Εννέα μέτρα που θα αποτρέψουν τις αυθαιρεσίες που παρατηρούνται από το 1974 μέχρι σήμερα στη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο οποίος αναφέρθηκε σε «πλιάτσικο», ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις μεγαλύτερες περιπτώσεις τ/κ περιουσιών.
Μιλώντας σήμερα σε συνέντευξη Τύπου, ο κ. Πετρίδης είπε ότι το θέμα παραχώρησης τ/κ περιουσιών, «αποτελούσε ταμπού για την Πολιτεία, αφού οι διαχρονικές στρεβλώσεις που δημιουργήθηκαν είτε ήταν πολύ δύσκολο να επιλυθούν είτε λειτουργούσαν προς όφελος των ευνοούμενων όλων των κομματικών χώρων ή πολιτικών χρωματισμών».
Τα προτεινόμενα μέτρα
Ο κ. Πετρίδης κοινοποίησε τις εννέα προτάσεις πολιτικής που θα προωθήσουν τη διαφάνεια και την ισονομία.
1. Λεπτομερής απογραφική έρευνα και επανεκτίμηση των τουρκοκυπριακών περιουσιών.
2. Υιοθέτηση νέας, ομοιόμορφης, και ενιαίας πολιτικής μίσθωσης τουρκοκυπριακών περιουσιών σε παγκύπρια βάση για χρήση ως κατοικία, επαγγελματική στέγη, και για γεωργικούς σκοπούς μέσω: εισαγωγής απόλυτα αντικειμενικών κριτηρίων για την αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας του αιτητή, εισαγωγής μοριοδότησης για στάθμιση των κριτηρίων, καθορισμού εισοδηματικών κριτηρίων κα υιοθέτησης κριτηρίου που να αφορά στην εγγραφή στο Μητρώο Αγροτών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και θα αφορά στην παραχώρηση γεωργικής κατά προτεραιότητα σε πρόσφυγες. Αν, όμως, δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι πρόσφυγες, τότε θα υπάρχει πιθανότητα παραχώρηση σε άλλα πρόσωπα που ασχολούνται κατά κύριο λόγο με τη γεωργοκτηνοτροφία
3. Εντατικοποίηση και αύξηση των επιτόπιων ελέγχων αλλά και της ικανότητας παρακολούθησης και ελέγχου είσπραξης προσόδων με ανάλογη ενίσχυση της Υπηρεσίας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών.
4. Κατά προτεραιότητα διερεύνηση όλων των νομικών προσώπων που κατέχουν σημαντικής αξίας τουρκοκυπριακές περιουσίες. Γι’ αυτό το σκοπό θα καταρτιστεί «πρόγραμμα ελέγχου», με βάση την αξία των περιουσιών, γιατί η κατάχρηση, η κερδοσκοπία και η κοινωνική αδικία γίνεται και μέσω της διάθεσης δυσανάλογης αξίας περιουσιών σε ορισμένα άτομα.
5. Υποχρεωτική δημοσιοποίηση, μέσω ιστοσελίδας αλλά και των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, τόσο των διαθέσιμων περιουσιών όσο και των αποφάσεων των Επιτροπών.
6. Δημοσιοποίηση αρχείου χρηστών και την κατηγορία περιουσίας και της χρήσης. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να γίνει διαβούλευση και με την Επίτροπο Προσωπικών Δεδομένων.
7. Περιορισμός της θητείας των διορισθέντων στις Επιτροπές προς αποφυγή δημιουργίας ή εδραίωσης πελατειακών σχέσεων από τριετή σε διετή
8. Σύσταση Συμβουλευτικής Επιτροπής με επανακαθορισμό της σύστασης των μελών και καθορισμός κριτηρίων για τα μέλη, ενώ θα μπορούσε να μελετηθεί η αντικατάσταση των εκπροσώπων των κομμάτων, η συμμετοχή νέων μελών, ούτως ώστε η επιτροπή να διευρυνθεί με άλλους φορείς για σκοπούς και διαφάνειας και ελέγχου.
9. Υιοθέτηση σύγχρονων συστημάτων εσωτερικού ελέγχου για συστηματικό έλεγχο και αντιμετώπιση παρατυπιών ως προς την τήρηση των όρων των συμβάσεων, υπερβάσεων, μη αξιοποίησης/εγκατάλειψης περιουσίας, υπεκμισθώσεων μη δικαιούχων, ψευδών δηλώσεων και ενίσχυση συνεργασίας με την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Τα μέτρα αυτά, είπε, «αποτελούν σημαντικότατες προτάσεις που θα αλλάξουν τον τρόπο διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών βάσει των αρχών της ισονομίας, της διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης».
