Η σημερινή μορφή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κύπρο, αδυνατεί δυστυχώς να προσφέρει στον πολίτη τις αναμενόμενες υπηρεσίες ή την αναμενόμενη ποιότητα υπηρεσιών, παρόλο που υπήρξε ένας χρήσιμος και δημοκρατικός θεσμός εξυπηρέτησης σε μια άλλη εποχή, με λιγότερες υποχρεώσεις και λιγότερες απαιτήσεις. Σήμερα, που η Κύπρος αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας, όπου ο πολίτης έχει αυξημένες προσδοκίες, ο υφιστάμενος θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως τον γνωρίζουμε, δεν μπορεί να διαδραματίσει τον πραγματικό του ρόλο.
Οι περιορισμένες οργανωτικές δυνατότητες των Δήμων αλλά και το γεγονός ότι αυτοί εξαρτώνται οικονομικά κυρίως από την χρηματοδότηση της κεντρικής κυβέρνησης, έχει ως αποτέλεσμα, να αδυνατούν να συμβάλουν ουσιαστικά στον αναπτυξιακό προγραμματισμό αλλά και να επιτύχουν τις απαραίτητες οικονομίες κλίμακας στην παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Για να μπορέσουν λοιπόν οι Δήμοι να γίνουν πραγματικές τοπικές κυβερνήσεις εκσυγχρονίζοντας επιτέλους ένα απηρχαιωμένο σύστημα, πρέπει να αποκτήσουν νέες αρμοδιότητες και οικονομική αυτοτέλεια ώστε να καταστούν οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμοι και πιο αποτελεσματικοί στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Είναι λοιπόν με ιδιαίτερη χαρά που διαπιστώνω ότι, το προτεινόμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών έχει αρκετές πρόνοιες που ικανοποιούν τα πάγια αιτήματα των Δήμων μας, ώστε αυτοί να ενισχυθούν σε σημαντικούς τομείς που άπτονται της τοπικής ανάπτυξης, της κοινωνικής προσφοράς και της δημόσιας τάξης ώστε να μπορέσουν να γίνουν πραγματικές τοπικές κυβερνήσεις όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους Δήμους άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Οι αρμοδιότητες που θα μεταφερθούν στους Δήμους αφορούν μεταξύ άλλων αυτές των σχολικών εφορειών, την άμεση συμμετοχή τους στον καθορισμό περιβαλλοντικών στόχων και πολιτικών, τη διαχείριση αποβλήτων, το δικαίωμα αξιοποίησης και καθορισμού της χρήσης των δημόσιων κοινόχρηστων χώρων (χώρους πρασίνου και πάρκα), αλλά και διαχείρισης των ενδοδημοτικών συγκοινωνιών.
Εξαιρετικής σημασίας αποτελεί επίσης και το γεγονός ότι οι Δήμοι θα είναι πλέον και Πολεοδομικές Αρχές με θεσμοθετημένους μηχανισμούς, οι οποίοι θα ασκούν το σύνολο των πολεοδομικών αρμοδιοτήτων και θα εκδίδουν το σύνολο των Αδειών, καθώς και άλλων αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με όλες τις αναπτύξεις στα γεωγραφικά τους όρια, εξυπηρετώντας άμεσα τους πολίτες χωρίς πρόσθετη ταλαιπωρία. Επίσης, με το νομοσχέδιο τίθενται οι βάσεις για τη σύσταση δημοτικής αστυνομίας που θα δρα αποκλειστικά εντός των δημοτικών τους ορίων, με συγκεκριμένες εξουσίες και καθήκοντα ώστε να επιβάλλεται η τάξη έναντι των παραβάσεων που προβλέπονται από τον εκάστοτε νόμο και τους κανονισμούς. Με τη δημιουργία της δημοτικής αστυνομίας, ένα πλήθος εξουσιών θα περάσει στα χέρια των Δήμων.
Φυσικά υπάρχουν και πολλά άλλα που πρέπει να γίνουν στο μέλλον όπως π.χ η άσκηση της Κοινωνικής Πολιτικής, η οποία κατά τη δική μου άποψη μου θα πρέπει να ασκείται στην ολότητα της από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με το αρμόδιο Υπουργείο να έχει ένα επιτελικό ρόλο.
Ένα κοινωνικό κράτος δεν μπορεί να ενισχυθεί χωρίς την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και παροχή πόρων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να καλυφθούν αποτελεσματικότερα οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η μόνη που μπορεί να εντοπίσει άμεσα τις τοπικές ανάγκες και να προσφέρει μια πλήρη εικόνα των προβλημάτων και των αναγκών των πολιτών της.
Παρόλες τις όποιες παραλείψεις και αδυναμίες, δεν μπορούμε παρά να χαιρετήσουμε το νομοσχέδιο για την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να στηρίξουμε αυτό το εγχείρημα της Κυβέρνησης το οποίο θέτει ένα πλαίσιο για τη δημιουργία πιο ισχυρών τόσο οικονομικά όσο και διοικητικά Δήμων. Βεβαίως και τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει επίσης να στηρίξουν τη μεταρρύθμιση μακριά από κομματικά, τοπικά ή/και προσωπικά συμφέροντα.
Είναι με αυτές τις νέες αρμοδιότητες που ενισχύουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση και προωθούμε την πραγματική αποκέντρωση στη χώρα μας επιλύοντας τα προβλήματα οικονομικής βιωσιμότητας που αντιμετωπίζει σήμερα η πλειονότητα των Δήμων και τα οποία περιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις δυνατότητές τους.
Ας μην ξεχνάμε ότι τον πολίτη, δεν τον ενδιαφέρει αν μια δράση ή ένα έργο θα γίνει από τον κεντρικό κράτος ή τον Δήμο. Τον ενδιαφέρει απλά να γίνει με το σωστό τρόπο, στο σωστό χρόνο και με τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια. Είναι λοιπόν χρέος όλων μας να καταστήσουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση πυλώνα ευημερίας για τους πολίτες μας.
Ο Ανδρέας Παπαχαραλάμπους είναι Δήμαρχος Στροβόλου
