Ο Δήμος Στροβόλου, με πνεύμα θεσμικής ευθύνης, διατύπωσε τον προβληματισμό του αναφορικά με τις πρόσφατες εξαγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας στο πλαίσιο της πανεπαρχιακής συνάντησης για την Επαρχία Λευκωσίας, επισημαίνοντας τον περιορισμένο βαθμό συμπερίληψης του στον προτεινόμενο αναπτυξιακό σχεδιασμό.
Η εν λόγω εξέλιξη αναδεικνύει ορισμένες διαχρονικές προκλήσεις που εξακολουθούν να συνοδεύουν τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και την κατανομή δημόσιων πόρων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Εν όψει της επικείμενης ανάληψης της Κυπριακής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2026, ανακοινώθηκαν σημαντικά έργα υποδομής και αστικής ανάπλασης για την Επαρχία Λευκωσίας, συνολικού προϋπολογισμού άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Ωστόσο, η απουσία στοχευμένων παρεμβάσεων που να αφορούν τον Δήμο Στροβόλου σε καίριους τομείς – όπως ο πολιτισμός, η κοινωνική πολιτική και ο αθλητισμός – εγείρει εύλογες ανησυχίες ως προς την επιδίωξη ισόρροπης και συνεκτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της μητροπολιτικής Λευκωσίας, καθώς και σε σχέση με τα κριτήρια και τις διαδικασίες βάσει των οποίων συγκροτήθηκε ο εν λόγω σχεδιασμός.
Η ανακοίνωση του Δήμου αναδεικνύει το έλλειμμα ισοκατανομής, καταγγέλλοντας μία πρακτική επιλεκτικής διάθεσης πόρων, η οποία δύναται να ερμηνευθεί ως θεσμική υποβάθμιση του ρόλου και της σημασίας ενός εκ των μεγαλύτερων αστικών κέντρων της Κύπρου. Συγκεκριμένα, τα εξαγγελθέντα έργα – συνολικού ύψους πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ – δεν περιλαμβάνουν καμία επένδυση στον Στρόβολο στους βασικούς πυλώνες της κοινωνικής πολιτικής, του πολιτισμού ή του αθλητισμού. Αντίθετα, περιορίζονται σε οδικές παρεμβάσεις που εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο τη διαμπερή κυκλοφορία προς άλλες περιοχές, χωρίς να ανταποκρίνονται στις ουσιαστικές ανάγκες των δημοτών. Το γεγονός αυτό αντανακλά μία προσέγγιση σχεδιασμού που αγνοεί τις χωρικές, κοινωνικές και λειτουργικές ιδιαιτερότητες του Στροβόλου· ενός Δήμου με πληθυσμιακή, γεωγραφική και διοικητική βαρύτητα, ο οποίος αποτελεί κρίσιμο κόμβο πρόσβασης προς το κέντρο της πρωτεύουσας, μέσω των Λεωφόρων Λεμεσού και Αθαλάσσας.
Αξιοσημείωτη είναι επίσης, η μονομερής ενίσχυση του Δήμου Λευκωσίας με το ποσό των €1,4 εκατομμυρίων για έργα εξωραϊσμού, ενώ ο Στρόβολος – αν και αποτελεί βασική πύλη εισόδου στον μητροπολιτικό ιστό της πρωτεύουσας – εξαιρέθηκε πλήρως. Η άνιση αυτή μεταχείριση δεν μπορεί να αποδοθεί σε διοικητική αβλεψία, αλλά εγείρει ανησυχίες για την απουσία ενιαίας, πολυεπίπεδης θεώρησης αναφορικά με την ανάπτυξη του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Λευκωσίας.
Περαιτέρω προβληματισμό προκαλεί η συνεχιζόμενη εκκρεμότητα στην απόδοση θεσμοθετημένων πόρων από τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού προς τον Δήμο Στροβόλου. Τα ποσά που παρουσιάστηκαν ως «νέες παραχωρήσεις» αφορούν, όπως ορθώς επισημαίνεται στην ανακοίνωση του Δήμου, χρηματικά ποσά τα οποία έχουν ήδη επιδικαστεί δικαστικώς και σχετίζονται με φόρους θεάματος για την περίοδο 2007–2017. Η καθυστέρηση καταβολής των σχετικών κονδυλίων, για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τους έξι μήνες, συνιστά διοικητική δυσλειτουργία, υπονομεύοντας τη χρηστή διοίκηση, την οικονομική αυτοτέλεια και τη θεσμική αξιοπιστία της τοπικής αρχής.
