Όλο και πιο κοντά στο μοντέλο της νέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης κινείται η Κύπρος. Τα ανοικτά μέτωπα είναι πολλά και το χρονοδιάγραμμα αρκετά πιεστικό κάτι που προκαλεί σωρεία από ανησυχίες και αντιδράσεις σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ο Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, την ίδια ώρα δηλώνει ότι παρά τις όποιες δυσκολίες η Κύπρος το 2024 θα υλοποιήσει μια μεταρρύθμιση, η οποία θα φέρει τους πολίτες πιο κοντά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού αυτό είναι και το ζητούμενο στο τέλος της ημέρας.
Οι όποιες ανησυχίες, λέει ο Υπουργός, είναι φυσιολογικό να υπάρχουν μιας και πρόκειται για μια επαναστατική αλλαγή, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον θεσμό των επαρχιακών συμβουλίων. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα και με τον κύριο Νουρή, υπάρχει η τεχνογνωσία και υπάρχει και η θέληση από όλες τις πλευρές ώστε η εν λόγω μεταρρύθμιση να υλοποιηθεί εντός των χρονοδιαγραμμάτων που τέθηκαν.
Με την πραγματοποίηση της σύσκεψης στην Πάφο την περασμένη Τρίτη (11/10), της οποίας προήδρευσε ο κύριος Νουρής με τη συμμετοχή των τεσσάρων Δημάρχων Πάφου και των κοινοταρχών 21 κοινοτήτων που αφομοιώνονται στους Δήμους της επαρχίας, ολοκληρώθηκε το κομμάτι των επαρχιακών ενημερώσεων σε ότι έχει να κάνει με τον Περί Δήμων Νόμο.
Της σύσκεψης της Πάφου προηγήθηκαν παρόμοιες συναντήσεις σε Λεμεσό, Λάρνακα και Αμμόχωστο, καθώς και η παγκύπρια παρουσίαση, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα τρία νομοσχέδια που έλαβαν το πράσινο «φως» από την Ολομέλεια της Βουλής και αποτελούν τη βάση για τη νέα τάξη πραγμάτων.
Οι προετοιμασίες, τα αιτήματα Δήμων και η μεταβατική περίοδος
Με την ολοκλήρωση λοιπόν, των εν λόγω συναντήσεων αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι την ανησυχία πολλών Δήμων σχετικά με το αν έχουν τη δυνατότητα να προλάβουν να προετοιμαστούν για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές της Αυτοδιοίκησης, ορισμένοι Δήμοι μάλιστα ζήτησαν από το αρμόδιο Υπουργείο χρηματοδότηση για διενέργεια εξειδικευμένων μελετών. Το Υπουργείο Εσωτερικών από πλευράς του εμφανίζεται επιφυλακτικό ως προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού φαίνεται ότι προσανατολίζεται στην πρακτική επίλυση των θεμάτων που προκύπτουν παρά στην ανάλωση ενέργειας σε μελέτες που ενδεχομένως φέρουν στην επιφάνεια άλλες φιλοσοφικές προσεγγίσεις επί του ζητήματος και όχι άμεσες λύσεις με στόχο τη μετάβαση στο νέο μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εξάλλου, στις τάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών φαίνεται ότι υπάρχει η πεποίθηση πως υπάρχει η τεχνογνωσία και πως αυτό που προέχει είναι οι εμπλεκόμενοι να σηκώσουν μανίκια για υλοποίηση της μεταρρύθμισης εντός χρονοδιαγραμμάτων.
Τώρα σε ότι αφορά το κομμάτι της συνεργασίας της Κύπρου με την Ελλάδα για το ζήτημα της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, φαίνεται ότι πρόκειται για μια συμφωνία που θα έχει περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα.
Το Υπουργείο Εσωτερικών στοχεύει μέσω αυτής της συμφωνίας να πλαισιώσει τους τεχνοκράτες με ξένους εμπειρογνώμονες οι οποίοι θα συνδράμουν στην ομαλή μετάβαση των διαφόρων περιοχών στο νέο πλαίσιο λειτουργίας.
Αναμένεται λοιπόν, να πέσουν οι υπογραφές για παραχώρηση εμπειρογνωμόνων με εμπειρία στα θέματα αυτοδιοίκησης από την Ελλάδα αλλά και από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ούτως ώστε, να μεταφέρουν αφενός μεν, όλες τις θετικές εμπειρίες που υπάρχουν από τα άλλα συστήματα και να αποφύγουν δε, όπως είπε, τα προβλήματα και τις παγίδες που επίσης έχουν επισυμβεί σε άλλες χώρες.
