Με επιστολή προς τον Γενικό Ελεγκτή, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, καλώντας τον να εξετάσει τα δεδομένα του Ανεξάρτητου Φορέα Κοινωνικής Στήριξης, που διαχειρίζεται η Πρώτη Κυρία, Φιλίππα Καρσερά.
Αυτούσια η επιστολή:
Έχω με ενδιαφέρον μελετήσει τη συνέντευξη της κας Φιλίππας Καρσερά Χριστοδουλίδη στην εφημερίδα Φιλελεύθερος, της 11ης Φεβρουαρίου 2024, συνέντευξη που δόθηκε στη δημοσιογράφο Ανδρούλα Ταραμουντά. Επίσης έχω ενημερωθεί για αντίστοιχες δηλώσεις της κας Καρσερά Χριστοδουλίδη σε πρόσφατη συνεδρία της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής.
Στη συνέντευξη αυτή αναφέρεται ότι ο στόχος πλέον του Φορέα δεν είναι να καλύπτει τις ανάγκες μόνο φοιτητών/τριών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο διακοπής των σπουδών τους, λόγω της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασής τους, αλλά έχει διευρυνθεί ούτως ώστε να καλύπτει πολλές άλλες εκατοντάδες φοιτητών/τριών. Παρατίθενται από την επικεφαλής του Φορέα πολλά παραδείγματα για νέες κατηγορίες οι οποίες θα ενταχθούν στους δικαιούχους φοιτητές. Γίνεται επίσης επίκληση της αλλαγής των οικονομικών συνθηκών της περιόδου δημιουργίας του καθώς της ανάγκης πλέον να διευρυνθούν τα κριτήρια στήριξης περισσοτέρων φοιτητών/τριών. Γνωρίζετε επίσης ότι στην Επιτροπή Θεσμών έχει συζητηθεί πρόταση νόμου για την ενίσχυση της διαφάνειας στη λειτουργία του Φορέα αφού ως γνωστόν ο Φορέας λειτουργεί εξ ολοκλήρου με ιδιωτικές εισφορές οι οποίες χωρίς τον κατάλληλο έλεγχο μπορεί να μετατραπούν σε εξάρτηση από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Θέλω να επισημάνω ότι στη νομοθεσία «ο περί του Ανεξαρτήτου Φορέα Κοινωνικής Στήριξης του 2014» ορίζεται στην ερμηνεία των εννοιών ως:
« «πρόσωπο που δυσπραγεί» σημαίνει φυσικό πρόσωπο το οποίο λόγω εκτάκτων οικονομικών περιστατικών ή άλλων εξαιρετικών συμβάντων έχει επηρεαστεί άμεσα όσον αφορά την συνέχιση της εκπαίδευσής του ή έχει ανάγκη άμεσης ή άλλης οικονομικής βοήθειας η οποία δεν μπορεί να παρασχεθεί βάσει των διατάξεων άλλου ισχύοντος νόμου».
Στο σκοπό της ίδρυσης του Φορέα αναγράφεται «Σκοπός της ίδρυσης και λειτουργίας του Φορέα είναι η παροχή κατά το δυνατό οικονομικής στήριξης σε φυσικό πρόσωπο, το οποίο η επιτροπή κρίνει ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου είναι πρόσωπο που δυσπραγεί». Και το πρόσωπο το οποίο δυσπραγεί ορίζεται κατά πολύ συγκεκριμένο τρόπο στη νομοθεσία.
Στη νομοθεσία επίσης αναγράφεται ότι «ο Υπουργός καταθέτει στη Βουλή των Αντιπροσώπων ανά εξαμηνία κατάλογο στον οποίο περιλαμβάνονται αναλυτικά όλες οι παροχές που εγκρίθηκαν και χορηγήθηκαν στα δικαιούχα βάσει του παρόντος νόμου πρόσωπα».
Επιπρόσθετα στους «Περί του Ανεξαρτήτου Φορέα Κοινωνικής Στήριξης (Λειτουργία της Επιτροπής Διαχείρισης και Κριτήρια Επιλογής) Κανονισμοί του 2016» αναφέρονται τα εξής:
Στο άρθρο 8.1β. για το δικαίωμα υποβολής αίτησης στο Φορέα αναγράφεται ότι «Δικαίωμα υποβολής αίτησης στον Φορέα έχουν πρόσωπα τα οποία: τα οικονομικά δεδομένα αυτών ή και της οικογένειάς τους είναι τέτοια που καθιστούν αναγκαία τη διακοπή της συνέχισης των σπουδών τους. Νοείται ότι στην πιο πάνω περίπτωση υποβάλλονται στην επιτροπή προς εξέταση τεκμηριωμένες αιτήσεις που να αποδεικνύουν το βάσιμο της αίτησης».
Στο άρθρο 8.1γ. αναφέρεται «Δυσπραγούν (σημείωση: όπως έχουμε επισημάνει το τι σημαίνει δυσπραγούν καθορίζεται στο νόμο) λόγω έκτακτων κοινωνικών περιστατικών ή άλλων εξαιρετικών συμβάντων που έχουν επισυμβεί μετά την εγγραφή ή και την εξασφάλιση εκ μέρους τους θέσης σε ίδρυμα Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, έχουν επηρεαστεί άμεσα και παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες στη συνέχιση της εκπαίδευσής τους» .
Στο άρθρο 8-3 των κανονισμών αναφέρεται επίσης ότι «η οικονομική βοήθεια αφορά κατά κανόνα δίδακτρα ιδρύματος Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης ή ενοίκια φοιτητή: νοείται ότι επιτροπή εγκρίνει αιτήσεις ανάλογα με το ύψος των διαθέσιμων πιστώσεων στο ταμείο του Φορέα».