«Είναι προτάσεις», συνέχισε, «που θα θέσουν τέρμα στον υποκειμενισμό και την αδιαφάνεια, που οδήγησαν διαχρονικά σε αυθαιρεσίες, άλλες μικρότερες και άλλες μεγαλύτερες, στη χρήση αυτής της τεράστιας περιουσίας».
Παράλληλα, ο κ. Πετρίδης είπε πως η Κυβέρνηση υπό την υπουργία του προκάτοχού του, Σωκράτη Χάσικου «είναι η πρώτη κυβέρνηση η οποία τόλμησε να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των κακώς εχόντων», καθώς προέβη σε συνολικά σε 242 ανακτήσεις, που αφορούν 49 περιπτώσεις στη Λευκωσία, 23 στη Λεμεσό, 30 στη Λάρνακα και 140 στην Πάφο.
Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, τα τελευταία τρία χρόνια λήφθηκαν δικαστικά μέτρα σε 82 περιπτώσεις παγκύπρια, 346 διακανονισμοί και 43 ιεραρχικές προσφυγές, εκ των οποίων οι 28 απορρίφθηκαν.
Ανακοίνωσε πως από την επόμενη χρονιά όλες οι αιτήσεις κληρούχων τ/κ γης για επιδοτήσεις προς τον ΚΟΑΠ θα πρέπει να συνοδεύονται με αντίγραφο της σχετικής σύμβασης μίσθωσης. «Ουδεμία επιδότηση δεν θα πληρώνεται πλέον εάν δεν συνοδεύεται από την αντίστοιχη σύμβαση», συμπλήρωσε.
Σε μια μακροσκελή δήλωσή του, έτσι ώστε, όπως είπε, ο κόσμος να γνωρίζει με «πάσα διαφάνεια» την ισχύουσα κατάσταση, ο ΥΠΕΣ ανέλυσε την υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων και προέβη σε ιστορική αναδρομή των αποφάσεων που λήφθηκαν από την Πολιτεία επί του θέματος.
Εξήγησε πως οι στρεβλώσεις προέκυψαν λόγω του ότι στα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή υπήρχε η πίεση για άμεση στέγαση και επαναδραστηριοποίηση του προσφυγικού κόσμου, με αποτέλεσμα η διαχείριση να ρυθμιζόταν κατά τρόπο αποσπασματικό με βάση αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και αργότερα με διατάγματα.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Πετρίδης, η πρώτη προσπάθεια ρύθμισης του θέματος που έγινε το 1991 με τη θέση του νόμου νόμους περί Τ/κ περιουσιών και τους κανονισμούς που θεσπίστηκαν δεν επέφερε τον απαιτούμενο εξορθολογισμό.
«Τεράστιες στρεβλώσεις και μεγάλη διανομή περιουσίας αν και νομότυπα, είχε προηγηθεί τα χρόνια πριν από το 1991 που δεν υπήρχαν θεσμοθετημένα κριτήρια» είπε και πρόσθεσε: Αυτό δημιούργησε τετελεσμένα που ήταν από δύσκολο ως παράνομο να ανατραπούν.
Η χρήση των τ/κ περιουσιών:
Μόνιμες κατοικίες: 4.737
• Εξοχικές κατοικίες: 1.342
• Επαγγελματικά υποστατικά: 2.831
• Γεωργικοί κλήροι: 8894 (επιμέρους συμβόλαια), που καλύπτουν συνολική έκταση γης 30.179 εκτάρια
• Άλλοι χώροι: 2.817
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η διαχείριση αφορά μια γη τεράστιας αξίας, με πολύ χαμηλά έσοδα για το κράτος.
Ειδικότερα, η ολική έκταση των τ/κ περιουσιών στις ελεύθερες περιοχές ανέρχεται στις 455.306 σκάλες (609.110.086 τ.μ.) και αντιπροσωπεύει το 10,14% της έκτασης γης των ελεύθερων περιοχών. Παγκυπρίως, είναι 848.858 σκάλες (1.135.602.232 τ.μ.) που αντιπροσωπεύει το 12,3% της συνολικής έκτασης γης της Κύπρου.
Σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, από το σύνολο των 20.621 χρηστών των τουρκοκυπριακών περιουσιών οι 17.836 ή 86,5% είναι εκτοπισθέντες και οι 2.785 (13,5%) είναι μη εκτοπισθέντες.
Ο κ. Πετρίδης τόνισε πως «λόγω των αδυναμιών που έχω ήδη επισημάνει αλλά και του διαχρονικά πρόχειρου σχεδιασμού και προγραμματισμού, παρατηρήθηκαν παρατυπίες, αυθαιρεσίες και παρανομίες που είναι σε γνώση του Υπουργείου».
