Κρύβει παγίδες η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Πολύπλοκο και πολυδιάστατο το εγχείρημα για μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η διαμόρφωση και η ψήφιση του νομοσχεδίου δημιουργίας Επαρχιακών Συμπλεγμάτων και Συμβουλίων αποτελεί απλά την αρχή μια πολυετούς και επίπονης διαδικασίας. Για να επιτευχθεί το εγχείρημα χρειάζεται συντονισμός υπηρεσιών και φορέων, καλή διάθεση από τους εμπλεκόμενους φορείς και πολιτική βούληση.

Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί μια από τις κύριες επιδιώξεις και δεσμεύσεις της Κυβέρνησης, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη για επιτυχή έκβαση της προσπάθειας που ξεκίνησε εκ νέου στη Βουλή την περασμένη Πέμπτη.

Πρώτο σημείο στη μεταρρύθμιση αποτελεί η πρόθεση της Κυβέρνησης να διατηρηθεί ο θεσμός των δήμων και των κοινοτήτων με μειωμένες όμως αρμοδιότητες. Παράλληλα, πρόθεση της Κυβέρνησης είναι η μείωσή τους από 30 σε 22, πρόθεση η οποία μεταβιβάστηκε και γραπτώς από το Υπουργείο Εσωτερικών στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών.

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών τέθηκε επίσης το νομοσχέδιο που προνοεί τη δημιουργία Επαρχιακών Συμπλεγμάτων, τα οποία αλλάζουν σε μεγάλο βαθμό την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε σχέση με το πώς την ξέραμε μέχρι σήμερα.

Τι είναι το Επαρχιακό Σύμπλεγμα

Η φιλοσοφία και η λογική πίσω από το Επαρχιακό Σύμπλεγμα:

• Θα αποτελεί ξεχωριστή νομική οντότητα ανεξάρτητη από κάθε δήμο και κοινότητα.
• Θα απαρτίζεται από δημάρχους ή/και εκπροσώπους δήμων μιας περιοχής. Η περιοχή θα καθορίζεται σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, από το Υπουργικό Συμβούλιο.
• Θα συμμετέχουν όλοι οι δήμοι και οι κοινότητες μιας προκαθορισμένης περιοχής χωρίς καμιά εξαίρεση.
• Το κάθε Σύμπλεγμα θα έχει τα δικά του όργανα λειτουργίας, ανεξάρτητα από οποιοδήποτε δήμο/κοινότητα και θα έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες, οι οποίες θα πηγάζουν από τη σχετική νομοθεσία.
• Στόχος είναι η ενοποίηση διαφόρων τομέων και αρμοδιοτήτων που μέχρι σήμερα ήταν διάσπαρτες σε Επαρχιακό επίπεδο (Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, Αποχετευτικού, στερεών αποβλήτων, πολεοδομικών και άλλων αδειών).
• Κατάργηση, αν χρειαστεί, μερικών από τα υφιστάμενα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, Αποχετευτικών, Δημοτικών Αποβλήτων και όχι μόνο.
• Ο Πρόεδρος και τα μέλη θα έχουν αντιμισθία, έξοδα παραστάσεως και επιδόματα, ανεξάρτητα από αυτά που θα παίρνουν στους δήμους/κοινότητες.
• Η θητεία του Συμβουλίου θα συμβαδίζει με αυτή των δημάρχων/κοινοταρχών.
• Κάθε τομέας του Επαρχιακού Συμπλέγματος θα έχει υπαλλήλους, εργάτες αλλά και προϊστάμενους.
• Γενικός υπεύθυνος για το διοικητικό κομμάτι όλων των τομέων του Συμπλέγματος θα είναι ο Γενικός Διευθυντής.

