Η Κύπρος διέρχεται μια εξαιρετικά κρίσιμη καμπή για το μέλλον της. Η παρούσα κρίση που προκλήθηκε με τη νέα επιθετική ενέργεια της Τουρκίας στρέφεται ευθέως όχι μόνο εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζει νέα τετελεσμένα στη θάλασσα και επιδιώκει να προκαλέσει ένταση και αποσταθεροποίηση, ή ακόμα να προδιαγράψει συνθήκες διχοτόμησης και στις θάλασσες σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση.
Δεν πρέπει να παρασυρθούμε σε αυτή την πορεία. Σε αυτή τη συγκυρία χρειάζεται από την πλευρά της Κύπρου και της Ελλάδας να υπάρξει ψύχραιμη και μεθοδική πολιτική αντίδραση ώστε να δημιουργηθεί ισχυρό αντίβαρο και κόστος στην Τουρκία. Η κινητοποίησή μας, έχει κέντρο βάρους την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα αναπτυχθούν πρωτοβουλίες του προέδρου Αναστασιάδη και του ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδη στο Συμβούλιο μέχρι το τέλος του μήνα και εν συνεχεία στο Ευρωπαϊκού Συμβούλιο. Αφορούν όλο το φάσμα των επιλογών: συνεχής διπλωματική πίεση, ενεργοποίηση πολιτικών μέτρων και κυρώσεων.
Η Κύπρος διεκδικεί μια πλήρη ευρωπαϊκή ομπρέλα ασφάλειας που θα την θωρακίσει μπροστά στις προκλήσεις. Ταυτόχρονα θα την ενισχύσει ώστε στον κατάλληλο χρόνο, σε περίπτωση επανάληψης των διαπραγματεύσεων, η διαπραγμάτευση για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις να αποτρέπει άλλες μελλοντικές αυθαιρεσίες. Μέχρι τώρα, η συζήτηση για την ασφάλεια και τις εξωτερικές απειλές γινόταν ως συνέπεια ενός παρατεταμένου προβλήματος κατοχής, μιας παγωμένης διένεξης. Τώρα, η ΕΕ αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για μεθοδευμένη αποσταθεροποίηση που φέρνει στο προσκήνιο την ουσία του Κυπριακού, συνεπώς και την ανάγκη της επίλυσής του με κορυφαίο ζήτημα την πραγματική διαμόρφωση συνθηκών σταθερότητας, ασφάλειας και συνεργασίας.
Κεντρικό στοιχείο είναι για μένα η υπεράσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στην ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα της, ως αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Μέσο για την επίτευξη των στόχων μας είναι η νέα ενισχυμένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας. Δεν αναμένω βέβαια η ΕΕ να κάνει πόλεμο με την Τουρκία. Ωστόσο, η δύσκολη αυτή συγκυρία, η απειλή των κανονιοφόρων και η παραβίαση κυριαρχικών αρμοδιοτήτων στη θάλασσα ενός κράτους μέλους, προσδίδουν στις διεκδικήσεις της Κύπρου για επίλυση και ασφάλεια ένα πλήρες περιεχόμενο.
Η διπλωματική αντεπίθεση του προέδρου Αναστασιάδη και του ΥΠΕΞ θα πάρουν κάποιο χρόνο για να αποδώσουν κλιμακωτές κυρώσεις.
Όμως, κάθε βήμα στο Συμβούλιο, κάθε δημόσια τοποθέτηση ή κοινή θέση της ΕΕ, αναβαθμίζουν το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο για την ασφάλεια της Κύπρου και θα ληφθούν σοβαρά υπόψη εφόσον επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις. Έχει σημασία λοιπόν, μέσα από την προκλητική στάση της Τουρκίας, να κερδίσουμε ένα ενισχυμένο στρώμα ομόφωνων αποφάσεων της ΕΕ που θα απαντά και το καίριο ερώτημα: αν καταλήξουμε σε αμοιβαία συμφωνία επίλυσης, η Κύπρος να είναι πλήρως θωρακισμένη από την εξωτερική απειλή της Τουρκίας. Τα μέτρα αντίδρασης αυτή τη στιγμή μπορεί να περιλαμβάνουν τον τερματισμό των προενταξιακών χρηματοδοτήσεων προς την Τουρκία, την επιβολή διπλωματικών και πολιτικών κυρώσεων στο πλαίσιο της υφιστάμενης διαδικασίας πολιτικού διαλόγου Τουρκίας – ΕΕ, αλλά και διασύνδεση των επιθετικών ενεργειών της Τουρκίας με αναστολή κάθε συζήτησης για ενισχυμένη τελωνειακή ένωση ή φιλελευθεροποίηση της βίζας. Κατά τη γνώμη μου, αυτά είναι απαραίτητα και ενισχυτικά κάτω από τις περιστάσεις και την προκλητική στάση της Τουρκίας. Όμως, διέξοδο από την κρίση και αποτροπή κλιμάκωσης και νέων προκλήσεων θα μπορούσε να υπάρξει αν μπει στο ευρωπαϊκό τραπέζι και το αίτημα για ενεργοποίηση του Άρθρου 42 της Συνθήκης της Λισαβόνας για αμοιβαία συνδρομή των κρατών μελών στην περίπτωση που ένα κράτος μέλος δέχεται επιθετικές ενέργειες. Η ανακίνηση του ζητήματος θα φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για συνολικές ρυθμίσεις ασφάλειας για την Κύπρο και αυτές θα προέλθουν με την επανάληψη των διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ, νοουμένου ότι θα τερματιστούν οι παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις.
Το προνομιακό πεδίο της Κύπρου για αναχαίτιση των τουρκικών προκλήσεων είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από τη στιγμή που θα ενεργήσουμε ενωμένοι και με σύνεση, μπορούμε να έχουμε σημαντική θετική επίδραση στη διαπραγμάτευση του Κυπριακού, ώστε να αφαιρεθούν τα προσχήματα της Άγκυρας.
Ο Νίκος Τορναρίτης είναι Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΔΗΣΥ – Υποψήφιος Ευρωβουλευτής