Όπως είπε, οι παρατυπίες αυτές αφορούν κυρίως υπεκμίσθωση ή εκχώρηση του μισθίου, σε τρίτο μη δικαιούχο πρόσωπο, παράνομη εκμετάλλευση και κερδοσκοπία από μη δικαιούχους, τιμές που δεν αντιπροσωπεύουν τις πραγματικές αξίες, εξού και τα μικρά έσοδα του Ταμείου Τ/κ περιουσιών, μη υιοθέτηση κριτηρίων, με ενδεχόμενα θέματα αμεροληψίας ή αντικειμενικότητας λειτουργών, αγοραπωλησίες με σκοπό τον πλουτισμό κατά παράβαση των προϋποθέσεων που τέθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και τις σχετικές Γνωματεύσεις του Γενικού Εισαγγελέα και εξοχικές κατοικίες χρησιμοποιούνται είτε ως αποθήκες είτε ως εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ σε κάποιες κτίστηκαν τουριστικά διαμερίσματα με κολυμβητήρια.
Για τις καταγγελίες Φαίδωνος
Αναφορικά με τις καταγγελίες του Δημάρχου Πάφου, ο κ. Πετρίδης είπε ότι ο ίδιος συναντήθηκε μαζί του, τονίζοντας πως «είμαστε αποφασισμένοι να συνεργαστούμε με όλους όσοι εμπλέκονται προς διαλεύκανση των όποιων καταγγελιών».
«Οι ρητές οδηγίες μου είναι όπως οι Υπηρεσίες του Υπουργείου συνδράμουν με κάθε τρόπο στην προσπάθεια με τις ανακριτικές Αρχές και να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή σε ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα λειτουργών του Υπουργείου για τα οποία θα είμαστε άτεγκτοι», τόνισε.
Ο κ. Πετρίδης σημείωσε ότι πρόκειται για 23 συνολικά υποθέσεις από τις οποίες οι δεκατρείς αφορούν την επαρχία Πάφου, οχτώ υποθέσεις αφορούν στην επαρχία Λάρνακας και δύο υποθέσεις αφορούν στην επαρχία Λευκωσίας. «Όλες οι περιπτώσεις είναι γνωστές στο Υπουργείο μας και ήδη τυγχάνουν χειρισμού από την Υπηρεσία Διαχείρισης τ/κ περιουσιών», συμπλήρωσε.
Κλασσική η υπόθεση Μακένζι
Αναφερόμενος στην υπόθεση της τ/κ γης στην περιοχή Μακένζι της Λάρνακας, ο κ. Πετρίδης είπε πως μετά το διαχωρισμό του τ/κ τεμαχίου, που άνηκε στο ΕΒΚΑΦ, σε 17 οικόπεδα, παραχωρήθηκε στο Δήμο Λάρνακας υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόζονταν οι ίδιες ρυθμίσεις και προϋποθέσεις και όροι που ισχύουν για όλες τις τ/κ περιουσίες.
Όπως είπε, ο Δήμος παραχώρησε το 1987 14 οικόπεδα σε δικαιούχους εκτοπισθέντες, που ανέγειραν κέντρα αναψυχής με δικά τους έξοδα και από δάνεια που τους παραχωρήθηκαν από το Ταμείο Δημόσιων Δανείων, ενώ άλλα 3 οικόπεδα παραχωρήθηκαν μεταγενέστερα σε εστιάτορες τα υποστατικά των οποίων επηρεάστηκαν από την ανάπλαση της οδού Πιαλέ Πασιά, με όρο ότι ο εστιάτορας δεν θα έχει δικαίωμα εκχώρησης ή εκμίσθωσης χωρίς τη συγκατάθεση του Δήμου.
Είπε ακόμη ότι στις συμφωνίες δανεισμού περιλαμβανόταν όρος ότι ενόσω διαρκεί η συμφωνία ο μισθωτής δεν μπορεί να ενοικιάσει, να μεταβιβάσει, να εκμισθώσει, υπενοικιάσει, αποξενώσει ή άλλως πως να διαθέσει το τουριστικό κέντρο χωρίς τη γραπτή συγκατάθεση των δανειστικών επιτρόπων.
«Τίποτα από τα πιο πάνω σχεδόν δεν τηρήθηκε», είπε προσθέτοντας πως τα κέντρα αναψυχής υπενοικιάστηκαν ή πωλήθηκαν από τους αρχικούς πρόσφυγες μισθωτές σε άλλα πρόσωπα (φυσικά ή νομικά), σε ορισμένες περιπτώσεις σε μη πρόσφυγες, σε αντίθεση με τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας.