Παράλληλα, σειρά σημαντικών ζητημάτων εξακολουθεί να παραμένει σε εκκρεμότητα και απαιτεί σαφείς απαντήσεις. Συγκεκριμένα, δεν έχει παρασχεθεί επαρκής αιτιολόγηση για την απουσία πρόβλεψης έργων στον Στρόβολο στο πλαίσιο των προγραμματισμών που σχετίζονται με την Κυπριακή Προεδρία της Ε.Ε. Επιπλέον, παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση στην υλοποίηση της κυβερνητικής δέσμευσης για παραχώρηση του κτηρίου της πρώην Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Στροβόλου, παρά τις κατ’ επανάληψιν σχετικές διαβεβαιώσεις. Τέλος, ερωτήματα προκαλεί και η διαχείριση αιτημάτων για νέα έργα, όπως αυτό του Κολιόκρεμμου.
Επιπρόσθετα, η εξαγγελία υλοποίησης του έργου στη Λεωφόρο Χατζηιωσήφ–Σταυρού χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με το Δημοτικό Συμβούλιο, την τοπική κοινωνία και τους άμεσα επηρεαζόμενους κατοίκους και επαγγελματίες, συνιστά απόκλιση από βασικές αρχές πολεοδομικού σχεδιασμού και συμμετοχικής διακυβέρνησης.
Ο Στρόβολος αποτελεί θεμελιώδες τμήμα του μητροπολιτικού συμπλέγματος της Λευκωσίας και η συστηματική του υποεκπροσώπηση στον αναπτυξιακό σχεδιασμό υπονομεύει την αρχή της εδαφικής συνοχής, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, στις αρχές της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης του Συμβουλίου της Ευρώπης και στις βασικές προτεραιότητες της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προτείνεται, κατά πρώτον, η άμεση θεσμοθέτηση μηχανισμού διαβούλευσης με τις τοπικές αρχές πριν από την οριστικοποίηση και εξαγγελία αναπτυξιακών έργων σε επίπεδο επαρχίας, διασφαλίζοντας την ισότιμη συμμετοχή όλων των μεγάλων αστικών δήμων της Λευκωσίας. Παράλληλα, κρίνεται αναγκαία η δημιουργία ενός αντικειμενικού και διαφανούς μηχανισμού πολυκριτηριακής αξιολόγησης έργων, βάσει δεικτών κοινωνικής ανάγκης, αναπτυξιακής προτεραιότητας και πληθυσμιακής αναλογίας. Επιπλέον, επιβάλλεται η απόδοση των επιδικασμένων οικονομικών υποχρεώσεων του κράτους προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης εντός θεσμοθετημένων προθεσμιών, σύμφωνα με τις αρχές της διοικητικής νομιμότητας και της χρηστής διαχείρισης. Εξίσου σημαντική είναι η επανεξέταση της προγραμματιζόμενης χρήσης του κτηρίου της πρώην Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας Στροβόλου, με σαφή δέσμευση για τη διαφανή παραχώρησή του σε κοινωφελείς σκοπούς, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Τέλος, προτείνεται η υιοθέτηση δεσμευτικών διαδικασιών διαβούλευσης με τα δημοτικά συμβούλια και τους τοπικούς φορείς για κάθε νέο έργο που προγραμματίζεται σε αστικές περιοχές, ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχικότητα και η θεσμική διαφάνεια στον αστικό σχεδιασμό.
Η ισότιμη συμμετοχή όλων των τοπικών αρχών στον αναπτυξιακό σχεδιασμό δεν αποτελεί παραχώρηση κατά διακριτική ευχέρεια, αλλά θεμελιώδη προϋπόθεση για τη θεσμική ισότητα, την κοινωνική συνοχή και τη βιώσιμη δημοκρατική διακυβέρνηση. Το αίτημα του Δήμου Στροβόλου δεν εδράζεται σε τοπικισμό, αλλά σε θεσμική αρχή και πολιτική λογική. Στηρίζουμε τις διεκδικήσεις των δημοτών προτάσσοντας ένα δίκαιο, ισόρροπο και συμμετοχικό πρότυπο αστικής ανάπτυξης.
