Η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα, με την τρομακτική αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, δεν μας επιτρέπει να σιωπούμε. Αλλά ούτε και να διαμαρτυρόμαστε δίχως να προτείνουμε λύσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας η οποία οδηγεί σε απόγνωση τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Γι’ αυτό ως ΑΚΕΛ αναλάβαμε πρωτοβουλία και παρουσιάσαμε ένα πακέτο μέτρων στα μέτρα των δυνατοτήτων της οικονομίας. Μέτρα που διαπνέονται από κοινωνική ευαισθησία, αλλά χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα της οικονομίας.
Οι εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι εξελισσόμενη ενεργειακή κρίση, αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, την Υεμένη και τη Διώρυγα του Σουέζ, αποτελούν παράγοντες που προσθέτουν στο κόστος της ενέργειας. Αυτό είναι η μια όψη της ιστορίας που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Υπάρχει βεβαίως και η άλλη όψη που αφορά στους ενδογενείς παράγοντες. Τα όσα έκανε ή θα έπρεπε καλύτερα να κάνει η Κύπρος για να θωρακίσει την οικονομία έναντι των εξωγενών πιέσεων και να δώσει στην κοινωνία την ευκαιρία να απολαμβάνει φθηνότερο ρεύμα.
Η απάντηση εδώ είναι απλή. Το πολύ μεγάλο κόστος ενέργειας είναι και αποτέλεσμα της ανεπάρκειας της προηγούμενης κυβέρνησης. Πολλά έπρεπε να γίνουν όμως δεν έγιναν και τον λογαριασμό πληρώνουν σήμερα οι πολίτες. Μόνο το 2023, οι φορολογούμενοι πλήρωσαν 300 εκατομμύρια ευρώ σε ρύπους ενώ για το 2024 υπολογίζεται πως το ποσό θα φτάσει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η χώρα μας εξακολουθεί να είναι ενεργειακά ευάλωτη, με το υψηλό κόστος να μονιμοποιείται. Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι το εξής: Η κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη θα συνεχίσει να αντιγράφει την προηγούμενη κυβέρνηση ως ένας απλός παρατηρητής ή θα εγκύψει με αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση του προβλήματος;
Το ΑΚΕΛ, λειτουργώντας για άλλη μια φορά πολιτικά και δημοσιονομικά υπεύθυνα, προτείνει συγκεκριμένες προτάσεις με άμεση και μεσοπρόθεσμη ισχύ. Προτάσεις ρεαλιστικές που οδηγούν στη μείωση της κόστους της ενέργειας και στη θωράκιση του κράτους έναντι των σύγχρονων ενεργειακών αναγκών και προκλήσεων.
Το ΑΚΕΛ προτείνει:
Πρώτο, τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό από 19% σε 9%. Με ισχυρή τεκμηρίωση -που στην προκειμένη υπάρχει- η κυβέρνηση να διεκδικήσει από την ΕΕ μείωση του συντελεστή και να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία ώστε να μην υπάρξουν συνταγματικά προβλήματα. Το κόστος αυτού του μέτρου είναι περίπου €6 εκ. το μήνα και το κράτος μπορεί να απορροφήσει τη δημοσιονομική απώλεια από τα αυξημένα έσοδα του ΦΠΑ.
Δεύτερο, τη φορολόγηση των υπερκερδών στον τομέα της ενέργειας και τα έσοδα των δεκάδων εκατομμυρίων που θα προκύψουν να διατεθούν για την στοχευμένη στήριξη των καταναλωτών. Πολλές χώρες στην ΕΕ έχουν προχωρήσει σ’ αυτό ενισχύοντας σημαντικά τα δημόσια οικονομικά τους, ενώ στην Κύπρο εκκρεμεί πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ. Η πρόταση αυτή είναι πλέον και επίσημη θέση της ΡΑΕΚ.
Τρίτο, τη συνέχιση των υφιστάμενων μέτρων για την ενέργεια και τα καύσιμα ως η ελάχιστη πολιτική ανακούφισης.
Τέταρτο, τα έσοδα που εισπράττει το κράτος από τους ρύπους να αξιοποιηθούν με διαφάνεια για την προώθηση μέτρων αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας. Μόνο το 50% των εσόδων να διοχετευόταν, όπως άλλωστε προστάζει η σχετική οδηγία της ΕΕ, για τη διετία 2021-22 το κράτος θα είχε στη διάθεση του €90 εκ.
Πέμπτο, τη στήριξη χωρίς άλλες καθυστερήσεις της ΑΗΚ ώστε να αναπτύξει τις υποδομές της. Η ΑΗΚ είναι η ραχοκοκαλιά της ενεργειακής αρχιτεκτονικής της χώρας και πρέπει να στηριχθεί για να αυξήσει το μερίδιο της στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ και να προωθήσει τις υποδομές για αποθήκευση.
Έκτο, τη διεξαγωγή μειοδοτικών διαγωνισμών τόσο για την εισαγωγή ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα όσο και για την αποθήκευση. Αυτό είναι ευθύνη της κυβέρνησης. Σε χώρες όπου έγινε αυτό το κόστος ανά κιλοβατώρα είναι πολύ χαμηλότερο από ό,τι αγοράζει σήμερα η ΑΗΚ.
Τέλος, υπάρχουν πολύ περισσότερα που πρέπει να γίνουν και σίγουρα ο ολοκληρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός δεν εξαντλείται σε αυτές μόνο τις προτάσεις. Την ώρα όμως που οι παραφουσκωμένοι λογαριασμοί γονατίζουν την κοινωνία, απαιτείται ένα πλέγμα πρωτοβουλιών με άμεσες και εφαρμόσιμες προτάσεις. Με μέτρα λογικά, υπεύθυνα και ρεαλιστικά.
