον Υπουργό Εσωτερικών, Κωνσταντίνο Ιωάννου, για επείγουσα συνάντηση πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία κατά την οποία είναι προγραμματισμένη συνεδρία της Επιτροπής Εσωτερικών.
Παρόλο που η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε σε κλίμα γόνιμου και εποικοδομητικού διαλόγου, όπου ανταλλάχθηκαν απόψεις για κρίσιμα θέματα που σχετίζονται με τη μεταρρύθμιση, παραμένουν ανησυχίες μεταξύ των μελών για θέματα που είτε απαιτούν διευκρινίσεις και αλλαγές, είτε είναι σε εκκρεμότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν οι αλλαγές που λέγεται ότι θα γίνουν στη νομοθεσία που προβλέπει ότι οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) θα παραχωρούν στους Δήμους το 60% των εσόδων τους από τις αδειοδοτήσεις. Αυτό το ζήτημα απασχολεί ιδιαίτερα την Ένωση Δήμων, καθώς ενδεχόμενες αλλαγές στον τρόπο διαμοιρασμού αυτού του ποσού ενδέχεται να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην ομαλή λειτουργία των Δήμων. Από την άλλη πλευρά, η παραχώρηση αυτού του ποσοστού στους Δήμους ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα έσοδα των ΕΟΑ. Εάν το Υπουργείο Εσωτερικών δεν αναλάβει άμεσα δράση, το κενό που θα δημιουργηθεί δεν αποκλείεται να καλυφθεί μέσω αυξημένων φορολογιών για τους δημότες.
Ιδιαίτερη ανησυχία μεταξύ των μελών της Ένωσης επικρατεί κυρίως για οικονομικά ζητήματα, καθώς πολλές φορές οι Δήμοι αναλαμβάνουν επιπρόσθετες αρμοδιότητες χωρίς να τους παραχωρούνται τα απαραίτητα κονδύλια.
Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το θέμα της μεταφοράς της αρμοδιότητας συντήρησης των δρόμων πρωταρχικής ευθύνης από το αρμόδιο κυβερνητικό τμήμα. Η εκτίμηση που έγινε από πλευράς του Τμήματος για το ποσό χρηματοδότησης των Δήμων όσον αφορά τη συντήρηση και κατασκευή δρόμων, είναι τα 3 εκατομμύρια για όλη την Κύπρο, ένα ποσό που δεν θεωρείται ικανοποιητικό για την κάλυψη των απαιτήσεων και των αναγκών που υπάρχουν. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς και για πολλές άλλες, η άποψη που επικρατεί είναι ότι η μεταφορά αρμοδιοτήτων στους Δήμους πρέπει να συνοδεύεται από την παροχή επαρκών πόρων και κρατικής υποστήριξης.
Στη συνεδρία συζητήθηκε επίσης το ζήτημα της μεταφοράς στους ΕΟΑ των χρημάτων που έχουν συσσωρευτεί από την εξαγορά χώρων στάθμευσης, χώρων πρασίνου και άλλων πηγών. Αυτό που φαίνεται να ειπώθηκε για το εν λόγω θέμα είναι ότι από τη στιγμή που οι αρμοδιότητες για υλοποίηση έργων παραμένουν στους Δήμους, δεν υπάρχει καμία λογική τα χρήματα να μεταφερθούν στους ΕΟΑ, αφού κάτι τέτοιο θα προκαλέσει προβλήματα στην ομαλή λειτουργία των Δήμων καθώς και στην εκτέλεση έργων.
Επιπλέον, έντονη ανησυχία προκαλεί το ζήτημα της οικονομικής ρευστότητας, καθώς ορισμένοι Δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Δήμος Λευκωσίας, ο οποίος περιλαμβάνει τα Δημοτικά Διαμερίσματα Λευκωσίας, Αγλαντζιάς, Έγκωμης και Αγίου Δομετίου.
