Η βιώσιμη αστική κινητικότητα αποτελεί μία από τις κύριες προκλήσεις των ευρωπαϊκών πόλεων, γιατί συνδέεται άμεσα με την οικονομική τους ανάπτυξη και τη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Αποτελεί τη μόνη ίσως διέξοδο σε ότι αφορά την άμβλυνση του κυκλοφοριακού προβλήματος, τη διασφάλιση της προσβασιμότητας και τη μείωση των ρύπων με σημαντικό όφελος στο περιβάλλον και στην υγεία των πολιτών.
Η κακή ποιότητα του αέρα αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία, καθώς οι ατμοσφαιρικοί ρύποι συνδέονται με καρδιαγγειακές και αναπνευστικές ασθένειες. Σύμφωνα με εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, αλλά και δεδομένα που συλλέγει το Ινστιτούτο Κύπρου, κάθε χρόνο στην Κύπρο σημειώνονται 700 θάνατοι λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύει σημαντικά ποσά για να βοηθήσει τις πόλεις να βελτιώσουν την κινητικότητά τους και να την καταστήσουν βιωσιμότερη. Γι’ αυτό και η Κύπρος έχει θέσει φιλόδοξους στόχους μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, με μια σειρά από πολιτικές που στόχο έχουν να περιορίσουν τις εκπομπές ρύπων κατά 55%, μέχρι το 2030.
Στον Δήμο Λευκωσίας θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση μας να αναζητήσουμε εναλλακτικές επιλογές μετακίνησης, εξασφαλίζοντας για όλους, ένα μέλλον βιώσιμο και ένα περιβάλλον πιο καθαρό. Γι’ αυτό, πρώτοι αναδείξαμε το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Κινητικότητας Λευκωσίας ως πολιτική και ξεκινήσαμε την υλοποίησή του.
Στοίχημα η επίλυση του κυκλοφοριακού
Την τελευταία δεκαετία υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται έργα από τον Δήμο, τα οποία υιοθετούν τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας. Τέτοια έργα είναι:
- Η Πλατεία Ελευθερίας και η οδός Κωστάκη Παντελίδη
- Το εμπορικό κέντρο Μακαρίου – Στασικράτους και παρόδοι
- Οι Λεωφόροι Καλλιπόλεως, Κυριάκου Μάτση και Κέννεντι
- Οι ποδηλατόδρομοι που ενώνουν τα ιδωιτικά Πανεπιστήμια της Δυτικής Λευκωσίας με το κέντρο της πόλης.
- Η δημιουργία δικτύου πεζοδρομίων σε αρκετές περιοχές της πόλης μας, και η σύνδεση δεκάδων δρόμων/γειτονιών με κεντρικές οδικές αρτηρίες.
Για πολλά από τα έργα αυτά λάβαμε τολμηρές αποφάσεις, όπως η ακύρωση λωρίδων κυκλοφορίας αυτοκινήτων για να δημιουργηθούν λεωφορειολωρίδες ή ποδηλατολωρίδες.
Στο κυκλοφοριακό απαιτούνται τομές που να βασίζονται σε κάοιες παραδοχές. Χρόνο με το χρόνο, τα αυτοκίνητα στη Λευκωσία, αυξάνονται. Η λογική της συνεχούς κατασκευής πλατύτερων και περισσότερων δρόμων για να εξυπηρετήσουν τον αυξανόμενο αριθμό αυτοκινήτων, δοκιμάστηκε και απέτυχε.
Δειλά δειλά άρχισαν να γίνονται κάποια βήματα και από το κράτος, όπως η διεύρυνση του ωραρίου της δημόσιας υπηρεσίας, όμως πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά.
Θα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπίες για να δούμε πραγματικό αποτέλεσμα. Η επιλογή δεν μπορεί να είναι το ιδιωτικό μας αυτοκίνητο, αλλά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο, το περπάτημα. Λύσεις που παγκοσμίως θεωρούνται αποδεκτές, πράσινες και πιο οικονομικές.
Τέσσερα έργα για βιώσιμη Λευκωσία
Οποιεσδήποτε πολιτικές εφαρμοστούν πρέπει να αφορούν την ευρύτερη αστική Λευκωσία και όχι μόνο το κέντρο της πόλης. Λύσεις και σχεδιασμοί υπάρχουν και είναι καιρός να τις επεξεργαστούμε συνετά και να προχωρήσουμε στην εφαρμογή τους.
