Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με τον Περί Κοινοτήτων Νόμο, είχε σαν βασική διαφοροποίηση τη θεσμοθέτηση των Συμβουλίων των Συμπλεγμάτων των Υπηρεσιών των Κοινοτήτων. Η θεσμοθέτηση των Συμπλεγμάτων Υπηρεσιών των Κοινοτήτων, από την 1η Ιουλίου 2024, μετέφερε στα Συμπλέγματα την αρμοδιότητα και την ευθύνη να παρέχουν, μέσα στα όρια κάθε Κοινότητας που συμμετέχει στο κάθε Σύμπλεγμα και στο μέτρο των οικονομικών δυνατοτήτων του κάθε Συμπλέγματος, διάφορες υπηρεσίες. Ενδεικτικά καταγράφονται η διαχείριση της αποκομιδής των σκυβάλων, η προώθηση ενεργειών για σχεδιασμό και υλοποίηση έργων, η Παροχή λογιστικών υπηρεσιών με ενιαίο λογισμικό σύστημα, οι υγειονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες καθαριότητας, οι υπηρεσίες διαχείρισης των αδέσποτων σκύλων κ.α.
Ταυτόχρονα, με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης όλο το υφιστάμενο προσωπικό των Κοινοτικών Συμβουλίων μεταφέρθηκε στο Σύμπλεγμα, ενώ δημιουργήθηκαν οργανογράμματα στα Συμπλέγματα, αναλόγως του μεγέθους τους, που περιλαμβάνουν πλέον επιστημονικό προσωπικό (π.χ. Πολιτικό Μηχανικό, Υγειονομικό Λειτουργό, Λογιστή κ.α.), αποσκοπώντας στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η αλλαγή κουλτούρας σε μια Αρχή Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ιδιαίτερα κρίσιμη κατά τη διαδικασία συνένωσης με άλλες Αρχές, στο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι διαφορετικές διοικητικές πρακτικές, εργασιακές νοοτροπίες και τοπικές ταυτότητες που φέρνει κάθε οργανισμός, μπορούν να δημιουργήσουν εμπόδια στη συνεργασία και στην αποτελεσματικότητα. Η υιοθέτηση μιας ενιαίας κουλτούρας, βασισμένης σε κοινές αξίες, όπως η διαφάνεια, η συμμετοχικότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, διευκολύνει την ομαλή μετάβαση, ενισχύει την εμπιστοσύνη μεταξύ εργαζομένων και πολιτών και συμβάλλει στην επιτυχία της νέας Τοπικής Αρχής και του νεοσύστατου οργανισμού. Η αλλαγή κουλτούρας, επομένως, δεν είναι απλώς επιθυμητή, είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα της μεταρρυθμισμένης Τοπικής Διακυβέρνησης.
Δυστυχώς, για τους εμπλεκόμενους στην όλη διαδικασία της μεταρρύθμισης, η ομαλή μετάβαση δεν αποτελεί τον κανόνα της αλλαγής, αλλά είναι η εξαίρεση. Πόσον μάλλον, όταν αυτή η αλλαγή αφορά πολλούς και διάφορους οργανισμούς, με στελέχη και προσωπικό διαφορετικών ρυθμών, διαφορετικών ταχυτήτων και διαφορετικής κουλτούρας.
Ειδικότερα σε σχέση με τα Συμπλέγματα και τις Κοινότητες, θα μπορούσε να λεχθεί ότι η θεσμοθέτηση των Συμβουλίων των Συμπλεγμάτων Υπηρεσιών των Κοινοτήτων έχει μετατρέψει τις συνεργαζόμενες Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μια φάλαγγα από καράβια στην ανοικτή θάλασσα, άλλα μικρότερα και άλλα μεγαλύτερα, που συνδέονται μεταξύ τους με γερές αλυσίδες.
Οι αλυσίδες απεικονίζουν το Σύμπλεγμα, το συνδετικό ιστό που καλείται να τις κρατήσει συνδεδεμένες τις Τοπικές Αρχές προς την κοινή αναπτυξιακή τους πορεία, μακριά από φουρτούνες και θύελλες. Οι αλυσίδες χαρακτηρίζονται πλέον ως «γερές» χάρη στην ύπαρξη πλέον του Θεσμικού Πλαισίου που διέπει τα Συμπλέγματα. Τα καράβια, άλλα μικρά και άλλα μεγάλα, απεικονίζουν τις Κοινότητες, που πλέον συμπαρασύρουν στην πορεία τους, τόσο τα άλλα καράβια, όσο και την αλυσίδα. Μια επιτυχημένη πορεία αντανακλάται προς όλους. Προς όφελος της κοινής αναπτυξιακής πορείας. Αντιθέτως, τυχόν εκτροπή ενός καραβιού από την κοινή πορεία, τυχόν λάθη κατά την πλοήγηση, ακόμα και μια βλάβη, ακόμα και σε ένα μικρό καραβάκι της φάλαγγας, είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει στο βυθό της θάλασσας ολόκληρη τη φάλαγγα, μαζί και την αλυσίδα.
Οι παράγοντες της επιτυχίας αυτού του τόσο βαρυσήμαντου εγχειρήματος για τον πολίτη είναι πολλοί. Ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας είναι η ετοιμότητα των εμπλεκομένων φορέων για την αλλαγή, για την αποδοχή του νέου μοντέλου διακυβέρνησης και μιας νέας και ενιαίας κουλτούρας. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες είναι η ανάπτυξη, η εκπαίδευση και η κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού, η βελτίωση της αποδοτικότητας, η αξιοποίηση των σύγχρονων εργαλείων διοίκησης και λειτουργίας, η επαρκής και σταθερή χρηματοδότηση, η ευελιξία προσαρμογής και επίλυσης απρόβλεπτων καταστάσεων και προβλημάτων και η συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποφάσεων και των δράσεων.
Η επίτευξη των στόχων της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση όλων των εμπλεκομένων φορέων, ώστε ο πολίτης να τύχει καλύτερης εξυπηρέτησης, αναβαθμισμένων υπηρεσιών και καλύτερης ποιότητας ζωής. Η επιτυχία δεν είναι μακριά. Απαιτεί συλλογικότητα, υπευθυνότητα και συναντίληψη για το ρόλο και την ευθύνη που έχει ο κάθε κρίκος της αλυσίδας, το κάθε μέλος του πληρώματος σε κάθε καράβι, μικρού ή μεγάλου καραβιού, που προσπαθεί μέσα από τη φάλαγγα που δημιουργήθηκε να βρει τον προορισμό του.
Μάκης Παπαμιχαήλ
Γραμματέας Συμβουλίου Συμπλέγματος Υπηρεσιών Κοινοτήτων Μαχαιρά
