Το “κάμπινγκ” (κατασκήνωση) είναι από καιρό μια αγαπημένη δραστηριότητα για τους λάτρεις του είδους, προσφέροντας μια απόδραση από την καθημερινότητα και την ευκαιρία να απολαύσουν τη φύση. Η αύξηση της δημοτικότητας του κάμπινγκ απαιτεί σωστά σχεδιασμένους κατασκηνωτικούς χώρους, που να παρέχουν ισορροπία μεταξύ άνεσης, ασφάλειας και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Ο σχεδιασμός ενός κατασκηνωτικού χώρου έχει καθοριστικό ρόλο να διαδραματίσει στη συνολική εμπειρία των κατασκηνωτών και θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, να παρέχει ασφάλεια και παράλληλα να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Πτυχές όπως η χωροθέτηση, η προσβασιμότητα, οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις, οι νομοθετικές απαιτήσεις, η ασφάλεια και διαδικασίες έκτακτης ανάγκης και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη και να εφαρμόζονται σε ένα σύγχρονο κατασκηνωτικό χώρο.
Χωροθέτηση:
Η αποτελεσματική διάταξη του χώρου θα πρέπει περιλαμβάνει την προσεκτική χωροθέτηση των σκηνών, των τροχόσπιτων και των οχημάτων αναψυχής (RV), αποτρέποντας έτσι τον συνωστισμό και βοηθώντας παράλληλα στη διατήρηση της ιδιωτικότητας των κατασκηνωτών. Η προσβασιμότητα σε βασικές εγκαταστάσεις όπως τουαλέτες, ντους και σημεία νερού, είναι σημαντική για την εύκολη διέλευση των κατασκηνωτών. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη καλά σηματοδοτημένων και καλά διατηρημένων σημείων διέλευσης, θα μπορούσαν να αποδειχθούν σωτήρια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπου χρειάζεται γρήγορη και ασφαλής απομάκρυνση των κατασκηνωτών και του προσωπικού.
Υποδομές και Εγκαταστάσεις:
Οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις είναι επίσης ζωτικής σημασίας στοιχείο στους κατασκηνωτικούς χώρους. Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και νερού είναι απαραίτητα. Οι υποδομές αυτές θα πρέπει να υποστηρίζουν βιώσιμες πρακτικές, ενσωματώνοντας την ηλιακή ενέργεια και τη συλλογή όμβριων υδάτων όπου είναι δυνατόν.
Για να εξασφαλιστεί μια άνετη και ευχάριστη εμπειρία, ένας κατασκηνωτικός χώρος πρέπει να διαθέτει μια σειρά από εγκαταστάσεις. Οι βασικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν τουαλέτες και ντους με ζεστό νερό, σημεία πόσιμου νερού και σημεία απόρριψης και ανακύκλωσης αποβλήτων. Πρόσθετες εγκαταστάσεις, όπως χώροι μαγειρέματος/άναμμα φωτιάς, τραπέζια και πλυντήρια ρούχων, βελτιώνουν την εμπειρία των κατασκηνωτών. Σημαντικό είναι οι εγκαταστάσεις υγιεινής και τα σημεία απόρριψης και ανακύκλωσης των αποβλήτων να είναι καθαρά και επαρκή για τον αριθμό των κατασκηνωτών, με πρόνοια και για κατασκηνωτές με προβλήματα κινητικότητας.
Ασφάλεια και Διαδικασίες Έκτακτης Ανάγκης:
Τα ζητήματα ασφαλείας είναι κρίσιμα και πρωταρχικής σημασίας, καθώς απαιτούν καλά μελετημένο και λεπτομερή σχεδιασμό, με στρατηγικά τοποθετημένα πυροσβεστικά σημεία, διόδους διαφυγής και τον κατασκηνωτικό χώρο απαλλαγμένο από κινδύνους όπως πτώση κλαδιών, αφύλακτα ηλεκτρικά σημεία, εμπόδια στα σημεία διέλευσης κτλ. Η εκπαίδευση και το κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό σε συνδυασμό με σωστές διαδικασίες έκτακτης ανάγκης, είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Στους κατασκηνωτικούς χώρους θα πρέπει να υπάρχουν σταθμοί πρώτων βοηθειών, στοιχεία επικοινωνίας για έκτακτη ανάγκη, μέτρα ασφαλείας, κατάλληλος φωτισμός και τακτικές περιπολίες του προσωπικού. Τα πιο πάνω διασφαλίζουν την ομαλή και ασφαλή λειτουργία του κατασκηνωτικού χώρου, παρέχοντας ταυτόχρονα αίσθημα ασφάλειας και ικανοποίησης στους κατασκηνωτές.
Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα:
Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι βασικός παράγοντας στο σχεδιασμό και τη λειτουργία των χώρων κατασκήνωσης. Οι πρακτικές για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων περιλαμβάνουν τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών και την κατασκευή και εφαρμογή μέτρων ελέγχου και περιορισμού της διάβρωσης. Οι προσπάθειες διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος περιλαμβάνουν την προστασία των φυσικών οικοτόπων και της άγριας ζωής, καθώς και την ενημέρωση των κατασκηνωτών σχετικά με τη σημασία των αρχών “Leave No Trace”. Οι βιώσιμες πρακτικές ενθαρρύνονται μέσω της ανακύκλωσης, της κομποστοποίησης και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως οι ηλιακοί συλλέκτες. Η ενσωμάτωση με το φυσικό περιβάλλον είναι επίσης σημαντική. Η διατήρηση της φυσικής βλάστησης και η φύτευση γηγενών ειδών προάγουν τη βιοποικιλότητα, ενώ ο προσεκτικός εξωραϊσμός του χώρου ελαχιστοποιεί την μετατόπιση του εδάφους και προστατεύει τα υπόγεια νερά.
