Το ζήτημα των Ρυθμιστικών Σχεδίων -και ειδικότερα της Λεωφόρος Ελλάδος– μας έχει απασχολήσει για μεγάλο διάστημα. Έχω ήδη τοποθετηθεί δημόσια ουκ ολίγες φορές και έχω εκφράσει την άποψή μου τόσο εντός Δημοτικού Συμβουλίου όσο και μέσα από σχετική αρθρογραφία.
Ο σχεδιασμός που παρουσιάστηκε ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά και στη Δημόσια Παρουσίαση (Παλιά Ηλεκτρική, 14 Μαρτίου 2018) περιελάμβανε κτιστή διαχωριστική νησίδα. Η πρόνοια της κτιστής διαχωριστικής νησίδας παρέμεινε βασικό στοιχείο του σχεδιασμού από το 2000 που πρωτοσχεδιάστηκε το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Λεωφόρου. Για δύο δεκαετίες δηλαδή θεωρείτο η “βέλτιστη” λύση έστω και αν αγνοούσε σύγχρονες Ευρωπαϊκές Οδηγίες, χωρίς καμία ουσιαστική διαφοροποίηση. Αυτή τη “ξαναζεσταμένη” λύση είναι που επέμεναν να υιοθετήσουμε.
Σε συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου, στις 16 Ιανουαρίου 2019, η πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβούλιο ψήφισε υπέρ της ανάπλασης χωρίς διαχωριστική νησίδα.
Είχα εκφράσει από τότε την άποψη ότι το παράδειγμα της Λεωφόρου Ελλάδος πρέπει να αποτελέσει εφαλτήριο για μια ευρύτερη συζήτηση για εκσυγχρονισμό στους σχεδιασμούς, δεν μπορούν να εξετάζονται Ρυθμιστικά Σχέδια μονοθεματικά αγνοώντας τις χρήσεις και τις Πολεοδομικές ζώνες των αξόνων τους.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να κινδυνολογήσουν για την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και να συνδέσουν τη Λεωφόρο Ελλάδος με τη Λεωφόρο Τσερίου του Δήμου Στροβόλου, ως έργα που χωρίς νησίδα δεν πρόκειται να προχωρήσουν. Και ενώ όλα τα αρμόδια τμήματα και αρκετοί τοπικοί παράγοντες επέμεναν σε ένα αναχρονιστικό σχεδιασμό, ο Δήμος Στροβόλου έκανε το αυτονόητο, ζήτησε τη συμβουλευτική άποψη διεθνούς οίκου. Κίνηση που όφειλε να προηγηθεί και στην περίπτωση της Λεωφόρου Ελλάδος προτού δοθούν εντολές να προχωρήσουν οι μελέτες.
Η εν λόγω μελέτη παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο Στροβόλου αλλά και στους Υπουργούς Εσωτερικών και Μεταφορών, Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, Τμήμα Δημοσίων Έργων και στην Αστυνομία. Η μελέτη παρουσιάστηκε από το βρετανικό οίκο κυπριακών συμφερόντων “Markides Associates“.
Καταρχήν να εντοπίσουμε τις παραδοχές της μελέτης για την υφιστάμενη κατάσταση στη Λεωφόρο Τσερίου που σε μεγάλο βαθμό συνταυτίζονται με τη Λεωφόρο Ελλάδος:
- Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια
- Τα σταθμευμένα οχήματα παρεμποδίζουν τους πεζούς
- Φτωχός οδικός φωτισμός
- Συνυπάρχουν ποικιλία χρήσεων
- Ποικιλομορφία στον τρόπο οικοδομικής ανάπτυξης
- Ανάπτυξη καταστημάτων στα ισόγεια των οικοδομών
- Αυξημένη εμπορική κίνηση
- Είναι εύκολα αντιληπτός ο παραλληλισμός των παραδοχών σε σχέση και με τη Λεωφόρο Ελλάδος.
H μελέτη επισημαίνει πως γενικότερα οι κεντρικές νησίδες αποθαρρύνουν την κινητικότητα των πεζών, μειώνουν την εμπορικότητα και ενθαρρύνουν τις αυξημένες ταχύτητες.
Η μελέτη αναζητά μια εναλλακτική προσέγγιση από τους μέχρι τώρα σχεδιασμούς. Σε αντίθεση με το να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο πώς να λύσει το κυκλοφοριακό -όπως έκαναν οι προηγούμενες μελέτες- δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο να επανεξεταστεί ο ευρύτερος σχεδιασμός για να καταστεί μια πόλη βιώσιμη για όλους τους χρήστες.
