Του Γιώργου Περδίκη
Ο λελογισμένος, τίμιος και φρόνιμος δανεισμός είναι αδήριτη ανάγκη και αποτελεί από την αρχή της οργάνωσης των πόλεων και του πολιτισμού, ουσιώδη μοχλό ανάπτυξης και προόδου. Ο τίμιος δανεισμός απαιτεί σεβασμό από τα συμβαλλόμενα μέρη για να υπάρχει αμοιβαίο όφελος. Έτσι μόνο υπάρχει επιτυχία και πρόοδος.
Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει οι τράπεζες να εφαρμόζουν μονοδιάστατη πολιτική με στόχο το κέρδος έναντι οποιουδήποτε κόστους στην κοινωνία και στο ευρύτερο δημόσιο συμφέρον.
Οι αρχές του τίμιου δανεισμού είχαν συστηματικά παραβιαστεί στην Κύπρο. Την κύρια ευθύνη γι’ αυτό είχαν οι ίδιες οι τράπεζες, η κεντρική τράπεζα και εν τέλει και η ίδια η αγορά, δανειολήπτες, φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες.
Νομοτελειακά φτάσαμε στην κρίση και την κατάρρευση του Κυπριακού τραπεζικού συστήματος με τις επιθετικές αποφάσεις των Ευρωπαϊκών θεσμών και τα εγκληματικά λάθη της πολιτικής ηγεσίας στην Κύπρο.
Το τραπεζικό σύστημα της χώρας αναζητά το δρόμο της ανάκαμψης με κύριο εμπόδιο να είναι το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ). Ακόμα και αν είναι κοινοτυπία, αξίζει να αναφερθεί για ακόμα μια φορά, ότι το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη μετά την Ελλάδα και ανέρχεται στα 13.2 δις ή ποσοστό 34.1% των συνολικών δανείων, παρά τα πρόσφατα μέτρα της μεταφοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων εκτός του τραπεζικού συστήματος με την αγορά των ΜΕΔ του Συνεργατισμού από την Κυβέρνηση και την πώληση μεγάλου αριθμού ΜΕΔ από την Τράπεζα Κύπρου σε μεγάλο fund ξένων συμφερόντων. Αυτά τα ΜΕΔ δεν έχουν βεβαίως εξαφανιστεί ως δια μαγείας, απλά δεν αποτελούν πλέον βαρίδι για τις τράπεζες. Το βάρος για τους δανειολήπτες όμως παραμένει και το μέλλον αβέβαιο, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι ακόμα δεν ξέρουμε πως θα διαχειριστεί η Κυβέρνηση αυτά τα 7 δις των ΜΕΔ του Συνεργατισμού.
Είναι πλέον σε όλους αποδεκτό, ότι ο όγκος και το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων δημιουργήθηκε κυρίως από τα δάνεια που δόθηκαν αλόγιστα στον τομέα της ανάπτυξης γης (developers) και σε ορισμένους επωνύμους, δήθεν στυλοβάτες και χρηματοδότες του πολιτικού συστήματος της χώρας, φίλοι της εκάστοτε Κυβέρνησης, ανεξαρτήτως κομματικού χρωματισμού κ.ο.κ.
Δεν έχουμε πειστεί ότι αυτό έχει σταματήσει και δεν συνεχίζεται και σήμερα.
Οι τράπεζες οφείλουν να δανείζουν μετά από ορθολογική και τίμια αξιολόγηση, με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου. Τα φαντασμαγορικά γρήγορα κέρδη είναι μια επικίνδυνη ουτοπία. Στις παλιές εποχές, πριν την κατάρρευση των τραπεζών, μας είχαν φλομώσει στη διαφήμιση (για να έχουν και την ιδιοτελή κάλυψη των μέσων ενημέρωσης βλέπετε) με το σύνθημα «σκέψου το, γίνεται». Το σλόγκαν αυτό για μένα αποτελεί την επιτομή του αλόγιστου δανεισμού.
Μετά το κούρεμα καταθέσεων και την «δωρεά» των υποκαταστημάτων της Ελλάδας στην Τράπεζα Πειραιώς, βάλθηκαν να μας πείσουν ότι «το χρώμα της Κύπρου είναι το κίτρινο». Τώρα, μετά την ιστορική πανωλεθρία του κλεισίματος / χαρίσματος του Συνεργατισμού, η Ελληνική Τράπεζα θέλει να μας πείσει μέσω ακριβοπληρωμένων διαφημίσεων, ότι «θα γράψω μόνος μου τη δική μου ιστορία».
Μόνο που αυτή η «μοναδική προσωπική ιστορία», ξεκινά με το ξεπούλημα του Συνεργατισμού μέσα από τους όρους μιας ύποπτης και ζημιογόνου για τον Κύπριο πολίτη συμφωνίας,– και την ικανοποίηση των συμφερόντων μιας ιδιωτικής εταιρείας – της Logicom – και όσων συνδέονται μαζί της από το πολιτικό προσωπικό της χώρας.
Αλλά υπάρχουν και άλλα σημάδια που σηματοδοτούν επανάληψη των ιδίων λαθών.
Η Κεντρική Τράπεζα φαίνεται να παρακολουθεί και πάλι άπραγη ή απαθής – ως απόπληκτος πατέρας λέει και ο Σαββόπουλος – και ο ενισχυμένος εποπτικός έλεγχος παραδόθηκε στα χέρια ξένων κέντρων αποφάσεων.
Πρόσφατα η Τράπεζα Κύπρου εξέδωσε ομόλογο με επιτόκιο 12,5% σε κλειστό κύκλο μετόχων και με έντονες τις υποψίες για εκ των έσω εξυπηρέτηση συμφερόντων των μετόχων. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Σίγουρα τίποτα από τον τίμιο δανεισμό
Ο Γιώργος Περδίκης είναι Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
