Tο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας και τo Πανεπιστήμιο Κύπρου μέσω του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Νερού Νηρέας έλαβαν μέρος στο εταιρικό σχήμα του προγράμματος συνεργασίας INTERREG V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020 «Επιτόπια Διαχείριση Νοσοκομειακών Υγρών Αποβλήτων με Στόχο τη Βελτίωση της Απόδοσης των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων και της Αξιοποίησης των Εκροών». Κύριος στόχος του έργου ήταν η επιτόπια επεξεργασία υγρών νοσοκομειακών αποβλήτων για την απομάκρυνση ρύπων αναδυόμενου ενδιαφέροντος (Contaminants of Emerging Concern, CECs) (π.χ. φαρμακευτικές ουσίες) και παθογόνου φορτίου (παθογόνα βακτήρια και γονίδια) πριν αυτά καταλήξουν στους κεντρικούς σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων. Η επιτόπια επεξεργασία έγινε μέσω εγκατάστασης πιλοτικής μονάδας σε χώρο του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας η οποία αποτελείτο από μια σειρά από προχωρημένες φυσικοχημικές, βιοχημικές και χημικές τεχνολογίες. Πιο συγκεκριμένα, η μονάδα αποτελείτο από συνολικά 4 στάδια τεχνολογιών, την αναερόβια επεξεργασία μέσω του αντιδραστήρα ΜΒR (Membrane BioReactor), την αερόβια μονάδα ρευστοποιημένης κλίνης (Moving Bed BioReactor – ΜΒΒR), το στάδιο φυτοεξυγίανσης με τη χρήση φυτών Lemna minor και τέλος το στάδιο απολύμανσης με προχωρημένη οξείδωση το οποίο επιτυγχάνεται με υπεριώδη ακτινοβολία σε συνδυασμό με υπεροξείδιο του υδρογόνου.
Κατά την 9μηνη λειτουργία της πιλοτικής μονάδας το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας σε συνεργασία με το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρου Νερού Νηρέας διενήργησαν περισσότερων των 20 δειγματοληψιών με σκοπό τον έλεγχο της λειτουργίας της.
Σύμφωνα με τις φυσικοχημικές αναλύσεις που πραγματοποίησε το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας στο εισερχόμενο και στο επεξεργασμένο υγρό απόβλητο της μονάδας προέκυψαν μέσες συνολικές απομακρύνσεις που ξεπερνούσαν το 70% για το χημικά και βιολογικά απαιτούμενο οξυγόνο, το 80% για τα ολικά αιωρούμενα στερεά και το 15% για το Ολικό Άζωτο και τον Ολικό Φώσφορο. Το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Νερού Νηρέας πέραν από τις αναλύσεις φυσικοχημικών παραμέτρων στις επιμέρους τεχνολογίες της πιλοτικής μονάδας πραγματοποίησε επίσης αναλύσεις για την ανίχνευση και ποσοτικοποίηση φαρμακευτικών ουσιών καθώς και παθογόνων βακτηρίων και γονιδίων.
Συγκεκριμένα, μέσω εξειδικευμένων αναλύσεων εξετάστηκε η παρουσία μεγάλου αριθμού φαρμακευτικών ουσιών και διαπιστώθηκε ότι αρκετές από αυτές απομακρύνονται πέραν του 50% με κάποιες να φθάνουν μέχρι και 100% απομάκρυνση. Στις πλείστες των περιπτώσεων η χαμηλότερη συγκέντρωση των ενώσεων παρατηρήθηκε μετά την αερόβια επεξεργασία κατατάσσοντάς την ως την διεργασία με την μεγαλύτερη επιρροή στην απομάκρυνση φαρμακευτικών ουσιών. Αντίστοιχα, στις μικροβιολογικές αναλύσεις εξετάστηκαν 5 παθογόνα βακτήρια της κατηγορίας ESKAPE (Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa) τα οποία έχουν συνδεθεί με νοσοκομειακές λοιμώξεις και τα γονίδια 16S rRNA, intl1, sul1 και qnrS. Η πιλοτική μονάδα επέτρεψε μέση συνολική μείωση στη συγκέντρωση των βακτηρίων κατά 2-3 log και περίπου 1 log για τα γονίδια. Η τεχνολογία με τη μέγιστη συνεισφορά στη μείωση του μικροβιολογικού φορτίου ήταν η αερόβια επεξεργασία ενώ ακολουθούσαν η αναερόβια επεξεργασία και το στάδιο προχωρημένης οξείδωσης.
Τα αποτελέσματα των προαναφερθέντων αναλύσεων ανέδειξαν τις βιολογικές διεργασίες (αναερόβια και αερόβια επεξεργασία) και κυρίως την αερόβια διεργασία ως τις τεχνολογίες με τη μέγιστη συνεισφορά στη μείωση των φυσικοχημικών, φαρμακευτικών και μικροβιολογικών παραμέτρων. Γενικότερα, η πιλοτική μονάδα ως σύνολο εκπλήρωσε τον κυριότερο στόχο του έργου αποδεικνύοντας την αποτελεσματικότητά της να απομακρύνει σημαντικό ποσοστό επικίνδυνου και δύσκολου ρυπογόνου φορτίου (π.χ. φαρμακευτικές ουσίες, παθογόνα βακτήρια) από τα νοσοκομειακά υγρά απόβλητα αποφορτίζοντας το ρυπογόνο φορτίο που καλείται να επεξεργαστεί ο κεντρικός σταθμός επεξεργασίας λυμάτων. Από τα αποτελέσματα διαφαίνεται επίσης η σημασία της έρευνας η οποία ανοίγει δρόμους για νέες γνώσεις βοηθώντας στην εφαρμογή σχετικών Κανονισμών που να στοχεύουν στη σωστή και κατάλληλη διαχείριση/επεξεργασία των υγρών αποβλήτων των νοσοκομειακών μονάδων και εν τέλη να διασφαλίζουν τη δημόσια υγεία.
