Πολύς λόγος γίνεται τελευταία αφενός για την ανεπανόρθωτη καταστροφή που σημειώνεται στις θάλασσες από τα πλαστικά απορρίμματα και αφετέρου για την αναγκαιότητα περιορισμού της χρήσης επί καθημερινής βάσεως των πλαστικών ειδών. Aς σημειωθεί ότι, στις αναπτυγμένες χώρες το πλαστικό αποτελεί τον σοβαρότερο κίνδυνο μόλυνσης του περιβάλλοντος. Τα υποκατάστατα του πλαστικού, όπως μαχαίρια, πιρούνια, πιάτα, καλαμάκια, ακόμη και η διάφανη μεμβράνη για φύλαξη του φαγητού αποτελούν συνεπώς σοβαρότατο κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου ενώ ταυτόχρονα επηρεάζουν και την επιβίωση των ζωντανών οργανισμών στις θάλασσες, λίμνες και ποταμούς.
Αυτό επιβεβαιώνεται από το περιοδικό Der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο το ένα τέταρτο των πλαστικών απορριμμάτων που καταλήγουν στη φύση, προέρχεται από τα σκουπίδια αλλά και τα οικιακά λύματα. Τα υπόλοιπα τρία τέταρτα προέρχονται από κομμάτια συνθετικού υλικού, από την επεξεργασία λαστίχων και από την ακάθαρτη κομποστοποίηση.
Οι θάλασσες της Ασίας είναι ακριβώς εκείνες που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα με τα πλαστικά απορρίμματα που φτάνουν στις παραλίες της Κίνας, της Ινδονησίας, των Φιλιππινών, του Βιετνάμ, της Σρι Λάνκα, της Ινδίας, της Μαλαισίας και της Ταϋλάνδης.
Δυστυχώς αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την αποφυγή της ανεξέλεγκτης απόρριψης πλαστικών υλικών στη φύση, μέχρι το 2025 θα συγκεντρωθούν στις θάλασσές αυτές -και όχι μόνο- 250 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων, κάτι που υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι και τα λιγοστά ψάρια θα κολυμπούν πλέον μέσα σε στοίβες σκουπιδιών.
Η συνεχιζόμενη μετατροπή των θαλασσών σε ανοιχτές χωματερές πλήττει σοβαρά τον θαλάσσιο πλούτο, τον τουρισμό αλλά και την αλιεία, στερώντας έτσι ένα σταθερό εισόδημα από όσους εξαρτώνται από τη θάλασσα. Η υπεραλίευση, τα εγκαταλελειμμένα δίκτυα των ψαριών αλλά και η απόρριψη σκουπιδιών από τα πλοία αναψυχής και τα κρουαζιερόπλοια αποτελούν επίσης σοβαρούς μολυσματικούς παράγοντες για τους ωκεανούς.
Για αυτούς τους λόγους η Κίνα αρνείται πλέον να εισάγει απόβλητα από την Ευρώπη, αφού θεωρούνται μολυσμένα και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των εργαζομένων. Η Ε.Ε. προσπαθεί και αυτή με τη σειρά της να εξεύρει καλύτερους τρόπους ανακύκλωσης μέσω της προώθησης της κυκλικής οικονομίας, στην οποία η ενέργεια και οι πόροι περισυλλέγονται και επαναχρησιμοποιούνται. Οι εξαγωγές απορριμμάτων σε άλλες χώρες δεν προσφέρουν λύση στο πρόβλημα, αφού θα πρέπει η ίδια η Ευρώπη να διαχειρίζεται τα απόβλητα της, είτε αυτά είναι καλής ή χαμηλής ποιότητας.
Με τόσους τόνους πλαστικών απορριμμάτων που ξεβράζουν οι ωκεανοί δεν είναι καθόλου τυχαίο που κάποιοι έχουν κάνει επιχείρηση την πώλησή τους, όπως γίνεται στην Ασία και στην Αφρική, θέτοντας σε κίνδυνο τους σκυβαλοσυλλέκτες λόγω μολυσματικών ασθενειών. Άλλωστε, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα», 1 εκατομμύριο θαλάσσιων πουλιών πεθαίνει κάθε χρόνο από την πλαστική ρύπανση, όπως και 100 χιλιάδες θαλάσσια θηλαστικά, ενώ 25% των θαλάσσιων χελώνων παγκοσμίως έχουν καταναλώσει πλαστικά απορρίμματα.
Σοβαρή μορφή μόλυνσης για τις θάλασσες αποτελούν επίσης τα εγκαταλελειμμένα ή βυθισμένα πλοία, τα οποία μολύνουν τον βυθό των θαλασσών με αργό πετρέλαιο. Υπολογίζεται ότι γύρω στα 8 εκατομμύρια πλαστικά εισέρχονται στους ωκεανούς κάθε χρόνο, ενώ περίπου 51 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά καταλήγουν σε αυτούς, μολύνοντας αισθητά τα υδατικά οικοσυστήματα.
Ανησυχητικό φαινόμενο αποτελεί και η χρήση συνθετικού γρασιδιού σε χώρους άθλησης, αφού σύμφωνα με το περιοδικό Der Spiegel, 8.000 τόνοι αυτής της κατηγορίας μικροπλαστικών καταλήγουν στη φύση. Οι κάψουλες του καφέ αποτελούν επίσης ρυπογόνο ουσία, αφού είναι κατασκευασμένες από αλουμίνιο, το οποίο καταλήγει στο υπέδαφος. Υπάρχουν όμως χώρες, όπως το Βέλγιο, όπου οι συγκεκριμένες κάψουλες παραδίδονται σε ανακυκλώσιμες σακούλες για επαναχρησιμοποίηση. Το υπόλοιπο περιεχόμενο του καφέ χρησιμοποιείται για εμπλουτισμό του εδάφους, για κομποστοποίηση αλλά και για την παραγωγή ενέργειας. Το αλουμίνιο χρησιμοποιείται στη βιομηχανία για την κατασκευή κονσέρβων, σκελετών ποδηλάτων και ατομικών πολυμαχαιριών.
Η φύση λοιπόν έχει γεμίσει με σκουπίδια, τα οποία μολύνουν το φυσικό περιβάλλον με τη συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα. Όσες προσπάθειες κι αν καταβάλουν οι τοπικές αρχές, μέσω της εμπέδωσης σωστής παιδείας και αγωγής για την προστασία του περιβάλλοντος, τόσο θα υπάρχουν κράτη που δεν θα νοιάζονται για την επιβίωση του πλανήτη και της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο Άντρος Γ. Καραγιάννης είναι Δήμαρχος Δερύνειας
