Δώδεκα δήμοι και εννέα συμπλέγματα κοινοτήτων αναμένεται να εφαρμόσουν το πρόγραμμα «Πληρώνω Όσο Πετώ» (ΠΟΠ) κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2025, ακολουθώντας το Δήμο Αραδίππου, ο οποίος ήταν ο μοναδικός δήμος που το εφάρμοσε το 2024.
Σε επικοινωνία που είχε η ιστοσελίδα ΑυτοδιοίκησηCY με το Τμήμα Περιβάλλοντος, και μετά από τις πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, κ. Μαρίας Παναγιώτου, δώθηκαν στη δημοσιότητα οι δήμοι και τα συμπλέγματα κοινοτήτων που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα.
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα εφαρμοστεί εντός του 2025 στους εξής δήμους: Λακατάμιας-Τσερίου, Λατσιών-Γερίου, Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου, Λευκωσίας, Στροβόλου, Λεμεσού, Αμαθούντας, Πολεμιδιών, Κουρίου, Λάρνακας, Αθηένου και Παραλιμνίου,
καθώς και στα ακόλουθα συμπλέγματα κοινοτήτων:
Α’ Λευκωσίας (Αγία Βαρβάρα),
Θ’ Λευκωσίας (Κάτω Πύργος),
Α’ Λάρνακας (Ξυλοτύμπου),
Γ’ Λάρνακας (Πυργά),
Δ’ Λάρνακας (Κάτω Δρυς),
Κοινοτικό Συμβούλιο Πύλας,
Ε’ Λεμεσού (Πισσούρι),
Η’ Λεμεσού (Κάτω Μύλος)
και Ε’ Πάφου (Αναρίτα).
Με βάση τα παραπάνω, και δεδομένου ότι ο Δήμος Αραδίππου ξεκίνησε την εφαρμογή του ΠΟΠ το 2024, οι υπόλοιποι δήμοι και τα συμπλέγματα κοινοτήτων αναμένεται να προχωρήσουν μόλις ολοκληρωθούν οι μελέτες τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας του προγράμματος, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, η εφαρμογή του ΠΟΠ αποτελεί υποχρέωση για κάθε αρχή τοπικής αυτοδιοίκησης. Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, μέσω του προγράμματος «ΘΑΛΕΙΑ», διαθέτει κονδύλι 25 εκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη και προετοιμασία των τοπικών αρχών. Το Υπουργείο παρέχει τεχνική υποστήριξη μέσω συναντήσεων, κατευθυντήριων γραμμών και οικονομικής ενίσχυσης για την εκπόνηση μελετών, την αγορά εξοπλισμού, την υλοποίηση τοπικών εκστρατειών ενημέρωσης, καθώς και για την παρακολούθηση του συστήματος. Ωστόσο, η τελική εφαρμογή εναπόκειται στις τοπικές αρχές και, σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, πρέπει να υλοποιηθεί παρά τις δυσκολίες.
Οι δηλώσεις της Υπουργού και οι ευρωπαϊκές υποχρεώσεις
Η Υπουργός Γεωργίας, κ. Μαρία Παναγιώτου, σε δηλώσεις της στις 4 Δεκεμβρίου, κατά την παρουσίαση των δράσεων του Σχεδίου Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, τόνισε ότι η εφαρμογή του ΠΟΠ είναι υποχρέωση της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή από το καλοκαίρι του 2024. Γι’ αυτό το λόγο, συμπεριλαμβάνεται στις άμεσες δράσεις του Υπουργείου. Στόχος του προγράμματος είναι η καλύτερη διαχείριση απορριμμάτων, η ενίσχυση της διαλογής στην πηγή και η μείωση του ποσοστού απορριμμάτων που καταλήγουν σε χώρους ταφής. Η Υπουργός ανέφερε επίσης ότι έχουν ολοκληρωθεί 22 μελέτες που σχετίζονται με την εφαρμογή του μέτρου, ενώ το 2026 θα ενταχθούν στο πρόγραμμα άλλοι επτά δήμοι και 21 συμπλέγματα κοινοτήτων.
Στη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος συζητήθηκε και ο κίνδυνος κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαιτίας της καθυστέρησης στην εφαρμογή του ΠΟΠ. Σύμφωνα με τους λειτουργούς του Υπουργείου, αναμένεται να υπάρξουν παρατηρήσεις, αλλά οι κυρώσεις μπορεί να αποφευχθούν, καθώς το πρόγραμμα βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Η χρηματοδότηση του προγράμματος περιλαμβάνει δράσεις όπως την αγορά εξοπλισμού (που περιλαμβάνει ειδικά απορριμματοφόρα για οργανικά απόβλητα, κάδους με κλειδαριές για κάθε κατοικία και αυτόματες μηχανές πώλησης σακούλων), τις επιθεωρήσεις, τις τοπικές εκστρατείες ενημέρωσης και την παροχή βοήθειας σε ευάλωτες ομάδες. Το συνολικό κόστος των 22 μελετών που ολοκληρώθηκαν υπολογίζεται στα 26 εκατομμύρια ευρώ.
Ανησυχίες για προβλήματα στην εφαρμογή
Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, εκφράστηκαν ανησυχίες από βουλευτές όπως η Σάβια Ορφανίδου από τον ΔΗΣΥ, καθώς και οι Μαρίνα Νικολάου και Νίκος Κέττηρος από το ΑΚΕΛ. Οι προβληματισμοί τους αφορούσαν το ενδεχόμενο να παρουσιαστούν προβλήματα κατά την εφαρμογή του μέτρου και να μετακυλήσει το κόστος στους κατοίκους.
Η Υπουργός απάντησε ότι η πιλοτική εφαρμογή του μέτρου στον Δήμο Αγλαντζιάς εντόπισε προβλήματα που πρέπει να διαχειριστούν. Τόνισε, ωστόσο, ότι στην Αγλαντζιά παρατηρήθηκε αλλαγή στην κουλτούρα των πολιτών στα χρόνια εφαρμογής του μέτρου. Η επικεφαλής της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος σημείωσε ότι με το «Πληρώνω Όσο Πετώ» ο υπολογισμός του κόστους θα είναι πιο ακριβής, ενώ μέχρι τώρα τα τέλη υπολογίζονταν με λιγότερο στοχευμένο τρόπο.
Η εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω Όσο Πετώ» συνιστά ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Κύπρο, με στόχο τόσο την προστασία του περιβάλλοντος όσο και την πλήρη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. Παρά τις προκλήσεις, η σταδιακή εφαρμογή του μέτρου, σε συνδυασμό με τη στήριξη των τοπικών αρχών από το Υπουργείο, αναμένεται να συμβάλουν καθοριστικά στην επιτυχία της πρωτοβουλίας.