Το πραγματικό βάρος της μεταρρύθμισης ωστόσο πέφτει στο Υπουργείο Εσωτερικών, αλλά και στους εκπροσώπους και συνεργάτες της Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι λειτουργοί της τοπικής αυτοδιοίκησης στους υφιστάμενους Δήμους και Κοινοτικά Συμβούλια.
Η προσοχή στραμμένη στη στελέχωση
Θέμα το οποίο πρέπει να συζητηθεί οπωσδήποτε μέσα στους επόμενους μήνες είναι αυτό της στελέχωσης. Ακόμα και αν οι μεγάλοι Δήμοι ενδεχομένως αντέξουν τις πρώτες μέρες της μεταρρύθμισης με το υφιστάμενο αριθμό προσωπικού, οι μικρότεροι σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν, ούτε τη μετάβαση στα νέα δεδομένα αλλά ούτε και τις ημέρες μετά την υλοποίηση της μεταρρύθμισης.
Για παράδειγμα, Δήμοι όπως η Πόλη Χρυσοχούς, ο οποίος θα συγχωνευτεί με 13 κοινότητες και δεν διαθέτει ούτε τις υποδομές αλλά ούτε και το προσωπικό θα αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες στο μεσοδιάστημα αλλά και την επόμενη της υλοποίησης της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ως εκ τούτου τα υφιστάμενα συμβούλια Δήμων και Κοινοτήτων πρέπει να στελεχωθούν άμεσα, προτού εφαρμοστεί η μεταρρύθμιση ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε όσα θα ακολουθήσουν.
Όπως πληροφορείται η Αυτοδιοίκηση, τα συγκεκριμένα ζητήματα αναμένεται να απασχολήσουν τις Ομάδες Εργασίας που συστάθηκαν για αυτόν τον σκοπό μέσα στον Νοέμβριο. Εξάλλου, οι εν λόγω ομάδες ετοίμασαν τα οργανογράμματα των μελλοντικών δήμων, τα οποία αφού τύχουν τελικής έγκρισης από την Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή θα σταλούν στους Δήμους για τροποποιήσεις, αν όλα παν καλά, αρχές Νοεμβρίου.
Να αναφέρουμε ότι εξίσου σημαντική πτυχή της μεταρρύθμισης που πρέπει να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων το αμέσως επόμενο διάστημα αποτελεί και το μισθολογικό κομμάτι των λειτουργών των Δήμων.
Η σημαντικότητα της στελέχωσης και του μισθολογικού γίνεται εύκολα αντιληπτή αν αναλογιστεί κανείς ότι καταρτισμένα και έμπειρα άτομα των υφιστάμενων οντοτήτων θα πρέπει να «ελευθερωθούν» από τις καθημερινές τους δραστηριότητες για να μπορέσουν να βοηθήσουν στη μετάβαση, αφού πρόκειται για άτομα που γνωρίζουν πολύ καλά τα ζητήματα που άπτονται των Δήμων που εργάζονται.
Αλλαγές στον «Ευαγόρα»
Το έργο «Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα για τους Δήμους της Κύπρου» με την προσονομασία «Ευαγόρας» μπήκε σε τροχιά υλοποίησης από την Ένωση Δήμων στο πλαίσιο του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ» 2021-2027 που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελεί ένα σημαντικό άλμα προς την εποχή της ψηφιοποίησης.
Προνοεί τη δημιουργία της αναγκαίας υποδομής για την ενιαία μηχανογράφηση και την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στους Δήμους της Κύπρου.
Πιο συγκεκριμένα, αφορά το σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας ενιαίας, κοινής, αποτελεσματικής και ευέλικτης τεχνολογικής υποδομής που θα αξιοποιηθεί από τους Δήμους της Κύπρου, με στόχο την ενίσχυση της αυτοματοποίησης των διεργασιών, της διαχείρισης και αξιοποίησης των πληροφοριών, αλλά και την παροχή καναλιών για τη δημοσίευση και βελτιστοποίηση της παροχής υπηρεσιών.
Την ίδια ώρα, η δημιουργία, εγκατάσταση και λειτουργία αυτής της υποδομής θα διασφαλίσει την εφαρμογή βασικών αρχών.
Ωστόσο η δουλειά που έχει γίνει μέχρι στιγμής αφορά την υφιστάμενη τάξη πραγμάτων, με την ανάγκη για τροποποίησης να είναι επιτακτική.
