Στο πέρασμα των αιώνων, πολλές ήταν οι πανδημίες που έπληξαν την ανθρωπότητα αφήνοντας στο πέρασμα τους χιλιάδες νεκρούς. Για μερικές από αυτές, χρειάστηκαν χρόνια ολόκληρα δοκιμών και μελετών για να βρεθεί η θεραπεία τους, άλλες εξαφανίστηκαν μόνες τους, ενώ για άλλες είναι ακόμη και σήμερα άγνωστή η θεραπεία τους.
Ο λοιμός της Αθήνας (430 π.Χ.)
Το 430 π.Χ ένας μεγάλος λοιμός έπληξε την Αθήνα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Θουκυδίδης, «αποδεκάτισε την πόλη του Περικλή σκοτώνοντας το 1/3 των κατοίκων». Οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να εξηγήσουν το τι ήταν τελικά εκείνο που προκάλεσε τόσους θανάτους, ενώ στην πορεία των χρόνων αναπτύχθηκαν διάφορες θεωρίες σχετικά με την προέλευση του λοιμού. Πολλές συνέδεσαν την ασθένεια με δεκάδες σύγχρονες ασθένειες όπως, χολέρα, ελονοσία, ευλογιά, βουβωνική πανώλη και ίσως κάποιο είδος συνδρόμου που οδήγησε σε τοξικό σοκ. Νεότερες μελέτες υποστήριξαν ότι επρόκειτο για τον ιό Έμπολα, αλλά οι Έλληνες επιστήμονες βρήκαν στοιχεία που αποδείκνυαν ότι επρόκειτο για τυφοειδή πυρετό.
Η πανούκλα του Ιουστινιανού (540 μ.Χ.)
Η βουβωνική πανώλης, ξεκίνησε από την Αίγυπτο το 542 μ.Χ και εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο και κατέληξε στην Πόλη. Υπολογίζεται ότι, στην βυζαντινή μητρόπολη, πέθαιναν καθημερινά περίπου 10.000 άτομα, ενώ σε 50 χρόνια πέραν των 25 – 100 εκατομμυρίων ανθρώπων είχαν συνολικά χάσει την ζωή τους.
Επιδημία πανούκλας ή Μαύρος θάνατος του Μεσαίωνα (1348 – 1353)
Η επιδημία πανούκλας του Μεσαίωνα (1348-1350) αποτέλεσε ίσως τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή στην ιστορία. Πήρε τη μορφή πανδημίας και οι θάνατοι που προκάλεσε ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Όπως αναφέρουν ιστορικές πηγές, ξεκίνησε από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και σε τμήματα της Ασίας, με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Οι κυριότεροι φορείς της ασθένειας ήταν οι αρουραίοι που φώλιαζαν στα πλοία που μετέφεραν σιτηρά. Η χρονική περίοδος που η ασθένεια γνώρισε την μεγαλύτερη κορύφωση της, ήταν η τετραετία 1347-1351. Χρονιά κατά τα οποία, ξεκλήρισε τα 2/3 του πληθυσμού της Ευρώπης.
Η ασιατική Χολέρα – Η πρώτη πανδημία χολέρας (1817)
Η χολέρα αρχικά ήταν περιορισμένη στο Δέλτα του Γάγγη στην Ινδία. Ωστόσο, το 1817, η νόσος μεταφέρθηκε από ταξιδιώτες, στις σημερινές χώρες της Βιρμανίας και της Σρι Λάνκα. Η «ασιατική χολέρα», χτύπησε τις Φιλιππίνες και το Ιράκ, όπου 18.000 άνθρωποι πέθαναν κατά τις τρεις πρώτες βδομάδες εκδήλωσης της.