Στα θετικά η ύπαρξη συγκλίσεων μεταξύ των κομμάτων

Θετικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα για μεταρρύθμιση στον τομέα αυτό. Τα κόμματα έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένα σημεία στα οποία έχει επέλθει μια εκ πρώτης όψεως συμφωνία:

1. Όλα τα κόμματα συμφωνούν στην αναγκαιότητα μείωσης ή ομοσπονδοποίησης των δήμων.
2. Όλα τα κόμματα συμφωνούν με την αναγκαιότητα να υπάρξει εκχώρηση αρμοδιοτήτων στα Επαρχιακά Συμπλέγματα όσον αφορά στα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, Αποχετευτικού και Στερεών Αποβλήτων και στην κατάργηση/αντικατάσταση αντίστοιχων υφιστάμενων Συμβουλίων.
3. Όλα τα κόμματα προκρίνουν το ενδεχόμενο ενοποίησης της αρχής που θα έχει την αρμοδιότητα να εκδίδει πολεοδομικές άδειες, άδειες οικοδομής και τελικής έγκρισης.
4. Συμφωνία υπάρχει επίσης για την αναγκαιότητα εκχώρησης στους δήμους, αρμοδιοτήτων που να ενισχύουν και όχι να αποψιλώνουν τις δημοτικές αρχές. Ενδεικτικές αρμοδιότητες θα μπορούσαν να είναι σχετικές με κοινωνική πρόνοια και φροντίδα των δημοτών αλλά και την αστυνόμευση που ενδεχομένως να επιφέρει έσοδα στους δήμους.
5. Στόχος η εκχώρηση αρμοδιοτήτων στους δήμους, ακολουθώντας εν μέρει τον Ευρωπαϊκό χάρτη για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
6. Επιπρόσθετο στοιχείο το οποίο έχει επέλθει μέσα από την πρώτη συζήτηση εντός Επιτροπής, είναι η ανάγκη για ενδυνάμωση των μηχανισμών Εσωτερικού Ελέγχου εντός του κάθε Επαρχιακού Συμπλέγματος.

«Αγκάθια» στη διαδικασία

Σύμφωνα με την Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, Ελένη Μαύρου, τα σημεία στα οποία υπάρχει διαφορετική προσέγγιση από τα κόμματα δεν είναι λίγα. Ωστόσο θα δοθεί χρόνος για κατάθεση απόψεων και διεξοδική συζήτηση όλων των πτυχών, έτσι ώστε να επέλθει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Πληροφορίες του Sigmalive, καταδεικνύουν συγκεκριμένα «αγκάθια» στη διαδικασία:

• Το νομοσχέδιο αυτό επηρεάζει σωρεία άλλων νομοσχεδίων, γεγονός που καθιστά τη διαδικασία δαιδαλώδη.

• Οι λεπτομέρειες που θα διέπουν τη μείωση των δήμων αλλά και ο τελικός αριθμός που θα απομείνει.

• Τι θα απογίνουν οι υπάλληλοι – λειτουργοί – εργάτες των υφιστάμενων συμβουλίων που θα καταργηθούν, εάν και εφόσον θεωρηθούν ως πλεονάζων προσωπικό;

• Πώς θα διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία των Συμπλεγμάτων, αναλογιζόμενοι την απειρία αλλά και την τάση συγκεκριμένων δήμων προς πράξεις διαφθοράς;

• Στην περασμένη συνεδρία της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής, υπήρξε ξεκάθαρα η παραδοχή ότι κεντρικές και τοπικές αρχές απέτυχαν να πατάξουν αποτελεσματικά τις παράνομες επεμβάσεις και παρεμβάσεις στα ακίνητα. Αυτό γίνεται αντιληπτό και από την πολεοδομική αμνηστία που δόθηκε σε πολλούς τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και με τη σωρεία παρανομιών που βγαίνουν στη φόρα. Όπως μας ενημέρωσε η κα Μαύρου, από νομοθετικής πλευράς δεν άλλαξε κάτι. Ποιός είναι αυτός ο μηχανισμός που θα εγγυηθεί την καλύτερη λειτουργία στο κομμάτι αυτό;
• Ποιος θα αναλάβει τελικά την αρμοδιότητα της έκδοσης πολεοδομικών αδειών, αδειών οικοδομής και τελικής έγκρισης μετά την ενοποίηση, αν αναλογιστεί κανείς την αδυναμία – απειρία δήμων και κοινοτήτων να χειριστούν τέτοια ζητήματα;

• Το νομοσχέδιο προνοεί ότι για θέματα προσλήψεων – απολύσεων προσωπικού, αρμόδια θα είναι επιτροπή που θα απαρτίζεται από τον Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο, ένα μέλος του Συμβουλίου, τον Γενικό Διευθυντή και τους προϊστάμενους των τομέων του Συμπλέγματος. Αυτό έχει θα έχει ως αποτέλεσμα οι υπόλοιποι δήμοι και κοινότητες να μην έχουν λόγο σε σχέση με τις προσλήψεις, τις απολύσεις που θα κάνει το Επαρχιακό Σύμπλεγμα.