Νομοθεσία:
Η ύπαρξη νομοθεσίας που να διέπει τους κατασκηνωτικούς χώρους διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ασφάλεια, την υγεία και την ποιότητα της εμπειρίας των κατασκηνωτών, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει το περιβάλλον. Οι νομοθετικές απαιτήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι προσφέρεται ένα ασφαλές περιβάλλον για κατασκήνωση, παρέχονται οι απαραίτητες υγειονομικές εγκαταστάσεις και προστατεύεται η χλωρίδα και πανίδα.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να καλύπτει θέματα υγιεινής και ασφάλειας, όπως πχ η τακτική επιθεώρηση των χώρων υγιεινής, των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και του πυροσβεστικού εξοπλισμού. Θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης, πρόνοιες για την προστασία του περιβάλλοντος, σχέδια διαχείρισης των αποβλήτων και των λυμάτων και να επιβάλλει περιορισμούς στα επίπεδα θορύβου για την προστασία της άγριας ζωής και των άλλων κατασκηνωτών.
Η νομοθεσία θα πρέπει να συμβάλλει στη διατήρηση της τάξης στους κατασκηνωτικούς χώρους, ώστε όλοι οι κατασκηνωτές να απολαμβάνουν μια ασφαλή και ευχάριστη εμπειρία, ενώ παράλληλα να εξασφαλίζεται η βιώσιμη λειτουργία των κατασκηνωτικών χώρων.
Διεθνή Πρότυπα:
Σε μία πρόσφατη εξέλιξη και στην απουσία μέχρι σήμερα ενός κοινού προτύπου που να προδιαγράφει τις απαιτήσεις λειτουργίας και διαχείρισης των κατασκηνωτικών χώρων, οι Οργανισμοί Τυποποίησης της Γερμανίας (DIN), Κίνας (SAC) και Αργεντινής (IRAM) έχουν υποβάλει πρόταση για την εκπόνηση ενός Διεθνούς προτύπου (ISO). Το εν λόγω πρότυπο αναμένεται να ετοιμαστεί από το Working Group 15 – “Accommodation”, της Διεθνούς Τεχνικής Επιτροπής Τυποποίησης ISO/TC 228 “Tourism and related services“.
Το εν λόγω πρότυπο αναμένεται να περιλαμβάνει πρόνοιες για τη διάταξη και τον σχεδιασμό, τις υγειονομικές και άλλες σημαντικές εγκαταστάσεις, τη βιωσιμότητα, την προσβασιμότητα και την ασφάλεια. Με την εκπόνηση του, το πρότυπο θα αναβαθμίσει τον τομέα του κάμπινγκ παγκοσμίως θέτοντας ολοκληρωμένες και κοινές απαιτήσεις τους κατασκηνωτικούς χώρους.
Συνοψίζοντας, η λειτουργία ενός κατασκηνωτικού χώρου απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και εξέταση διάφορων παραγόντων για να εξασφαλιστεί μια ευχάριστη, ασφαλής και βιώσιμη εμπειρία για τους κατασκηνωτές. Εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές σχεδιασμού, παρέχοντας βασικές ανέσεις, συμμορφούμενοι με τις σχετικές νομοθεσίες και κανονισμούς, δίνοντας προτεραιότητα στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ακολουθώντας τα διαθέσιμα πρότυπα, οι ιδιοκτήτες και διαχειριστές των κατασκηνωτικών χώρων, μπορούν να δημιουργήσουν χώρους που όχι μόνο προσελκύουν κατασκηνωτές αλλά και διατηρούν τη φυσική ομορφιά του περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές.
Η Κύπρος ως μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO) θα μπορεί να συμμετάσχει με εκπροσώπους της μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS) ενεργά στις εργασίες του ISO/TC 228/WG 15 ή και να υποβάλει σχόλια στο προσχέδιο του προτύπου κατά το στάδιο της Δημόσιας Κρίσης, συμβάλλοντας έτσι στην εκπόνηση του και την ίδια στιγμή αποκομίζοντας πολύτιμες γνώσεις και εμπειρία από άλλες χώρες ανά το παγκόσμιο.
Αυτή τη στιγμή, στην Κύπρο διαπιστώνεται ένα κενό στο στη λειτουργία των κατασκηνωτικών χώρων, αφού δεν υπάρχει κάποια νομοθεσία που να επιλαμβάνεται συνολικά με το θέμα αυτό. Με την κυκλοφορία του εν λόγω προτύπου, οι Αρμόδιες Αρχές της Κύπρου αλλά και ιδιώτες διαχειριστές κατασκηνωτικών χώρων θα έχουν στα χέρια τους ένα χρήσιμο εργαλείο που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν, τόσο για νέους κατασκηνωτικούς χώρους κατά το στάδιο του σχεδιασμού αλλά και για υφιστάμενους.
Ο CYS, ως ο αρμόδιος φορέας Τυποποίησης της Κύπρου και μετά από σχετικό ενδιαφέρον που διαπιστώνεται για αυτό το θέμα, είναι σε θέση να συμβάλει και να βοηθήσει τους εμπλεκόμενους φορείς να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες που προσφέρει ο Οργανισμός, για να καλυφθεί το κενό που παρατηρείται για τους κατασκηνωτικούς χώρους, αλλά ακόμη και τις οργανωμένες παιδικές κατασκηνώσεις. Για το σκοπό οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τον CYS στα τηλέφωνα 22411412, 22411415 ή με email στο cystandards@cys.org.cy
* Ο Μιχάλης Ζαντής είναι πτυχιούχος στον κλάδο των Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων Κτιρίων και εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Τομέα Μηχανολογίας του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS).