Η τρίτη πανδημία πανούκλας (1850)
Η τρίτη και τελευταία πανδημία πανούκλας, έπληξε την επαρχία Γιουνάν της Κίνας το 1850 και στο πέρασμα της σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η επιδημία άρχισε να εξαπλώνεται και στις γύρω περιοχές και συνολικά 12 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Την περίοδο αυτή, οι επιστήμονες ανέπτυξαν την επιστημονική τους γνώση σχετικά με την ασθένεια, γεγονός που απέτρεψε την επανεμφάνιση της.
Ο κίτρινος πυρετός του Μέμφις (1878)
Ο πολυετής πόλεμος της κουβάς, ήταν η αιτία εξάπλωσης της ασθένειας. Το 1878 ο κίτρινος πυρετός μεταφέρθηκε στην Αμερική, από τους απελπισμένους κουβανούς που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους. Αρχικά εξαπλώθηκε στην Νέα Ορλεάνη και έπειτα στο Μέμφις. Σε ένα χρόνο πάνω από 5.000 κάτοικοι του Μέμφις έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι απώλειες στην κοιλάδα του Μισισίπι ανήλθαν στις 20.000.
Η επιδημία της πολιομυελίτιδας (1916)
Μέσα σε λίγους μήνες η πολιτεία της Νέας Υόρκης είχε πληγεί από 9.000 περιστατικά πολιομυελίτιδας, με το ποσοστό θνησιμότητας να ανέρχεται στο 25%. Η ασθένεια προκαλούσε σταδιακή παράλυση και μεταδιδόταν με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Στο τελευταίο της στάδιο, η ασθένεια προκαλούσε παράλυση του στέρνου και ακολουθούσε ο θάνατος, εφόσον ο ασθενής δεν μπορούσε πλέον να αναπνεύσει. Το εμβόλιο για την ασθένεια ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του ’50.
Η «ισπανική γρίπη» (1918-1919)
Η πρώτη μεγάλη πανδημία του 20ου αιώνα ήταν η «ισπανική γρίπη», που στο πέρασμα της σκότωσε 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Η ασθένεια προκλήθηκε από μετάλλαξη του ιού Η1Ν1 και είχε τα συμπτώματα μιας κοινής γρίπης. Αρχικά οι γιατροί δεν κατάλαβαν ότι είχαν να κάνουν με μια φονική πανδημία και δεν πρότειναν κανένα προληπτικό μέτρο. Η ισπανική γρίπη μόλυνε κυρίως νεαρά άτομα που δεν περιλαμβάνονται στις ευπαθείς ομάδες, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο θάνατος των ασθενών επερχόταν μόλις σε 24 ώρες. Για την ισπανική γρίπη δεν υπήρχαν αντιβιοτικά ούτε κατάλληλοι χώροι νοσηλείας, γεγονός που δυσχέραινε την κατάσταση. Οι περισσότεροι που έχαναν τη ζωή τους είχαν πάθει λοίμωξη του αναπνευστικού εξαιτίας της γρίπης. Το 1919, η ισπανική γρίπη εξαφανίστηκε ξαφνικά, ενώ στο σύνολο της διήρκησε 18 μήνες.
Η επιδημία της ανεμοβλογιάς στην Ινδία (1970)
Στα μέσα του 1970, ξέσπασε μία πρωτοφανής επιδημία ανεμοβλογιάς με επίκεντρο την Ινδία. Τα καταγεγραμμένα κρούσματα ξεπέρασαν τα 100.000 και οι νεκροί ξεπέρασαν τους 20.000. Η επιδημία διήρκησε 5 χρόνια.
Ο SARS (2003)
Ο ιός του SARS χτύπησε αρχικά την Ασία το 2003 και εξαπλώθηκε σε περισσότερες από είκοσι χώρες της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, Ευρώπης και Ασίας. Σε 6 μήνες από την ημέρα έναρξης του, ο SARS σκότωσε 774 ανθρώπους, ενώ τα κρούσματα που σημειωθήκαν ξεπερνούσαν τα 8.000. Τον Ιούλιο του 2003 τέθηκε υπό έλεγχο, ενώ η οριστική θεραπεία του είναι άγνωστη ακόμη και σήμερα.