• Το νομοσχέδιο προνοεί ότι θα εκχωρηθεί στα Επαρχιακά Συμπλέγματα αρμοδιότητα για περιβαλλοντικό σχεδιασμό, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτιστικών, ιστορικών μνημείων και διατηρητέων κτιρίων, τομείς οι οποίοι αναφέρονται απλά χωρίς συγκεκριμένη ανάπτυξη εντός του νομοσχεδίου. Οι δήμοι είναι άπειροι και σε αυτό το σημείο άρα ποιος θα προσδώσει την τεχνογνωσία;

• Ποιοι θα επωμισθούν το χρέος των υφιστάμενων Συμβουλίων αλλά και Δήμων που θα καταργηθούν, αν λάβουμε υπόψη ότι σύμφωνα με το νομοσχέδιο τα χρέη μεταβιβάζονται στα Επαρχιακά Συμπλέγματα; Θα πληρώνουν οι δημότες ακόμα και αν το συμβούλιο στο οποίο πλήρωναν μέχρι τώρα δεν χρωστούσε; Όπως μας ενημέρωσε η κα Μαύρου, σε επόμενες συνεδρίες της Επιτροπής θα κληθεί ο Υπουργός Οικονομικών για να συζητήσουν τα θέματα αυτά.

• Οι μηχανισμοί εσωτερικού ελέγχου που θα θεσπιστούν διαμέσου αυτής της μεταρρύθμισης, πώς θα λειτουργούν και σε ποιον θα λογοδοτούν;

Τα επόμενα βήματα

Σύμφωνα με την Πρόεδρο της Επιτροπής Εσωτερικών η επόμενη συνεδρία έχει οριστεί στις 22 Σεπτεμβρίου. Μέχρι την ημερομηνία αυτή έχει ζητηθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών να ετοιμάσει και να αποστείλει στην Επιτροπή οδικό χάρτη για τα εξής:

• Χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα βήματα
• Πώς προβλέπεται να γίνει η μείωση των δήμων και με ποια κριτήρια
• Οργανογράμματα των Συμβουλίων Ύδρευσης – Αποχετεύσεων – Στερεών αποβλήτων – αδειοδότησης κ.ο.κ, που θα δημιουργηθούν εντός των Επαρχιακών Συμπλεγμάτων.
• Χρονικό ορίζοντα με στάδια για την εφαρμογή όλων όσων προνοεί το νομοσχέδιο

Ταυτόχρονα έχει ζητηθεί από όλα τα κόμματα να ετοιμάσουν εισηγήσεις και προτάσεις τουλάχιστον σε σχέση με τις αρμοδιότητες των Επαρχιακών Συμπλεγμάτων, έτσι ώστε να συζητηθούν.

• Ολοκλήρωση της συζήτησης εντός Επιτροπής μέχρι τέλος Οκτωβρίου – αρχές Νοεμβρίου του 2016.
• Ψήφιση νομοσχεδίου ενδεχομένως πριν τις δημοτικές εκλογές Δεκεμβρίου.
• Η εφαρμογή των προνοιών του νομοσχεδίου θα πάρει τουλάχιστον μια τριετία από σήμερα για να τεθεί σε ισχύ.

Πρόκειται για μια επίπονη διαδικασία που θα επηρεάσει τις ζωές όλων των Κύπριων πολιτών σε μεγάλο βαθμό. Ευχή όλων, η προσπάθεια αυτή να είναι προς όφελος του κάθε Κύπριου πολίτη.

-sigmalive.com