Του Στέφανου Στεφάνου,
Αντί οι προσπάθειές μας να είναι επικεντρωμένες στο μείζον ζήτημα της περιόδου, που είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, η συζήτηση στο εσωτερικό είναι για οτιδήποτε άλλο θέμα εκτός από αυτό.
Η κύρια ευθύνη γι’ αυτή την κατάσταση ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ενώ ο ίδιος πολλές φορές επαναλάμβανε ότι το βασικό θέμα είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, γιατί αν δεν γίνει αυτό θα έχουμε πολλές δυσκολίες μπροστά μας, με ενέργειες και δηλώσεις του αποπροσανατολίζει και εκφυλίζει την όποια προσπάθεια για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Εν αναμονή της Έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ και με φόντο τις πληροφορίες που έρχονταν από τη Νέα Υόρκη ότι ο κ. Γκουτιέρες δεν είναι ικανοποιημένος από τα μηνύματα που έλαβε από τα μέρη γι’ αυτό και δεν θα αναλάβει νέα πρωτοβουλία –που τελικά επιβεβαιώθηκαν- ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξαφνικά άνοιξε συζήτηση για τη «χαλαρή» ομοσπονδία, προκαλώντας μεγάλα ερωτηματικά για τις προθέσεις του.
Το θέμα της «αποσυγκεντρωμένης» ή «συγκεντρωτικής» ομοσπονδίας συνδέεται με τις αρμοδιότητες που έχει η κεντρική κυβέρνηση. Το κεφάλαιο των αρμοδιοτήτων ουσιαστικά έχει συμφωνηθεί στις διαπραγματεύσεις γι’ αυτό και ο κ. Γκουτιέρες δεν το περιλαμβάνει στο Πλαίσιο Συμπερασμάτων του επί του οποίου ζητά να γίνει διαπραγμάτευση. Μάλιστα, ο κ. Αναστασιάδης διαπραγματεύτηκε και αύξησε τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης, τουλάχιστον κατά οκτώ από αυτές που παρέλαβε. Αυτό και μόνο το γεγονός προκαλεί ερωτηματικά. Πέραν τούτου, ο κ. Αναστασιάδης ανοίγει θέματα που δεν τα περιλαμβάνει στο Πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ κι’ αυτό στέλνει λανθασμένα μηνύματα σχετικά με την ετοιμότητά της πλευράς μας να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, όπως καθορίζει ο κ. Γκουτιέρες.
Η συζήτηση για «χαλαρή» ομοσπονδία, που άνοιξε ο Πρόεδρος, ήρθε να προσθέσει και να ενισχύσει τη συζήτηση που εδώ και καιρό γίνεται για τη βάση λύσης. Είναι γνωστό ότι εδώ και καιρό αιωρείται μια συζήτηση -με άγνωστη την πηγή της έναρξής της- για τη «λύση» συνομοσπονδίας και δύο κρατών. Κι ενώ όλοι στο εσωτερικό απέρριπταν τη συνομοσπονδία και τα δύο κράτη -με το δικό τους τρόπο και τη δική τους δικαιολόγηση- αποδεικνύεται ότι ο κ. Αναστασιάδης όντως συζητά το θέμα. Αντί να κλείνει το θέμα, όταν τίθεται από τρίτους στη διεθνή κονίστρα, το συζητά, όπως παραδέχθηκε προσφάτως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Όλοι μπορούν να αντιληφθούν ποιο είναι το μήνυμα που εκπέμπεται αν, αντί να σταματάς εν τη γενέσει της τη συζήτηση για τη βάση λύσης, δείχνεις ετοιμότητα να το συζητήσεις.
Ενόσω ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν καταθέτει την πρότασή του για «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία, η συζήτηση για τη βάση λύσης θα ανατροφοδοτείται. Οι κυβερνώντες υποστηρίζουν ότι η συζήτηση που γίνεται είναι για ομοσπονδία και όχι για οτιδήποτε άλλο. Το αντεπιχείρημα είναι ότι, οι αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης κρίνουν όχι μόνο τον τύπο της ομοσπονδίας, αλλά κι αν είναι ομοσπονδία ή συνομοσπονδία και δύο κράτη. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, οι θαλάσσιες ζώνες να ανήκουν στις περιφέρειες ή να μην υπάρχει μια εξωτερική πολιτική, ή μια πολιτική Άμυνας ή μια οικονομία και να θεωρούμε ότι έτσι έχουμε ομοσπονδία. Επομένως, είναι ευθύνη του Προέδρου να ξεκαθαρίσει τι εννοεί, ποια είναι η συγκεκριμένη πρόταση (αν έχει πρόταση) για να μπορεί να αξιολογηθεί και να κριθεί.
Επιπρόσθετα αυτών των συζητήσεων που άνοιξε ή συντηρεί ο Πρόεδρος, δεν μπορεί να προσπερνάται το γεγονός ότι ο κ. Αναστασιάδης, καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου περισυλλογής που παρεχώρησε ο ΓΓ του ΟΗΕ στις δύο πλευρές μετά την αποτυχία του Κραν Μοντανά, ποτέ δεν διατύπωσε τη θέση του με ξεκάθαρο τρόπο σχετικά με την πρόταση του κ. Γκουτιέρες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο κ. Αναστασιάδης δηλώνει για επανέναρξη, αλλά πάντοτε βάζει όρους και προϋποθέσεις έξω και πέρα από αυτά που λέει ο ΓΓ του ΟΗΕ. Δεν είναι άμοιρος ευθυνών ο Πρόεδρος, γιατί ο κ. Γκουτιέρες δεν έχει πεισθεί να αναλάβει νέα πρωτοβουλία και να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις.
Εν κατακλείδι: η περίοδος είναι πολύ κρίσιμη για την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Υπάρχουν μπροστά μας γεγονότα, τα οποία, αν δεν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε άλλες λογικές διευθέτησης του Κυπριακού, που όχι μόνο δεν θα λύσουν το πρόβλημα, αλλά θα δημιουργήσουν νέους κινδύνους κοντά στους υφιστάμενους.
Το καθήκον, λοιπόν, του Προέδρου είναι να αξιοποιήσει τη συνάντηση με την κ. Λουτ την ερχόμενη Τετάρτη, να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του και να εργαστεί για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων χωρίς όρους και προϋποθέσεις, όπως λέει ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Διαφορετικά, ο κ. Αναστασιάδης κινδυνεύει να μείνει στην ιστορία ως ο Πρόεδρος της διχοτόμησης.
Ο Στέφανος Στεφάνου είναι Βουλευτής, Εκπρόσωπος Τύπου ΑΚΕΛ
