Από τα πρώτα στάδια της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού οι τοπικές αρχές έχουν σταθεί στο πλευρό των δημοτών και ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, αποδεικνύοντας έτσι το σημαντικό κοινωνικό έργο που επιτελούν. Αρκετοί δήμοι έχουν μάλιστα καθορίσει διάφορες δράσεις που αφορούν τις ελαφρύνσεις φόρων, τις ευκολίες πληρωμής και άλλα προγράμματα κοινωνικής αρωγής για την ανακούφιση και διευκόλυνση των δημοτών τους. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη εξόδου από την κρίση του κορωνοϊού, τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών επεσήμαναν και αυτά την ανάγκη εκπόνησης ενός τολμηρού σχεδίου ανάκαμψης από τα κράτη-μέλη, το οποίο θα μπορούν να αξιοποιήσουν οι τοπικές αρχές προς όφελος των δημοτών τους.
Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνωστός ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, όπως και το Ταμείο Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19, περιλαμβάνουν αρκετές πρόνοιες, οι οποίες προτάθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, αν και αυτές δεν μας αφήνουν πλήρως ικανοποιημένους. Βασικά στοιχεία, όπως η ασφάλεια, η ανάκαμψη, η ανθεκτικότητα των δήμων και των κοινοτήτων, η βελτίωση της ιατρικής περίθαλψης, η πολιτική συνοχής και η αγροτική ανάπτυξη αποτελούν βασικά αιτήματα των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών αρχών που δεν εξασφαλίστηκαν ικανοποιητικά. Το ίδιο έχει συμβεί και με την στήριξη του τουριστικού κλάδου, την προώθηση του πολιτισμού, την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που έχουν πληγεί συγκριτικά περισσότερο από τις επιπτώσεις της πανδημίας, με αρκετές ΜΜΕ να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ταμειακών ροών και επιβίωσης. Όσον αφορά τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού καταβάλλονται τεράστιες προσπάθειες από τις τοπικές αρχές σε συνεργασία με το κεντρικό κράτος για την παροχή ειδικής βοήθειας και την αντιμετώπιση και αποτροπή της περαιτέρω εξάπλωσης της νόσου, κυρίως σε άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένους, άστεγους, υπηκόους τρίτων χωρών, πρόσφυγες και μετανάστες.
Βέβαια έχει παρατηρηθεί ότι η εφαρμογή μέτρων περιορισμού έχει επιφέρει τρομερή αύξηση στα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας και στις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών. Αρκετά παιδιά έχουν στερηθεί για αρκετό χρονικό διάστημα τους σχολικούς τους φίλους αλλά και το σχολικό περιβάλλον, γεγονός που επιβάλλει τη διασφάλιση του δικαιώματος της εκπαίδευσης και της σχολικής φοίτησης για όλους. Με τα νέα δεδομένα στην εκπαίδευση, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές θα πρέπει να είναι γνώστες της χρήσης της σύγχρονης τεχνολογίας, της ψηφιοποίησης της εκπαίδευσης, της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης και της ηλεκτρονικής φοίτησης.
Ο τουρισμός με τη σειρά του, ο οποίος αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος σε αρκετές περιοχές, έχει επίσης πληγεί και γι’ αυτό επιβάλλεται η λήψη έκτακτων μέτρων προκειμένου να περιοριστεί ο αντίκτυπος της κρίσης και να διασφαλιστεί αφενός η προστασία τόσο των ταξιδιωτών όσο και των εργαζομένων στην τουριστική βιομηχανία και αφετέρου η επιβίωση των τουριστικών επιχειρήσεων. Εύλογα και οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας έχουν δεχθεί εξίσου σοβαρό πλήγμα και γι’ αυτό θα πρέπει τα κράτη-μέλη να ζητήσουν ενίσχυση των προγραμμάτων που αφορούν τον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα μέσα από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη».
Σε κάθε περίπτωση η τρέχουσα κρίση θα δείξει κατά πόσο η αλληλεγγύη αποτελεί υποχρέωση των κρατών-μελών, έτσι όπως αναγράφεται στο άρθρο 222 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι τοπικές αρχές απέδειξαν ότι μέσα από συνεργασίες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις από την πανδημία. Αδυνατούν ωστόσο να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές επιπτώσεις που αφορούν τη στήριξη της πολιτικής συνοχής, την αγροτική ανάπτυξη, την υγειονομική περίθαλψη και τη στήριξη των πληγεισών εταιρειών, γιατί αυτές αφορούν τις κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε τοπικό επίπεδο αποδείχτηκε γεινικότερα ότι η πανδημία αντιμετωπίστηκε με μεγάλη επιτυχία, ενώ σε κεντρικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, διαφάνηκε ότι κάποιες χώρες άργησαν να συνειδητοποιήσουν την επικινδυνότητα του κορωνοϊού. Αυτό αποτελεί επίσης έναν επιπρόσθετο λόγο για άσκηση πολιτικής από τα κάτω προς τα πάνω.
Ο Άντρος Γ. Καραγιάννης είναι Δήμαρχος Δερύνειας
