Η μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δημιούργησε εκ των πραγμάτων μεγάλες ελπίδες, γέννησε προσδοκίες στους πολίτες και στις τοπικές κοινωνίες. Δεν θα ήταν υπερβολή να σημειώσουμε ότι σ’ αυτό το διάστημα λέχθηκαν πολλά και έγιναν πολύ λιγότερα.
Σιγά – σιγά συμπληρώνονται οι πρώτοι τέσσερις μήνες από την 1η Ιουλίου, όπου ανέλαβαν καθήκοντα οι νέες τοπικές αρχές. Έχουμε πλέον και βιώματα και γνώσεις και εμπειρίες για να μπορέσουμε να προβούμε σε πρώτες εκτιμήσεις, αξιολογήσεις για την πορεία του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) καλούνται να ανταπεξέλθουν σ’ ένα δύσκολο και απαιτητικό περιβάλλον, έχοντας να φέρουν σε πέρας τεράστιες εξουσίες και αρμοδιότητες που εν πολλοίς κρίνεται σε μεγάλο βαθμό και η ανάπτυξη του τόπου μας. Βαρύ το φορτίο αποστολής και ευθύνης, λίγα τα μέσα και τα εφόδια. Πιο συγκεκριμένα:
- Ακόμα συζητείται η οικονομική αυτονομία, η ανεξαρτησία και η βιωσιμότητα τους. Χρειάζεται ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο που να κατοχυρώνει την οικονομική αυτοδυναμία των Επαρχιακών Οργανισμών, ώστε να μπορούν απρόσκοπτα να ανταποκριθούν στα μείζονος σημασίας καθήκοντα και αποστολή τους.
- Κακή προετοιμασία από το κράτος ώστε να γίνει ομαλή η ανάληψη καθηκόντων από τα αιρετά όργανα. Δυστυχώς δυόμιση χρόνια παράτασης δεν κατάφεραν οι κυβερνώντες να προετοιμάσουν κατάλληλα τους Οργανισμούς σε προσωπικό, εφόδια και εργαλεία για να ξεκινήσουν δουλειά και να έχουν άμεσα αποτελέσματα.
- Το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Ιππόδαμος» ακόμα δυσλειτουργεί, με σοβαρές αρνητικές παρενέργειες στη λειτουργία του συστήματος αδειοδότησης. Οι ΕΟΑ αναγκάζονται να αναζητήσουν λύσεις για να μπορέσουν να διεκπεραιώσουν χιλιάδες αιτήσεις που εκκρεμούσαν στους Δήμους. Εντοπίζεται μεγάλη ταλαιπωρία τόσο για τους πολίτες που αναμένουν με αγωνία την έκδοση της πολεοδομικής άδειας και της άδειες οικοδομής τους. Εδώ σημειώνω το θέμα της άδειας οικοδομής και το πιστοποιητικό τελικής έγκρισης, αποτελεί αρνητική εξέλιξη για τους Δήμους. Απώλεσαν στην ουσία το πιστοποιητικό διοικητικής οντότητας. Ξεδοντιάστηκαν οι Δήμοι που θα έπρεπε να έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα της ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες. Έστω όμως να σεβαστούμε αυτό το οποίο τελικά ψηφίστηκε, θα έπρεπε τουλάχιστον να προβλεφθούν μεταβατικότητες ώστε να μην πνιγούν πριν ξεκινήσουν την λειτουργία τους οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης.
- Τι θα γίνει με τους ΟΕΔΑ? Μια περιβαλλοντική κρίση είναι πολύ ορατή και δυστυχώς και εδώ το κράτος απέτυχε παταγωδώς! Ερώτημα μεγάλο, θα μπορέσει το κράτος να επιλύσει τα προβλήματα αυτά, ώστε το 2027 να μπορέσουν ομαλά να αναλάβουν τις ευθύνες της λειτουργίας τους οι ΕΟΑ?
- Επικίνδυνες οικοδομές, μεταφέρεται η ευθύνη στους ΕΟΑ! Πως, με ποια μέσα και εργαλεία όταν ασφυκτιούν σε προβλήματα, πως θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν? Το κράτος οφείλει να γνωρίζει ότι όταν μεταφέρει εξουσίες και αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να συνοδεύονται και από τα ανάλογα μέσα, εφόδια, εργαλεία και οικονομικά.
- Διαχείριση νερού, υδρευτικό και αρδευτικό δίκτυο. Το όλο σύστημα πάσχει σοβαρά. Όταν οι απώλειες νερού είναι κοντά στο 50%, πως θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν οι ΕΟΑ. Το κράτος χρειάζεται να ετοιμάσει μακροπρόθεσμο πλάνο ανανέωσης και εκσυγχρονισμού όλων των δικτύων ώστε να μειωθούν οι απώλειες. Σύντομα θα είμαστε αντιμέτωποι με υδατική κρίση, χωρίς σχέδιο και πλάνο.
