Γράφει ο Νίκος Σύκας
Η πρώτη έκρηξη δημιουργικότητας σημειώθηκε στην Αθήνα με το Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη από τα μέσα του πέμπτου αιώνα μέχρι τα τέλη του τέταρτου αιώνα π.Χ. Η δεύτερη Εποχή της Διαφώτισης άνθισε στη Βόρεια Ευρώπη με τους Descartes, Hobbes, Spinoza, Locke, Leibnitz, Hume, Rousseau και Voltaire από τη δεκαετία του 1630 μέχρι τα τέλη του δεκάτου ογδόου αιώνα μ.Χ. Στο κατώφλι της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, η σύζευξη της Επιστήμης με την Τέχνη και των Ψηφιακών Τεχνολογιών με τις Ανθρωπιστικές Σπουδές, θα πυροδοτήσει την έκρηξη της καινοτομίας και την έναρξη της Τρίτης Αναγέννησης. Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, οι Αλγόριθμοι και η Τεχνητή Νοημοσύνη επεκτείνουν την ανθρώπινη δημιουργικότητα και ενισχύουν την ικανότητα για καινοτομία.
Η καινοτομία αναγνωρίζεται ως πηγή δημιουργίας συγκριτικού πλεονεκτήματος, ανοίγει νέες αγορές, καθοδηγεί την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση, υποκινεί τους εργαζόμενους και αιχμαλωτίζει την προσοχή των πελατών.
Ο δυναμισμός μιας οικονομίας είναι ο συνδυασμός των εδραιωμένων δυνάμεων και δυνατοτήτων πίσω από την καινοτομία: η δύναμη που υποκινεί την αλλαγή, το ταλέντο για την υλοποίησή της και η δεκτικότητα σε νέα πράγματα, καθώς και οι διευκολυντικοί θεσμοί που τα καθιστούν δυνατά.
Πώς όμως ριζώνει κανείς την καινοτομία βαθιά σε ένα οργανισμό, ούτως ώστε η δημιουργικότητα να καταστεί μέρος του DNA του; Τα κυριότερα βήματα που οδηγούν στη βελτίωση της απόδοσης της καινοτομίας συνοψίζονται πιο κάτω:
1. Η διατύπωση των σωστών ερωτημάτων. Να κάνετε μια διαφορετική και ενδεχομένως καλύτερη ερώτηση. Ή, όπως ο Αϊνστάιν λέγεται πως είπε, «αν είχα μια ώρα να σώσω τον κόσμο, θα περνούσα 59 λεπτά προσδιορίζοντας το πρόβλημα και ένα λεπτό για να βρω τη λύση». Η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότερες εταιρείες ξοδεύουν 60 λεπτά να λύνουν προβλήματα που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία.
2. Η αποτελεσματική διαφοροποίηση. Να καθορίσετε τι κάνει την εταιρεία σας μοναδική και να εστιάσετε εκεί. Με άλλα λόγια, «καινοτομείτε εκεί που διαφοροποιήστε».
3. Η βάση ικανοτήτων και το σύστημα διαχείρισης ικανοτήτων της εταιρείας.
4. Τα σύστημα χρηματοδότησης.
5. Τα κίνητρα και η επικοινωνία.
6. Η οργανωσιακή κουλτούρα: η προθυμία ανάληψης κινδύνων και η προθυμία για καινοτομία ή αλλαγή.
7. Η προσαρμογή στις ανάγκες των πελατών, ο συγχρονισμός και ο αντίκτυπος. Καινοτομία που δεν έχει απήχηση δεν είναι καν καινοτομία.
8. Η ταχύτητα (ο χρόνος μέχρι την αγορά) και το κόστος (μπορούν να αναπτυχθούν νέα προϊόντα με χαμηλότερο κόστος);
9. Η δημιουργική ποικιλομορφία. Η επιστήμη αποδεικνύει ότι οι υψηλότερης αξίας λύσεις συνήθως δεν προέρχονται από ανθρώπους κομμένους και ραμμένους από το ίδιο ύφασμα, αλλά μάλλον όταν οι άνθρωποι διαφορετικής ειδικότητας συγκεντρώνουν αποκλίνουσες απόψεις.
10. Η συνεργασία τμημάτων/μονάδων. Κατάργηση φραγμών μέσα στον οργανισμό, διαλειτουργική επικοινωνία, διαλειτουργική εργασία.
11. Η ευλύγιστη οργανωσιακή δομή, η ελαστικότητα.
12. Η συστηματική μέθοδος διάγνωσης προβλημάτων και αναγνώρισης ευκαιριών.
13. Οι μέθοδοι ενίσχυσης της παραγωγής ιδεών.
14. Διαφορετικές εταιρείες, κατηγορίες προϊόντων και επιχειρηματικές στρατηγικές χρειάζονται διαφορετικές τεχνικές διαχείρισης της καινοτομίας.
Τα πιο πάνω εργαλεία ισχύουν για κάθε επιχείρηση. Αλλαγή πρόκειται να συμβεί, είτε μας αρέσει είτε όχι. Με την αξιοποίηση της καινοτομίας αποτελεσματικά, μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι η αλλαγή είναι ευεργετική. Πρέπει να μάθουμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα, να παρέχουμε περισσότερα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες με λιγότερο κόστος. Θα πρέπει να καινοτομήσουμε ακόμη πιο γρήγορα και πιο συχνά. Όσο πιο πολύ καινοτομούμε, και όσο πιο αποτελεσματικά καινοτομούμε, τόσο μεγαλύτερη αξία δημιουργούμε.
Στο πιο πάνω πλαίσιο και μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα νέο Μοντέλο Καινοτομίας το οποίο: α)Βοηθά τους Οργανισμούς να παράγουν περισσότερες και καλύτερες καινοτομίες και β)μπορεί να ενισχύσει τη δυνατότητα καινοτομίας της Ελλάδας και της Κύπρου στη μεταμνημονιακή εποχή.
Η καινοτομία δεν είναι προνόμιο γιγάντων. Υπάρχουν πολλές μικρές χώρες οι οποίες έχουν αναπτύξει την άυλη καινοτομία: το Ισραήλ, η Ταιβάν, η Κορέα. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι μια ευκαιρία ακόμη και για μικρές χώρες, διότι δεν πρέπει να είσαι οικονομικός γίγαντας για να είσαι καινοτόμος. Αυτό που χρειάζεται είναι ιδέες, χρειάζονται οι κατάλληλες δομές.
Ο Νίκος Γ. Σύκας είναι Σύμβουλος Καινοτομίας
