Η Γαλλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία διαθέτουν εδάφη, νησιά κυρίως, τα οποία ανήκουν διοικητικά σ’ αυτές αλλά, απέχουν αρκετά χιλιόμετρα μακριά από τα εθνικά τους όρια. Αυτές οι άκρως απομακρυσμένες περιοχές – νησιά βρίσκονται στον Ατλαντικό Ωκεανό, στη λεκάνη της Καραϊβικής, στη Λατινική Αμερική και στον Ινδικό Ωκεανό. Νησιά, όπως η Γουαδελούπη, η Γαλλική Γουιάνα, η Μαρτινίκα, η Ρεϊνιόν, ο Άγιος Μαρτίνος, οι Αζόρες, η Μαδέρα και οι Κανάριοι Νήσοι αποτελούν εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έστω κι αν βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Γηραιά Ήπειρο.
Οι ευρωπαίοι κάτοικοι αυτών των περιοχών αντιμετωπίζουν αρκετούς περιορισμούς λόγω της μεγάλης απόστασης και της απομόνωσης από το έδαφος των χωρών τους αλλά και λόγω της μικρής έκτασης, της κλιματικής αλλαγής και του νησιώτικου τους χαρακτήρα, που τις καθιστούν υποανάπτυκτες περιοχές. Η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Άρθρο 349) όμως, προβλέπει την παραχώρηση ειδικών μέτρων για τη στήριξη αυτών των απομακρυσμένων ευρωπαϊκών περιοχών, κάτι που συζητήθηκε πρόσφατα και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών.
Λόγω του νησιώτικου τους χαρακτήρα, οι απομακρυσμένες περιοχές αποτελούν μοναδικούς προορισμούς, πλούσιους σε βιοποικιλότητα, εξοικειωμένους με την αστροφυσική και το θαλάσσιο εμπόριο, λόγω της γειτνίασης τους με άλλες ηπείρους. Οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες συμβάλλουν στην προώθηση μελετών για την κλιματική αλλαγή, την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, όπως και στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δίνοντας έμφαση στην ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των απομακρυσμένων περιοχών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέταξε αρκετές προτάσεις στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021 – 2027, που αφορούν κυρίως τους τομείς της συνοχής, τη γεωργία, την αλιεία, την έρευνα, το περιβάλλον, τις μεταφορές, την ψηφιακή συνδεσιμότητα κ.ά.
Οι νησιωτικές περιοχές έχουν επωφεληθεί από τα ταμεία συνοχής, γεωργίας, αλιείας και θαλάσσιας πολιτικής της Ε.Ε. με ποσό πάνω από 13 δισεκατομμύρια κατά την περίοδο 2014 – 2020. Τη νέα επταετία αναμένεται να απορροφήσουν πιο πολλά ευρωπαϊκά κονδύλια για την ενεργειακή μετάβαση, την προώθηση φιλικότερων προς το περιβάλλον μεταφορών, τη διαχείριση αποβλήτων, την αλιεία, τη γεωργία, τη γαλάζια οικονομία και τη στήριξη της τοπικής παραγωγής.
Οι απομακρυσμένες ευρωπαϊκές περιοχές είναι πολύ ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή και στις φυσικές καταστροφές, όπως οι πλημύρες, η ξηρασία και η ανομβρία. Η εξάρτιση τους από ορυκτά καύσιμα και τα απομονωμένα ενεργειακά συστήματα τους από τα ηπειρωτικά ευρωπαϊκά δίκτυα, τις αποκλείει από τους μηχανισμούς στήριξης και προώθησης της ενεργειακής μετάβασης προς τα καθαρά καύσιμα.
Η κλιματική αλλαγή και τα συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα ωθούν πολλούς κλιματικούς μετανάστες να βρουν προσωρινό καταφύγιο στις απομακρυσμένες περιοχές της Ε.Ε. προκαλώντας αντιδράσεις τόσο από τον τοπικό πληθυσμό όσο και τις ηγεσίες των χωρών τους. Η διαχείριση του προσφυγικού/μεταναστευτικού ζητήματος, αποτελεί ένα μείζον θέμα για τις απομακρυσμένες, νησιωτικές περιοχές και κυρίως η λήψη μέτρων υποδοχής αλλά και φροντίδας των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Η Κύπρος ως χώρα μέλος της Ε.Ε. που αποτελεί το ανατολικότερο άκρο της Ευρώπης, θα μπορούσε να επωφεληθεί από τα κονδύλια της Ε.Ε. για τις απομακρυσμένες, απομονωμένες περιοχές. Η στρατηγική μας θέση στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, μας καθιστά ευάλωτους στις συρράξεις και στη ροή προσφύγων/μεταναστών από τις γειτονικές χώρες. Η εξάρτηση μας από τα ορυκτά καύσιμα αλλά και η κλιματική αλλαγή, η αύξηση της θερμοκρασίας και η επέκταση της καλοκαιρινής περιόδου και της ξηρασίας, θα πρέπει να μας θορυβήσουν αλλά και να μας πεισμώσουν στην εφαρμογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στη βιομηχανία, στο εμπόριο και στις μεταφορές.
Η απομόνωση δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται πάντα ως πρόβλημα, αλλά και ως μια καλή ευκαιρία να πρωτοστατήσουμε στον τομέα της γεωργίας, της αλιείας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης των ΑΠΕ. Η Ε.Ε. απέδειξε ότι στηρίζει τις απομακρυσμένες περιοχές, φτάνει να υπάρχει όραμα, σωστός προγραμματισμός και σχεδιασμός.