Σημείωσε δε πως στη σύμβαση μίσθωσης που υπέγραψε ο Κηδεμόνας (Εκμισθωτής) με το Δήμο Λάρνακας (Μισθωτής), εντοπίστηκαν αδυναμίες και παραλείψεις που δεν διασφάλιζαν τις πρόνοιες της νομοθεσίας και των σχετικών κανονισμών.
Σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, για τις οκτώ περιπτώσεις εστιατορίων υπεκμισθωμένα σε τρίτους μη δικαιούχους, προχωρήσαμε ήδη σε τερματισμό του συμβολαίου με τον Δήμο Λάρνακας (31 Δεκεμβρίου 2016).
Ερωτηθείς αν η υπόθεση Μακένζι θα δείξει το δρόμο για το χειρισμό των υπόλοιπων υποθέσεων, ο κ. Πετρίδης είπε πως η περίπτωση αυτή καταδεικνύει την πολυπλοκότητα του συστήματος.
«Αυτή τη στιγμή διεξάγεται μελέτη σε συνεργασία με τον Γενικό Ελεγκτή, τον Γενικό Εισαγγελέα, το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων ούτως ώστε να ξέρουμε το τι σημαίνει αυτή η εκμίσθωση η οποία γίνεται σήμερα, ούτως ώστε να καθοριστούν νέα ενοίκια», είπε.
«Τιτάνιο έργο»
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι δεν υπάρχει σαφής εικόνα για τον αριθμό παράνομων περιπτώσεων, ο κ. Υπουργός σημείωσε ότι για να εντοπιστούν οι παρανομίες πρέπει να γίνονται επιτόπιοι έλεγχοι και εκεί που διαπιστώνεται η οποιαδήποτε παρανομία να λαμβάνονται μέτρα, όπως ανακτήσεις και δικαστικά μέτρα.
Επεσήμανε τη δυσκολία για να εντοπιστούν αυτές οι περιπτώσεις, λέγοντας πως η δυσκολία είναι ακόμη μεγαλύτερη σε ό,τι αφορά στους γεωργικούς κλήρους.
Ενδεικτικά, ο Αναπληρωτής Διευθυντής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Μάκης Οικονομίδης υπέδειξε πως σε έφοδο που διενέργησε η υπηρεσία σε γεωργικό υποστατικό, ο ιδιοκτήτης, στην προσπάθεια να αποκρύψει ότι το έχει υπενοικιάσει ή εκμισθώσει, τους είπε πως στο υποστατικό βρισκόταν ο κουμπάρος του που ήρθε για να βοηθήσει.
Περιουσίες εκατομμυρίων, πενιχρά έσοδα
Και ενώ οι περιουσίες αυτές σε σημερινές τιμές θα μισθώνονταν με εξαιρετικά ψηλές τιμές, τα στοιχεία που έδωσε ο κ. Πετρίδης καταδεικνύουν πως στο Ταμείο Τ/κ περιουσιών εισρέουν – πέραν της κρατικής χορηγίας – έσοδα μόλις €3,2 εκατομμυρίων από ενοίκια.
«Το συμπέρασμα που προκύπτει τόσο από τον αριθμό των χρηστών όσο και το ύψος των εσόδων του Ταμείου είναι ότι η διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, είναι κάθε άλλο παρά ορθολογική», είπε, για να προσθέσει πως «από μια τεράστια περιουσία, τα οφέλη τόσο σε έσοδα όσο και σε αριθμό χρηστών είναι δυσανάλογα μικρά, ενώ ο προϋπολογισμός του Ταμείου είναι ελλειμματικός και απαιτείται κάθε χρόνο πρόσθετη επιδότηση από το κράτος».
Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης Τύπου συζήτηση έγινε και με πρόσφυγα, ο οποίος υποστήριξε, μεταξύ άλλων, πως η τ/κ γη θα πρέπει να δοθεί αποκλειστικά σε ιδιοκτήτες περιουσιών στα κατεχόμενα ούτως ώστε να αποφευχθούν οι προσφυγές στην «επιτροπή ακίνητης περιουσίας». «Για 43 χρόνια εμείς σηκώνουμε το βάρος της εισβολής. Θα πάμε ομαδικά να τα πωλήσουμε και να φύγουμε», είπε.
Ο κ. Πετρίδης απάντησε λέγοντας ότι στις προτάσεις της Κυβέρνησης υπάρχει πρόνοια όπως η ιδιοκτησία περιουσιών στα κατεχόμενα θα λαμβάνεται υπόψη με πιο αντικειμενικό τρόπο και μάλιστα με σύστημα μοριοδότησης ανάλογα με την αξία της γης.
«Έχει 43 χρόνια και τώρα ερχόμαστε να βάλουμε πιο αντικειμενικά κριτήρια», κατέληξε.
(ΚΥΠΕ/ΓΣΑ/ΜΜ)