Συγκεκριμένα:
- Δημιουργία τραμ. Ο Δήμος Λευκωσίας, πρωτοπορώντας πάλι, διενήργησε και χρηματοδότησε εξ ολοκλήρου την τεχνοοικονομική μελέτη για τη δημιουργία του.
- Ολοκλήρωση του δικτύου λεωφορειολωρίδων. Ένα σημαντικό βήμα έγινε με τις νέες ρυθμίσεις στις λεωφόρους Καλλιπόλεως και Μακαρίου και πιο συγκεκριμένα στη Νότια Μακάριου όπου έγινε το πρώτο βήμα δημιουργίας ενός διαδρόμου απρόσκοπτης κυκλοφορίας των Μέσων Μαζικής Συγκοινωνίας μέχρι την είσοδο της Πόλης. Υπάρχουν δικαιολογημένες διαμαρτυρίες. Οι επηρεαζόμενοι πολίτες αναγνωρίζουν τα μελλοντικά οφέλη του έργου, αλλά όχι εάν αυτά έχουν ορίζοντα δεκαετίας. Το ημιτελές έργο από μόνο του σήμερα δεν είναι ωφέλιμο για τους πολίτες, εφόσον δεν προσφέρει στο λεωφορείο πραγματικό πλεονέκτημα έναντι του αυτοκινήτου.
- Ταυτόχρονα, δεν έχουν προωθηθεί και άλλες πρόνοιες και έργα του Σχεδίου Κινητικότητας που συνδυαστικά θα ενίσχυαν την αποτελεσματικότητά του. Για παράδειγμα, η επαρκής αύξηση του αριθμού των δρομολογίων και της συχνότητας των λεωφορείων και η δωρεάν, για ένα διάστημα, χρήση τους, η ανακατασκευή των Λεωφόρων Αμμοχώστου και Λάρνακος, η ολοκλήρωση του πρώτου τμήματος του περιμετρικού Λευκωσίας κ.ά..
- Επιβάλλεται να επισπευσθεί η διεύρυνση του δικτύου ποδηλατοδρόμων, ώστε η μετάβαση με ποδήλατο να καταστεί πιο άνετη, ευχάριστη και προπαντός ασφαλής. Πρόσφατα προκηρύχθηκε το έργο δημιουργίας των ποδηλατοδρόμων για την Ανατολική Λευκωσία, που θα συνδέουν το κέντρο της πόλης με το Καϊμακλί και την Παλλουριώτισσα, ενώ έχει ολοκληρωθεί το δίκτυο για τη Δυτική Λευκωσία, που συνδέει τα πανεπιστήμια στην περιοχή της Έγκωμης, τη Λακατάμια και μέρος του Στροβόλου, με το κέντρο της πόλης.
Για να γίνουν όλα αυτά, χρειάζεται αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση. Από όλους (Υπουργεία, Βουλή, Επιτρόπους κ.ά.), όχι μόνο από το αρμόδιο Υπουργείο. Δεν φτάνει να περιλαμβάνουμε τη βιώσιμη κινητικότητα στις ομιλίες μας. Χρειάζονται πράξεις, όχι δικαιολογίες και αόριστα χρονοδιαγράμματα. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα των πολιτών θα είναι τεράστιες, αλλά και τα μελλοντικά οφέλη ακόμη μεγαλύτερα, ιδιαίτερα για τις επόμενες γενιές.
Δεν αρκεί να αντικαταστήσουμε τα πλαστικά καλαμάκια με χάρτινα. Ιδιαίτερα στην Κύπρο που η ρύπανση προέρχεται κατά κύριο λόγο από τις μετακινήσεις. Εάν πραγματικά πιστεύουμε ότι το περιβάλλον και ο πλανήτης κινδυνεύουν, επιβάλλεται να προβούμε σε τολμηρές ενέργειες που υπαγορεύουν δραστικές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες. Καλύτερη ποιότητα ζωής δεν σημαίνει διευκόλυνση στη διακίνηση με το ιδιωτικό αυτοκίνητο, αλλά συλλογική προσπάθεια αλλαγής νοοτροπίας για ένα καλύτερο περιβάλλον αύριο.
Ο Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης είναι Δήμαρχος Λευκωσίας