Σε πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις του, ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Χαράλαμπος Προύντζος, ανέφερε ότι ο Δήμος αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας λόγω πολλών παραγόντων. Υπογράμμισε ότι η κρατική χορηγία αποτελεί κρίσιμο ζήτημα, σημειώνοντας ότι πρόσφατα είχε συνάντηση με τον Υπουργό Εσωτερικών για να συζητήσει το θέμα. Τα 19 εκατομμύρια ευρώ που προορίζονται για τον Δήμο δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών του. Ο Δήμαρχος, με συγκεκριμένο πλάνο, προτείνει την αύξηση της κρατικής χορηγίας στα 30 εκατομμύρια ευρώ για τα έτη 2024, 2025 και 2026, καθώς η μεταρρύθμιση από μόνη της επιβάλλει αυξημένες απαιτήσεις κόστους.
Το θέμα της κρατικής χορηγίας απασχολεί σε γενικότερο επίπεδο την Ένωση Δήμων και το πως θα καταμεριστεί είναι κάτι που αναμένεται να βάλει στο τραπέζι των συζητήσεων το αμέσως επόμενο διάστημα. Επιπλέον, μέσα στις επόμενες μέρες πρέπει να εξεταστούν και πολλά άλλα άλυτα ζητήματα, όπως αυτό της δημοτικής αστυνομίας, των επικίνδυνων οικοδομών και της ηχορύπανσης.
Για τα παραπάνω θέματα και άλλα που προκύπτουν από τη μεταρρύθμιση, το βάρος πέφτει στο Υπουργείο Εσωτερικών. Ο Υπουργός καλείται να ακούσει τους προβληματισμούς των Δήμων και να βρει λύσεις ώστε η μεταρρύθμιση να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα για τους δημότες. Η Ένωση Δήμων αναμένει απάντηση στο αίτημά της προς τον Υπουργό Εσωτερικών για συνάντηση πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου, με στόχο τη συζήτηση όλων αυτών των ζητημάτων και την εύρεση άμεσων λύσεων.
Από πλευράς Ένωσης Δήμων φαίνεται να υπάρχει καλή θέληση για συζήτηση και άμεση εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης όλων αυτών των θεμάτων, νοούμενου ότι και το Υπουργείο Εσωτερικών αντιληφθεί την κρισιμότητα ορισμένων ζητημάτων και τις επιπτώσεις που ενδέχεται να φέρουν σε περίπτωση που δεν γίνουν οι απαιτούμενες διορθώσεις και αλλαγές άμεσα.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, Άριστος Δαμιανού, δήλωσε στην ΑυτοδιοίκησηCY ότι τα διάφορα θέματα θα συζητηθούν στη συνεδρία που έχει προγραμματιστεί για τις 12 Σεπτεμβρίου. Στη συνεδρία θα δοθεί προτεραιότητα στα ζητήματα των ΕΟΑ, αλλά η ατζέντα περιλαμβάνει και άλλες πτυχές της μεταρρύθμισης.
Στο πλαίσιο της Επιτροπής θα γίνει αξιολόγηση της πορείας της μεταρρύθμισης, καθώς και εποικοδομητική συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους, όπως η Ένωση Δήμων, η Ένωση Κοινοτήτων και το Υπουργείο Εσωτερικών.
Στόχος της Επιτροπής, σύμφωνα με τον κ. Δαμιανού, είναι να εισακουστούν όλες οι πλευρές και να βρεθούν λύσεις χωρίς να προκληθούν ρίξεις και τριγμοί μεταξύ των Δήμων και των ΕΟΑ. Όσον αφορά το ενδεχόμενο να γίνει νέα «μεταρρύθμιση μέσα στη μεταρρύθμιση», ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών ξεκαθάρισε ότι, ενώ σίγουρα πρέπει να γίνουν διορθώσεις και αλλαγές, είναι πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο. Επισήμανε ότι πρέπει να περάσει κάποιο διάστημα ώστε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης.
