Γράφει ο Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης – Δήμαρχος Λευκωσίας
Η μεταρρύθμιση αποτελεί ευκαιρία για να δοθούν οι σωστές λύσεις
Η επιχειρούμενη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης (ΤΑ) στη χώρα μας, αποτελεί πολύ καλή ευκαιρία για ένα ανοικτό δημοκρατικό και ουσιαστικό διάλογο σε μια σειρά από ζητήματα άσκησης πολιτικής και διακυβέρνησης. Ζητήματα που θα καταστήσουν το Κράτος μας πιο σύγχρονο, πιο αποτελεσματικό και πιο ευέλικτο. Ένα από αυτά τα ζητήματα είναι η ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισης του ρόλου των φορέων της ΤΑ στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Ο ρόλος της ΤΑ γίνεται μέρα με τη μέρα κρισιμότερος, τόσο λόγω της αύξησης των ατόμων της τρίτης ηλικίας και των ευάλωτων ομάδων, όσο και λόγω της ραγδαίας αύξησης του αριθμού των μεταναστών που φθάνουν στο νησί μας.
Ο διάλογος αυτός καθίσταται ακόμη πιο επιβεβλημένος, δεδομένης και της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του ρόλου τους, αλλά και της εκπόνησης Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ένταξη των μεταναστών, από επιτροπή εμπειρογνωμόνων που συστάθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Επιτυχημένα μοντέλα αποκέντρωσης
Προς τον σκοπό αυτό, προωθήθηκαν εμπεριστατωμένες προτάσεις που ετοιμάστηκαν από τη Γραμματεία του Δικτύου Κοινωνικών Θεμάτων της Ένωσης Δήμων, για θεσμική κατοχύρωση αρμοδιοτήτων κοινωνικής ένταξης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και υποβλήθηκαν εισηγήσεις από τις τοπικές Αρχές μετά την προώθηση του προσχέδιου του νομοσχεδίου του περί Δήμων Νόμου (του 2019) για τη μεταρρύθμιση της ΤΑ. Μέσα από αυτές τις προσπάθειες και πολλές παρεμβάσεις μας προς τα αρμόδια υπουργεία και υπηρεσίες, αναδείχθηκαν παραδείγματα καλών πρακτικών και επιτυχημένα μοντέλα αποκέντρωσης του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας που υιοθέτησαν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Διαπιστώνουμε, δυστυχώς, ότι δεν έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη ο ουσιαστικός ρόλος που μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει η τοπική αυτοδιοίκηση σε θέματα κοινωνικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να μην έχει προκύψει ουσιαστική αλλαγή στο τελικό έγγραφο της νομοθεσίας για τη μεταρρύθμιση.
Στο τελικό προσχέδιο δεν προβλέπεται θεσμική κατοχύρωση και ξεκάθαρη αρμοδιότητα, δεν προβλέπεται οικονομική αυτοτέλεια (οικονομικοί πόροι), δεν προβλέπεται διοικητική υποστήριξη σε ανθρώπινους πόρους και δεν προβλέπεται κοινή δομή για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής από όλες τις τοπικές Αρχές. Αντ’ αυτού, προστίθεται πρόνοια για τη διαχείριση Κρατικών Ιδρυμάτων, κατόπιν υποβολής αίτησης και αξιολόγησης από το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, πιθανώς μέσω του Σχεδίου Κρατικών Ενισχύσεων.
Εκείνο που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι οι τοπικές Αρχές καλούνται να διαχειριστούν ολοένα και περισσότερες κοινωνικές ανάγκες και κρίσεις, οι επιπτώσεις των οποίων έχουν αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πολιτών, ντόπιων και μεταναστών.
Πολυδύναμο Κέντρο
Ο Δήμος Λευκωσίας υλοποιεί την πολύπλευρη κοινωνική πολιτική του μέσα από το Πολυδύναμο Δημοτικό Κέντρο Λευκωσίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από το 2011 μέχρι σήμερα, το Πολυδύναμο –παρά την οικονομική κρίση, τις μειώσεις χορηγιών και τις αντίξοες συνθήκες– έχει αυξήσει εντυπωσιακά τις δράσεις και τα προγράμματά του.
Οι ανάγκες αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς σε όλους τους τομείς. Οι σύγχρονες κοινωνίες απαιτούν την παροχή ψηλού επιπέδου ποιοτικών και πολύπλευρών κοινωνικών υπηρεσιών στους πολίτες. Στους ώμους των τοπικών Αρχών πέφτει το βάρος να αντιμετωπίζουν τα καθημερινά προβλήματα μεγάλου μέρους του πληθυσμού, να συμπληρώνουν και να ενισχύουν τον ρόλο το κράτους στους τομείς αυτούς.
Δυστυχώς, με μεγάλη μας λύπη διαπιστώνουμε ότι οι αρμοδιότητες άσκησης κοινωνικής πολιτικής από τις Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν έχουν τύχει της δέουσας εξέτασης και διεκδίκησης και θα είναι ακόμη πιο λυπηρό, ύστερα από τόσες προσπάθειες, να χαθεί αυτή η σημαντική ευκαιρία που μας προσφέρεται μέσω της μεταρρύθμισης.
Πρόθεσή μας είναι να απευθυνθούμε ξανά σε όλα τα πολιτικά κόμματα για να καταδείξουμε την ανάγκη της ουσιαστικής αναβάθμισης του κοινωνικού ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης, γιατί είναι οι πόλεις που επηρεάζονται πρώτες από τα κοινωνικά προβλήματα και είναι οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης που πρέπει να έχουν τα μέσα, τα εργαλεία και τους πόρους για να τα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά, προκειμένου να επιτυγχάνεται η κοινωνική συνοχή.