- Επιπρόσθετα το κράτος ανέθεσε και την πολεοδομική αμνηστία στον ΕΟΑ, γεγονός το οποίο επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ομαλή λειτουργία της.
Οι Δήμοι και οι Κοινότητες έχουν να αντιμετωπίσουν εξίσου μεγάλα προβλήματα και προκλήσεις, όπως:
- Τι θα γίνει με τις εξουσίες και αρμοδιότητες των Αντιδημάρχων? Είναι αιρετά όργανα πλέον και τυγχάνουν και σημαντικής αντιμισθίας. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν χωρίς χαρτοφυλάκια. Είναι στην κρίση των Δημάρχων η παραχώρηση εξουσιών και αρμοδιοτήτων και αυτό φαίνεται ότι σε πολλούς Δήμους δεν προχώρησε. Ήδη άρχισαν τα όργανα. Το σύστημα λειτουργεί φυγοκεντρικό και σύντομα θα δημιουργηθούν αντιπαλότητες που θα λειτουργούν σε βάρος της ολομέλειας του Δημοτικού Συμβουλίου και της καλώς νοούμενής συνεργασίας.
- Οι Δήμοι θα απωλέσουν οικονομικά από τις πολεοδομικές άδειες οικοδομής. Πέραν από το γεγονός ότι καθίστανται απόντες από την τοπική ανάπτυξη θα είναι αντιμέτωποι και με μια οικονομική τρύπα που δεν αντιμετωπίζεται.
- Έγινε πολύ συζήτηση για την κοινωνική πολιτική που δυστυχώς δεν αντιμετωπίζεται με την μεταρρύθμιση. Θα εξακολουθήσει το ίδιο σύστημα των Συμβουλίων Κοινοτικού Εθελοντισμού με διεσπαρμένες κοινωνικές υπηρεσίες.
- Το κράτος θα παραχωρήσει 3 εκατομμύρια ευρώ για το 2025 για να αναλάβουν οι Δήμοι την συντήρηση όλου του οδικού δικτύου. Πως θα λειτουργήσει αυτό όταν οι Δήμοι έχουν απομονωθεί από το τεχνικό προσωπικό, το οποίο μεταφέρθηκε στους ΕΟΑ και πως οικονομικά μπορεί να δουλέψει το σύστημα όταν χρειάζονται εκατομμύρια για να συντηρούνται τα οδικά δίκτυα?
- Όσον αφορά την κρατική χορηγία προς τους Δήμους ύψους 117 εκατομμυρίων ευρώ, χρειάζεται άμεσα το κράτος να προβεί σε αναθεώρηση προκειμένου να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες.
- Οι Κοινότητες πνέουν τα λοίσθια. Απλά έγιναν τα συμπλέγματα. Ποιες εξουσίες, ποιες αρμοδιότητες, με ποια μέσα και πολύ περισσότερο πως οικονομικά θα ανταπεξέλθουν. Η νομοθεσία για τις Κοινότητες είναι ημιτελής. Οι Προέδροι και τα Μέλη των Κοινοτικών Συμβουλίων υπερβάλουν εαυτό να λειτουργήσουν.
- Συμπερασματικά φαίνεται κατ’ αρχήν να μην επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας, όπως επαγγέλλονταν οι κρατούντες. Το ίδιο και σ’ ότι αφορά την άμεση και ποιοτική εξυπηρέτηση του πολίτη και των διαμερισμάτων.
Αυτά ως πρώτες κρίσεις, είναι ακόμα κι άλλα πολλά που χρειάζονται να γίνουν. Αναλογικά έχουμε όλοι ευθύνη. Το κράτος όμως έχει αποκλειστικές ευθύνες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πριν ξεκινήσει βρίσκεται εν μέσω μεγάλων προκλήσεων, με τον κίνδυνο η μεταρρύθμιση να εξελιχθεί σε απορρύθμιση του θεσμού.
Ο ΑΚΕΛ δηλώνει την αποφασιστικότητα του να εργαστεί για να πετύχει η μεταρρύθμιση. Αναλογικά αναλαμβάνουμε ευθύνες, καταθέτουμε προτάσεις και διαβουλευόμαστε με την τοπική κοινωνία για να δώσουμε λύσεις σε συνεργασία με την Κυβέρνηση και την Βουλή.
Οι τοπικές κοινωνίες και οι πολίτες αναμένουν με αγωνία έμπρακτες και αποτελεσματικές αποφάσεις, ούτε υποτίμηση, ούτε περιφρόνηση. Δεν έχουμε δικαίωμα να αποτύχουμε.
