Ο πληθυσμός των πόλεων ανά το παγκόσμιο αυξάνεται συνεχώς. Αυτή η δυναμική ανάπτυξη δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την ενεργειακή αυτονομία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι αστικές περιοχές είναι υπεύθυνες για το μεγαλύτερο ποσοστό των αερίων εκπομπών, και ως εκ τούτου, η μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές είναι κρίσιμη για την μείωση των εκπομπών των θερμοκηπιακών αερίων. Η ενεργειακή μετάβαση στις πόλεις αποτελεί την απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, προσφέροντας ένα προοδευτικό πλαίσιο για τη μετάβαση από τις παραδοσιακές μορφές παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας σε βιώσιμες τεχνολογίες όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις αστικές περιοχές. Η ενεργειακή μετάβαση στις πόλεις έχει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, την αύξηση της ενεργειακή απόδοσης, την ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών, τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων και γενικά την προστασία του περιβάλλοντος στις αστικές περιοχές. Οι πόλεις αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης των ενεργειακών υποδομών, της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της προώθησης της ενεργειακής απόδοσης και της εφαρμογής τεχνολογιών που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας. Επιπλέον η ενεργειακή μετάβαση στις πόλεις δεν αφορά μόνο τη μείωση των εκπομπών των θερμοκηπιακών αερίων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά επίσης την αύξηση της ανθεκτικότητας των πόλεων σε φυσικές καταστροφές και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων τους.
Στο επίκεντρο της ενεργειακής μετάβασης στις πόλεις βρίσκεται η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. Οι πόλεις χρειάζεται να επενδύσουν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια, στη δημιουργία αστικών πάρκων φωτοβολταϊκής και αιολικής ενέργειας, στην ανάπτυξη βιώσιμων ενεργειακών δικτύων για την απεξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα και στις πράσινες τεχνολογίες για τη διαχείριση των αποβλήτων. Επίσης το υδρογόνο, ως καθαρή και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, έχει αναδειχθεί ως μια από τις κύριες εναλλακτικές λύσεις για την πράσινη ενέργεια και την αειφορία στις πόλεις του αύριο. Οι μελλοντικές πόλεις υδρογόνου, όπου η παραγωγή, η αποθήκευση και η χρήση του υδρογόνου θα κατέχουν κεντρική θέση στην ενεργειακή υποδομή, αντιπροσωπεύουν μια σημαντική εξέλιξη προς ένα βιώσιμο και καθαρό μέλλον. Σημαντικές εφαρμογές που θα μπορούν να αναπτυχθούν στις πόλεις υδρογόνου αφορούν (α) τις καθαρές μεταφορές με το υδρογόνο να χρησιμοποιείται σε υδρογονοκίνητα οχήματα, λεωφορεία και τρένα, (β) την αποθήκευση ενέργειας με τη χρήση του υδρογόνου ως μέσο αποθήκευσης ενέργειας (ενεργειακός φορέας) για την αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας από ηλιακά και αιολικά συστήματα και (γ) την ηλεκτροπαραγωγή με τη χρήση υδρογόνου σε κελία καυσίμου ή με απευθείας καύση του υδρογόνου για την παραγωγή ηλεκτρισμού.
Οι μελλοντικές πόλεις υδρογόνου αντιπροσωπεύουν τη μετάβαση προς ένα καθαρότερο, βιώσιμο και αειφόρο μέλλον. Με τη χρήση του υδρογόνου ως πηγή ενέργειας και την ανάπτυξη αντίστοιχων υποδομών, οι πόλεις μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο μέλλον για τους κατοίκους τους. Η επενδύσεις στις τεχνολογίες του υδρογόνου και η συνεργασία με την βιομηχανία μπορούν να επιφέρουν αληθινή αλλαγή στον τρόπο ζωής μας και να οδηγήσουν σε ένα πιο βιώσιμο και καθαρό μέλλον.
Επίσης, η ενεργειακή απόδοση και η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί καίριο στοιχείο της ενεργειακής μετάβασης στις πόλεις. Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση της μόνωσης των κτιρίων, τη χρήση εξοικονόμησης ενέργειας συσκευών την ανάπτυξη ευφυών συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και την προώθηση των δημόσιων μεταφορών αφού η ενεργειακή μετάβαση δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή ενέργειας, αλλά περιλαμβάνει επίσης τη μετάβαση στις βιώσιμες μεταφορές. Αυτό συμπεριλαμβάνει την προώθηση της χρήσης ποδηλάτων, ηλεκτρικών οχημάτων και μέσων μαζικής μεταφοράς με χαμηλές εκπομπές. Επιπλέον, η πράσινες υποδομές και η προστασία του περιβάλλοντος στις αστικές περιοχές παίζουν κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση.
Η ενεργειακή μετάβαση στις πόλεις δεν είναι μόνο θέμα τεχνολογίας, αλλά επίσης και θέμα κοινωνικής συμμετοχής. Οι κοινότητες χρειάζεται να εμπλακούν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να ενημερώνονται για τα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης. Απαιτείται προσήλωση, επενδυτικές ευκαιρίες και συνεργασία σε όλα τα επίπεδα για τη διαμόρφωση των μελλοντικών αστικών περιοχών, προσφέροντας βιώσιμες, καθαρές και αποδοτικές πόλεις. Η ενεργειακή μετάβαση προσφέρεται επίσης και για τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών διαβίωσης των πολιτών που ζουν στις αστικές περιοχές και αρκετές πόλεις έχουν ήδη υιοθετήσει διάφορα προγράμματα και πρωτοβουλίες για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης προς όφελος των μελλοντικών γενεών.
Ο Δρ. Ανδρέας Πουλλικκάς είναι Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου
