Ένας περίπου χρόνος συμπληρώθηκε από την εφαρμογή της μεταρρύθμισης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ωστόσο τα ανοιχτά ζητήματα και οι εκκρεμότητες που παραμένουν εξακολουθούν να δημιουργούν εμπόδια στην ομαλή λειτουργία των τοπικών αρχών κάτω από τα νέα δεδομένα.
Με αφορμή τους μήνες που πέρασαν από την εφαρμογή της μεταρρύθμισης, η Ένωση Δήμων αναμένεται να συναντηθεί με τον Υπουργό Εσωτερικών στις 18 Ιουλίου, σε μια σημαντική συνάντηση κατά την οποία θα τεθούν επί τάπητος τα ανοιχτά ζητήματα, τα επόμενα βήματα, ενώ θα γίνει και μια αποτίμηση της πορείας μέχρι σήμερα. Αντίστοιχη συνάντηση έχει ήδη πραγματοποιηθεί μεταξύ του Υπουργείου και της Ένωσης Κοινοτήτων.
Παρά το γεγονός ότι κατατέθηκαν ήδη δύο πακέτα νομοθετικών τροποποιήσεων, οι εκκρεμότητες εξακολουθούν να δυσχεραίνουν σε μεγάλο βαθμό την ομαλή λειτουργία των Δήμων. Ο Υπουργός Εσωτερικών, από την άλλη, σε δημόσιες δηλώσεις του, ανέφερε ότι ήταν αναμενόμενο να υπάρχουν κάποια προβλήματα στη μεταρρύθμιση, λόγω του μεγέθους του εγχειρήματος. Ωστόσο, σημείωσε πως αναμένει και ευελπιστεί ότι με την πάροδο του χρόνου τα ζητήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν, θα επιλυθούν.
Από τη Δημοτική Αστυνομία, στον Περί Παραλιών Νόμο και τις Σχολικές Εφορείες
Ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά ζητήματα είναι το θέμα της δημιουργίας Δημοτικής Αστυνομίας, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο «γήπεδο» του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η Ένωση Δήμων ζητά από το αρμόδιο Υπουργείο να διαβουλευτεί το νομοσχέδιο που έχει καταθέσει ήδη από τον Μάρτιο, με στόχο την εξεύρεση λύσεων ώστε να προχωρήσει το σχέδιο στη Βουλή και να μπορέσει επιτέλους να γίνει πράξη η δημιουργία του Σώματος.
Πρόκειται για ένα θέμα ιδιαίτερα σημαντικό, αφού η Δημοτική Αστυνομία αναμένεται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των δημοτών, ενώ, σε κάποιο βαθμό, θα αποφορτίσει και την Αστυνομία. Γι’ αυτό εξάλλου αποτελεί κοινό αίτημα όχι μόνο της Ένωσης Δήμων, αλλά και της ίδιας της Αστυνομίας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Παράλληλα, στον «αέρα» παραμένει και ο Περί Παραλιών Νόμος, την ώρα που στην ίδια κατάσταση βρίσκεται και το θέμα της μεταφοράς των Σχολικών Εφορειών στους Δήμους. Η μεταφορά αυτή αναμένεται να γίνει σε μεταγενέστερο στάδιο, ωστόσο, όπως πληροφορούμαστε, πρόκειται για ένα τεράστιο εγχείρημα. Η συζήτηση για τον τρόπο και τη διαδικασία μεταφοράς τους πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, γιατί η δουλειά που απαιτείται ενδέχεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη από αυτή της μεταρρύθμισης των Δήμων.
Χρηματοδότηση: εκκρεμούν κονδύλια και χορηγίες
Εκκρεμεί το θέμα της κρατικής χορηγίας, με τους Δήμους να ζητούν την αναθεώρηση του ποσού των 117 εκατομμυρίων ευρώ, ώστε αυτό να προσαρμόζεται στις πληθωριστικές τάσεις και τις ανάγκες της οικονομίας. Αν και υπήρξαν σχετικές διαβεβαιώσεις, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία αναπροσαρμογή.