Η Ένωση Δήμων προέβλεψε την ανάγκη για μηχανογράφηση, ωστόσο το συγκεκριμένο έργο έχει πλαστεί στα δεδομένα του σήμερα και αυτό πρέπει να αλλάξει ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στα δεδομένα του αύριο, δηλαδή στην μετά μεταρρύθμιση εποχή.
Πρέπει λοιπόν, να γίνει εντατική δουλειά μέσα σε αυτό το διάστημα που μεσολαβεί της μεταρρύθμισης έτσι ώστε οι νέες οντότητες να είναι έτοιμες για τις αλλαγές που θα επέλθουν το καλοκαίρι του 2024.
Πυρετώδεις προετοιμασίες και στις κοινότητες
Παρά τις έντονες διαφωνίες αρκετών περιοχών να αφομοιωθούν από Δήμους, οι προετοιμασίες για τη μεταρρύθμιση είναι εντατικές και σε επίπεδο κοινοτήτων.
Προτεραιότητα τους, όπως πληροφορείται η Αυτοδιοίκηση, είναι η συζήτηση ορισμένων θεμάτων με τον Υπουργό Εσωτερικών και την αρμόδια Επιτροπή.
Να υπενθυμίσουνε ότι, η Ένωση Κοινοτήτων είχε καταθέσει στην Επιτροπή Εσωτερικών μια σειρά από αιτήματα όσον αφορά τροποποιήσεις στον Περί Κοινοτήτων Νόμο, ωστόσο κανένα από αυτά δεν φαίνεται να εισακούστηκε. Τώρα, γίνεται μια νέα προσπάθεια, μέσω συζητήσεων και διαβουλεύσεων με τον Υπουργό Εσωτερικών ώστε να τεθούν στο τραπέζι ορισμένα σημαντικά θέματα που απασχολούν τις κοινότητες για την επόμενη μέρα της μεταρρύθμισης και αφορούν κυρίως, στη λειτουργία των συμπλεγμάτων.
Με την ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας, η Ένωση Κοινοτήτων θα βάλει μπρος για συναντήσεις με όλα τα συμπλέγματα μέσα από επαρχιακές συγκεντρώσεις στις οποίες θα καλούνται οι Προέδροι, το προσωπικό αλλά και τα μέλη των Κοινοτικών Συμβουλίων. Ο χαρακτήρας αυτών των συναντήσεων θα είναι κυρίως ενημερωτικός σε ότι έχει να κάνει με τον Περί Κοινοτήτων Νόμο.
Να σημειώσουμε ότι σε όλες τις συναντήσεις που γίνονται για τα θέματα του προσωπικού, ψηλά στην ατζέντα βρίσκεται το μισθολογικό κόμματι, θέμα για το οποίο οι συντεχνίες είναι ιδιαίτερα έντονες. Στόχος είναι να βρεθεί η χρυσή τομή στο πλαίσιο και των όσων προνοεί το νομοθετικό πλαίσιο, ώστε οι εργαζόμενοι να είναι ικανοποιημένοι και παραγωγικοί.
Σε ότι έχει να κάνει με το ζήτημα των κοινοτήτων που διαμαρτύρονται και εναντιώνονται στην αφομοίωση τους από Δήμους, η Αυτοδιοίκηση πληροφορήθηκε ότι πρόκειται για θέματα που παραμένουν μέχρι στιγμής στον «πάγο». Αρκετές κοινότητες μάλιστα, προσέφυγαν ήδη στο Δικαστήριο σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα και όλοι εμπλεκόμενοι βρίσκονται εν αναμονή των αποφάσεων. Ανάμεσα στις κοινότητες που επέλεξαν τη δικαστική οδό συμπεριλαμβάνονται κοινότητες του Ακάμα, η Επισκοπή, ο Άγιος Τύχωνας αλλά και κοινότητες στην Πόλη Χρυσοχούς.
Σε περίπτωση πάντως, που το Δικαστήριο δικαιώσει αυτές τις κοινότητες η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν θα παραμείνει άθιχτη, αφού πολλά είναι αυτά που θα ανατραπούν στο ενδεχόμενο επιστροφής κοινοτήτων που θα συνενώνονταν με Δήμους στη συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών. Δεν είναι τυχαία εξάλλου και η αρχική θέση της Ένωσης Κοινοτήτων που έλεγε να προχωρήσουν αρχικά μόνο οι κοινότητες που συμφωνούσαν στη συνένωση τους με Δήμους, ακριβώς γιατί σε περίπτωση που το Δικαστήριο αποφασίσει να τις δικαιώσει, οι επιπτώσεις θα είναι αλυσιδωτές.