Απαιτείται ένα περιβάλλον, το οποίο να προωθεί το περπάτημα και τη χρήση ποδηλάτου και λεωφορείου, την κοινωνικοποίηση, να προσφέρει ψυχαγωγία και να παρακινεί την εμπορικότητα.
Ορισμένα από τα μέτρα που η μελέτη προτείνει:
- Μείωση ανώτατων ορίων ταχυτήτων (κάτω από 50km)
- Σχεδιασμός ποδηλατικών διαδρομών
- Προτεραιότητα στο λεωφορείο σε συγκεκριμένα σημεία
- Δημιουργία χώρων στάθμευσης με σύνεση και μέτρο που να εξυπηρετούν την περιοχή
Όσο αφορά την κεντρική νησίδα η μελέτη επισημαίνει πως γενικότερα οι κεντρικές νησίδες:
- αποθαρρύνουν την κινητικότητα των πεζών
- μειώνουν την εμπορικότητα
- ενθαρρύνουν τις αυξημένες ταχύτητες.
Η Λεωφόρος Ελλάδος θα πρέπει να είναι ο δρόμος που ενώνει την κοινότητα και τους ανθρώπους και όχι να τους χωρίζει.
Τα όσα αναφέρονται στη μελέτη -και από όσα έχουν δημοσιευθεί μέχρι στιγμής- δικαιώνουν τις ανησυχίες τόσο του Δημοτικού Συμβουλίου Πάφου όσο και των επηρεαζομένων. Οφείλουμε να εναρμονιστούμε -επιτέλους- με σύγχρονα πρότυπα του εξωτερικού και μακριά από αγκυλώσεις και αναχρονιστικές μεθόδους να σχεδιάζουμε τις πόλεις μας για τον άνθρωπο και όχι για τα οχήματα.
Είχα την έντονη άποψη και εξακολουθώ να την έχω και γι’αυτό τάχθηκα από την πρώτη στιγμή εναντίον στο σχεδιασμό που θα “εγκλώβιζε” μια πόλη για τα επόμενα χρόνια. Η αδιάλλακτη και αδικαιολόγητη στάση τοπικών παραγόντων αλλά και των αρμόδιων τμημάτων να υιοθετηθεί “τυφλά” μια αναχρονιστική και προβληματική λύση καταρρέει μέσα και από μελέτη τεχνοκρατών(να σημειώσουμε ότι δεν είναι η πρώτη μελέτη τεχνοκρατών που εξάγει παρόμοια συμπεράσματα). Αυτό αποδεικνύει περίτρανα ότι σοβαρά ζητήματα τέτοιου βεληνέκους και φύσης δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ούτε με προχειρότητα αλλά ούτε και με εμμονές. Ας προβληματιστούμε τι θα συνέβαινε αν το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε τον αναχρονιστικό σχεδιασμό και προχωρούσαμε σε κατασκευή του έργου (όπως πολλοί επέμεναν) παρουσιαζόταν αυτή η μελέτη που αποδεικνύει τις αρνητικές -ίσως μη αναστρέψιμες- επιπτώσεις που θα είχε στην περιοχή.
Είναι ιστορική υποχρέωση όλων μας να δημιουργήσουμε μια νέα, σύγχρονη πόλη που να ανταποκρίνεται στο πνεύμα των καιρών και να εκφράζει με αμεσότητα τις προσδοκίες της κοινωνίας. Να συνθέσουμε, να δυναμώσουμε, να αλλάξουμε εποχή, να εμβαθύνουμε τη Δημοκρατία. Να δώσουμε φωνή και ρόλο στην Κοινωνία των πολιτών. Ήρθε ξανά η ώρα να κοιτάξουμε δίπλα μας, να θυμηθούμε για ποιούς αγωνιζόμαστε και ποιούς οφείλουμε να εκπροσωπούμε. Στόχος μας πρέπει να είναι η Λεωφόρος Ελλάδος να είναι δρόμος που να ενώνει την κοινότητα και τους ανθρώπους και όχι να τους χωρίζει, να παραμείνει -και να ενδυναμωθεί- ως κύριος εμπορικός άξονες και όχι ως απλά μια δίοδος αυτοκινήτων.
Τα αρμόδια τμήματα οφείλουν να επανεξετάσουν ευρύτερα τους άξονες με τους οποίους σχεδιάζουν και υλοποιούν έργα, ας είναι η Λεωφόρος Τσερίου (και Ελλάδος) το εφαλτήριο μιας νέας εποχής.
Ο Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης είναι δημοτικός σύμβουλος Πάφου