Παρόμοια είναι η εικόνα και με τα 15 εκατομμύρια ευρώ που αφορούν έργα σε δρόμους πρωταρχικής σημασίας, αρμοδιότητα που πέρασε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων στους Δήμους. Αν και ζητήθηκε από τους Δήμους να καταθέσουν τεκμηριωμένα στοιχεία, ακόμη δεν υπάρχει σαφής εικόνα για το πότε θα δοθούν αυτά τα χρήματα, ώστε να προχωρήσουν σε προσφορές και να ξεκινήσουν τα έργα.
Ανοιχτό παραμένει επίσης το ζήτημα με τα κονδύλια που αντιστοιχούν στους Δήμους που έβαλαν κάτω από την ομπρέλα τους κοινότητες. Αν και το Υπουργείο είχε δεσμευτεί εδώ και καιρό να διαθέσει τα σχετικά ποσά, μέχρι σήμερα δεν έχει ξεκαθαριστεί ούτε ποιο θα είναι το τελικό ποσό, ούτε πότε θα καταβληθεί.
Κλίμα απαξίωσης και έλλειψη εμπιστοσύνης
Σε γενικές γραμμές, αυτό που φαίνεται να εισπράττουν οι Δήμοι είναι ένα αίσθημα περιορισμένης εμπιστοσύνης και απαξίωσης προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το οποίο φαίνεται να πηγάζει από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται από το κράτος. Σε αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί σταθερό και ουσιαστικό πυλώνα της κρατικής λειτουργίας, με σαφείς αρμοδιότητες και τα αντίστοιχα εργαλεία και πόρους για να τις υλοποιεί.
Στην περίπτωση της Κύπρου, ωστόσο, η εφαρμογή της μεταρρύθμισης ανέδειξε κάποιες αδυναμίες. Ανάμεσά τους, και η ένταξη κοινοτήτων με σημαντικές οικονομικές εκκρεμότητες στους νέους Δήμους, γεγονός που δημιούργησε πρόσθετες προκλήσεις στη λειτουργία των νέων δομών. Έτσι, η βασική πρόνοια της μεταρρύθμισης για ενίσχυση των Δήμων πριν από τις συνενώσεις, δεν εφαρμόστηκε στον βαθμό που είχε αρχικά σχεδιαστεί.
Προτεραιότητες και ευρωπαϊκός ρόλος για την Ένωση Δήμων
Ανάμεσα στις προτεραιότητες του επόμενου διαστήματος, η Ένωση Δήμων τοποθετεί την ανάγκη εκσυγχρονισμού του τρόπου υπολογισμού της κρατικής χορηγίας, ώστε το ποσό να μην παραμένει σταθερό, αλλά να προσαρμόζεται δυναμικά ανάλογα με τις συνθήκες της οικονομίας.
Ταυτόχρονα, η Κύπρος εισέρχεται σε μια περίοδο με ιδιαίτερα σημαντική, καθώς προετοιμάζεται για την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρώτο εξάμηνο του 2026. Η Ένωση Δήμων θα διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην Επιτροπή των Περιφερειών, με τη σχετική Σύνοδο να προγραμματίζεται να διεξαχθεί τον Φεβρουάριο του 2026.
Ραντεβού στις 18 Ιουλίου: Στο τραπέζι όλα τα εκκρεμή ζητήματα
Τα θέματα αυτά, και όχι μόνο, αναμένεται να τεθούν επί τάπητος στη συνάντηση της 18ης Ιουλίου, μεταξύ του Υπουργού Εσωτερικών και της Ένωσης Δήμων. Πρόκειται για μία σημαντική συνάντηση, σε μια περίοδο που απαιτείται σοβαρότητα, ξεκάθαρες αποφάσεις και ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα.
Σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του, ο Υπουργός Εσωτερικών ρωτήθηκε αν η μεταρρύθμιση έχει πετύχει. Η απάντησή του ήταν ότι είναι ακόμη νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα, προσθέτοντας όμως ότι, παρά τα όποια προβλήματα, η νέα μορφή Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι σαφώς καλύτερη από την προηγούμενη. Ο στόχος, όπως είπε, είναι η συνεχής βελτίωση, με στόχο την ομαλή λειτουργία των Δήμων και, τελικά, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