Τέλος, στο άρθρο 3β των κανονισμών αναφέρεται ότι η επιτροπή «αναλαμβάνει τη στοχευμένη πληρωμή της οικονομικής βοήθειας προς (i) ιδρύματα Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης για δίδακτρα, (ii) ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων κατοικιών για το ενοίκιο και (iii) τον ίδιο το φοιτητή ή στην οικογένειά του σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις».
Είναι ξεκάθαρο στη δική μας την αντίληψη ότι ένα ταμείο το οποίο ιδρύθηκε στις συγκεκριμένες συνθήκες της κρίσης του 2013 για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές συνέπειες και να βοηθήσει φοιτητές οι οποίοι θα διέκοπταν τις σπουδές τους πληρώνοντας μέρος των διδάκτρων τους ή των ενοικίων τους, έχει μετατραπεί σε ένα φορέα χορηγιών προς φοιτητές υποκαθιστώντας τον θεσμοθετημένο ρόλο του κράτους και των υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας των Πανεπιστημίων. Αυτό μάλιστα γίνεται κατά παραβίαση της υφιστάμενης νομοθεσίας και με όρους αδιαφάνειας. Σημειώνω ότι η αναφορά στη νομοθεσία ότι «ο Υπουργός καταθέτει στη Βουλή των Αντιπροσώπων ανά εξαμηνία κατάλογο στον οποίο περιλαμβάνονται αναλυτικά όλες οι παροχές που εγκρίθηκαν και χορηγήθηκαν στα δικαιούχα βάσει του παρόντος νόμου πρόσωπα», η οποία έχει περιληφθεί στη νομοθεσία προς ενίσχυση της διαφάνειας, δεν τηρείται. Σε επικοινωνία με τη διεύθυνση της Βουλής έχω ενημερωθεί περί τούτου τα εξής:
Μέχρι και το ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 ο κατάλογος χορηγιών ερχόταν στη Βουλή και γινόταν κατάθεσή του. Το 2017 κατατέθηκε ο κατάλογος για το 2016-2017 μαζί με τις οικονομικές καταστάσεις του 2016. Από τότε και μέχρι σήμερα, Μάιο του 2024, δεν έχει κατατεθεί απολύτως τίποτα στη Βουλή, με εξαίρεση την κατάθεση το Δεκέμβριο του 2023 των οικονομικών καταστάσεων του 2018 χωρίς σε αυτές να περιλαμβάνεται ο κατάλογος χορηγιών.
Συμφωνούμε και επαυξάνουμε για την ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης πολλών άλλων κατηγοριών φοιτητών των οποίων οι οικογένειες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες λόγω και του κύματος ακρίβειας που προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε εκατοντάδες χιλιάδες του λαού μας. Αφού υπάρχει και από πλευράς της ερίτιμης κυρίας συζύγου του Προέδρου η ίδια εκτίμηση, θα ανέμενε κανείς να ασκηθεί επιρροή ούτως ώστε το επίσημο κράτος να καλύψει αυτή την ανάγκη χωρίς να εξαρτώνται χιλιάδες φοιτητές από την ελεημοσύνη αυτού του ταμείου και από τις περιστασιακές εισφορές ιδιωτών, με σκοπό προφανώς να νιώθουν και υποχρεωμένοι απέναντι στους χειριστές του ταμείου. Επίσης η αδιαφάνεια που υπάρχει δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για ευνοιοκρατική – ρουσφετολογική μεταχείριση χιλιάδων παιδιών. Και υπάρχει επίσης το προβληματικό, που επισήμαναν και άλλοι συνάδελφοι, σε σχέση με την αδιαφάνεια γύρω από τις εισφορές τις οποίες δέχεται αυτό το ταμείο.
Συμπερασματικά σας ζητούμε κε Γενικέ Ελεγκτή να διερευνήσετε:
1. Παραβιάσεις της νομοθεσίας σε σχέση με τη λειτουργία του ταμείου αυτού. Έχουμε αναφερθεί πιο πάνω σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
2. Τον δημόσια εξαγγελμένο στόχο για ολοκληρωτική αλλαγή του χαρακτήρα και του σκοπού του ταμείου αυτού χωρίς προηγούμενη αλλαγή της νομοθεσίας και των κανονισμών.
3. Τις αιτήσεις που έχουν εγκριθεί και απορριφθεί και ιδιαίτερα το κατά πόσο αυτό έχει γίνει με τρόπο αξιοκρατικό και με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
Σε επίπεδο αρχής για εμάς το σημαντικότερο είναι το θεσμοθετημένο κράτος να καλύπτει τις ανάγκες των φοιτητών και των φοιτητριών μας για σπουδές και να μην εξαρτώνται τα παιδιά μας από ιδιωτικές πρωτοβουλίες και ελεημοσύνες. Αν υπάρχουν ιδιωτικά κεφάλαια τα οποία φτάνουν σε ύψος τέτοιο που να μπορούν να καλύπτουν χιλιάδες φοιτητών/τριών κάθε χρόνο αυτό θα πρέπει να γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια μέσα από τις υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας των Πανεπιστημίων ή του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥΚ) και όχι στα πλαίσια ενός ταμείου το οποίο δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει μία συγκεκριμένη οικονομική ανάγκη σε σχέση με την ανάγκη σε σχέση με τον κίνδυνο φοιτητές και φοιτήτριές μας να διακόπτουν τις σπουδές τους.
