Τον Μάρτιο του 2022, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον Νόμο 37 του 2022 που αφορά την Σύσταση και την Λειτουργία των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ).
Οι ΕΟΑ, οι οποίοι αρχίζουν την λειτουργία τους τον Ιούλιο του 2024, θα έχουν σημαντικές αρμοδιότητες στην αντίστοιχη Επαρχία τους, οι οποίες και θα περιλαμβάνουν την Ύδρευση, την Αποχέτευση, την Εκμετάλλευση και Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων καθώς και την Αδειοδότηση της Ανάπτυξης (έκδοση Πολεοδομικών και Οικοδομικών Αδειών).
Ο Νόμος αυτός, αρχικά προνοούσε ότι κάθε ΕΟΑ θα διοικείται από ένα Συμβούλιο στο οποίο θα εκπροσωπούνται οι Δήμοι της Επαρχίας, με δέκα εκπροσώπους, και οι Κοινότητες, με έξι εκπροσώπους, ενώ παράλληλα ο Πρόεδρος του ΕΟΑ θα εκλέγεται από το σύνολο των ψηφοφόρων της αντίστοιχης Επαρχίας. Με βάση τον Νόμο αυτό, ο Αντιπρόεδρος θα προέρχεται από τις Κοινότητες και θα εκλέγεται με ψηφοφορία από την Γενική Συνέλευση των Κοινοτήτων έκαστης Επαρχίας.
Το Ιούλιο του 2023 η Βουλή των Αντιπροσώπων με την ψήφιση τροποποιητικής Νομοθεσίας (Νόμος 74 του 2023) τροποποίησε τον βασικό Νόμο, και συγκεκριμένα το άρθρο 5 αυτού που αφορά την σύνθεση των Συμβουλίών, έτσι ώστε ο Αντιπρόεδρος να μην προέρχεται από τις Κοινότητες της επαρχίας ως αρχικά προνοείτο, αλλά αντ’ αυτού να εκλέγεται διά μυστικής ψηφοφορίας μεταξύ των μελών του Συμβουλίου, στο οποίο την πλειοψηφία κατέχουν οι Δήμοι και όχι οι Κοινότητες.
Θεωρώ την τροποποίηση αυτή αχρείαστη και αρκετά προβληματική καθώς χαρακτηρίζεται από έλλειψη ευαισθησίας και αβρότητας της Πολιτείας προς ένα σημαντικό μέρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που είναι οι Κοινότητές μας. Πέραν του γεγονότος ότι οι Κοινότητες κατέχουν μειοψηφική εκπροσώπηση στο Συμβούλιο του ΕΟΑ, εφόσον θα έχουν μόνο έξι εκπροσώπους, σε αντίθεση με τους Δήμους που θα έχουν δέκα, επιπρόσθετα αισθάνονται πάντοτε (και όχι αδικαιολόγητα) ότι είναι ο «φτωχός συγγενής» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ότι το κεντρικό κράτος επικεντρώνει το ενδιαφέρον και την προσοχή του περισσότερο στους Δήμους παρά στις Κοινότητες, και γενικότερα ότι η όλη σημασία που δίδεται στις Κοινότητες είναι υποβαθμισμένη.
Αναφορικά με τον καθορισμό του τρόπου εκλογής του Αντιπροέδρου του ΕΟΑ, η Πολιτεία (νομοθετική και εκτελεστική εξουσία) θα έπρεπε να λάβει υπόψη, πέραν της πληθυσμιακής παραμέτρου, και άλλες παραμέτρους και σημαντικά κριτήρια όπως είναι τα εξής:
(α) η γεωγραφική έκταση που καλύπτουν οι Κοινότητες, η οποία είναι μεγαλύτερη από την γεωγραφική έκταση των Δήμων
(β) το μήκος του δικτύου υδροδότησης των Κοινοτήτων
(γ) ο μεγάλος αριθμός αυτόνομων υδραυλικών συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης στις Κοινότητες
(δ) ο μεγάλος αριθμός διάσπαρτων πηγών πόσιμου νερού από τις οποίες υδροδοτούνται οι Κοινότητες
(ε) ο εξαιρετικά μεγάλος βαθμός δυσκολίας στην υδροδότηση και αποχέτευση απομονωμένων ορεινών Κοινοτήτων
(στ) οι ιδιαιτερότητες πολλών περιοχών στην ύπαιθρο και το ειδικό ενδιαφέρον και η προσοχή που θα έπρεπε η Πολιτεία να επιδεικνύει για τις περιοχές αυτές και τους εκπροσώπους των.
Είναι αυτονόητη ανάγκη η πολιτεία να αντιμετωπίσει τις Κοινότητές μας με περισσότερη μεγαλοψυχία και να παράσχει στο ευαίσθητο αλλά και σημαντικό αυτό κομμάτι της κοινωνίας μας τις απαιτούμενες ευκαιρίες, όπως η συγκεκριμένη, ως δίκτυ προστασίας, ώστε να διασφαλίζεται το αίσθημα δικαίου και η ενεργή συμμετοχή των Κοινοτήτων μας στην ευρύτερη κοινωνία.
Στη βάση του πιο πάνω σκεπτικού, θεωρώ ότι στην επόμενη τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά τους ΕΟΑ, και η οποία αναμένεται να προωθηθεί εντός του φθινοπώρου, θα ήταν ωφέλιμο να αποκατασταθεί η καταργηθείσα πρόνοια, έτσι ώστε ο Αντιπρόεδρος του ΕΟΑ να προέρχεται από τις Κοινότητες έκαστης Επαρχίας, καθιστώντας την νομοθεσία αυτή πιο δίκαιη για τις Κοινότητές μας και την Τοπική Αυτοδιοίκηση γενικότερα.
Ο Γιάννης Τσουλόφτας είναι Γενικός Διευθυντής ΣΑΛΑ και Διαχειριστής Έργου Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης Λεμεσού
