Πραγματοποιήθηκε η 44η Ετήσια Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων Κύπρου την Δευτέρα 25 Νοεμβρίου, παρουσία Δημάρχων, καθώς και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλων επίσημων προσκεκλημένων. Πρόκειται για την πρώτη Γενική Συνέλευση που πραγματοποιείται μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και ως εκ τούτου, η συζήτηση επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, με τους συμμετέχοντες να αναφέρονται στην προσπάθεια βελτίωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και στις προκλήσεις του εγχειρήματος.
Χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, κ. Λάζαρος Κυρίζογλου. Στη συνέχεια, χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, κ. Ανδρέας Κιτρομηλίδης, ενώ ακολούθησε ομιλία από τον Πρόεδρο της Ένωσης Δήμων Κύπρου, κ. Ανδρέα Βύρα. Εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, κ. Κωνσταντίνο Ιωάννου, τον χαιρετισμό του, ο οποίος διαβιβάστηκε από τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου, Έπαρχο Κερύνειας, κ. Αντώνη Οικονομίδη. Τέλος, χαιρετισμό απηύθυνε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Νίκος Χριστοδουλίδης. Η Γενική Συνέλευση ολοκληρώθηκε με την απονομή τιμητικών πλακετών στους τέως Δημάρχους από την Ένωση Δήμων Κύπρου.
Το μήνυμα του κ. Κυρίζογλου για το Κυπριακό
Ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, κ. Λάζαρος Κυρίζογλου, κατά την ομιλία του επισήμανε ότι έχουν ήδη συμπληρωθεί πενήντα χρόνια από τη στιγμή που η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο, με παράνομο και βίαιο τρόπο, παραβιάζοντας κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου, καθώς και όλες τις σχετικές αποφάσεις των οργάνων του ΟΗΕ, με αποτέλεσμα τη διχοτόμηση του νησιού. Μεταξύ άλλων, τόνισε με έντονο ύφος ότι δεν μπορούμε να παραμείνουμε αδρανείς απέναντι στο κυπριακό ζήτημα και τη συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου.
«Η Ελλάδα και η Κύπρος στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα ως κράτη-μέλη, τόσο της διεθνούς κοινότητας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι δεν είναι διατεθειμένες να αποδεχτούν υποχωρήσεις και υπαναχωρήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, υπογράμμισε ότι πρέπει να καταστεί σαφές πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η λύση της συνομοσπονδίας, αφού όπως εξήγησε, είναι εφικτή μόνο η λύση της ομοσπονδίας. Όπως δήλωσε, η Κύπρος οφείλει να έχει μία και μοναδική νομική προσωπικότητα, μία ενιαία ιθαγένεια και να λειτουργεί με βάση το καθεστώς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, με απόλυτη τήρηση του κράτους δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών και τον σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Η Κύπρος πρέπει να είναι ένα κυρίαρχο κράτος, πλήρως ανεξάρτητο, τόσο στον στενό πυρήνα της κυριαρχίας της όσο και στα κυριαρχικά της δικαιώματα, ιδίως όσον αφορά την υφαλοκρηπίδα της και την αποκλειστική οικονομική ζώνη», συμπλήρωσε.
Κλείνοντας, ο κ. Κυρίζογλου τόνισε ότι «θα αγωνιζόμαστε και θα ελπίζουμε ότι η Κύπρος και η Ελλάδα, αξιοποιώντας στο έπακρο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν, όπως η αναβάθμιση του γεωστρατηγικού, γεωοικονομικού και γεωπολιτικού τους ρόλου στη διεθνή σκακιέρα, η ευρωπαϊκή τους ταυτότητα και οι σχέσεις που έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια στον διεθνή χώρο, θα καταφέρουν να βρουν μία λύση δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη για την Κυπριακή Δημοκρατία».
Κιτρομηλίδης: Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι στρατηγική κίνηση
Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν αποτελεί απλώς μια αλλαγή στη διοικητική δομή των Δήμων και των Κοινοτήτων. Συνιστά μια στρατηγική κίνηση που αποσκοπεί στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, την ενίσχυση της διαφάνειας και τη δημιουργία ευέλικτων και βιώσιμων τοπικών αρχών, ικανών να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες ανάγκες της κοινωνίας. Με αυτά τα λόγια, ο Πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, κ. Ανδρέας Κιτρομηλίδης, ξεκίνησε την ομιλία του.
Στη συνέχεια, διευκρίνισε ότι η εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνοδεύεται από προκλήσεις και δυσκολίες. Τέτοιες προκλήσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, τη διαχείριση των οικονομικών πόρων και των υποδομών, την κάλυψη των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό, την αξιοποίηση της τεχνολογίας, καθώς και άλλα πρακτικά ζητήματα που απαιτούν άμεσες λύσεις.
«Είναι γενική διαπίστωση ότι τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι τοπικές αρχές έχουν αλλάξει σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Αυτά τα νέα δεδομένα απαιτούν συνεχή προσπάθεια από όλους μας, προκειμένου να τα διαχειριστούμε αποτελεσματικά», δήλωσε ο κ. Κιτρομηλίδης.
Στη συνέχεια της ομιλίας του, υπογράμμισε ότι κάθε μεταρρύθμιση, ιδίως στα πρώτα στάδια εφαρμογής της, συνοδεύεται από προβλήματα και δυσκολίες. «Είμαστε βέβαιοι ότι, με τη στήριξη του Υπουργείου Εσωτερικών και της Κυβέρνησης, θα βρούμε τις απαιτούμενες λύσεις για τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε», σημείωσε.
Ο κ. Κιτρομηλίδης πρόσθεσε ότι, ως Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου, πιστεύουν βαθιά πως η μεταρρύθμιση αυτή μπορεί να αποδώσει καρπούς, εφόσον όλοι οι εμπλεκόμενοι προχωρήσουν με πνεύμα συνεργασίας και ενότητας. Τόνισε την ανάγκη για ανοιχτό διάλογο, ειλικρίνεια και διάθεση για την επίλυση των προβλημάτων, χωρίς να αποπροσανατολίζεται η διαδικασία από τον τελικό στόχο: την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και τη δημιουργία μιας ισχυρής και λειτουργικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Πρόεδρος Ένωσης Δήμων: Περί μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επικεντρώθηκε ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων, κ. Ανδρέας Βύρας, κατά την ομιλία του. Αρχικά, υπογράμμισε ότι το προηγούμενο μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είχε ολοκληρώσει τον κύκλο του, καθώς δεν υπήρχαν περιθώρια για τη συνέχιση του υφιστάμενου συστήματος. Όπως διευκρίνισε, το σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα δεν είναι τέλειο και πιθανώς να μην ανταποκρίνεται απόλυτα στις αρχικές προσδοκίες όλων των εμπλεκόμενων. Ωστόσο, είναι αναμφίβολα πολύ καλύτερο από το προηγούμενο και απαιτεί τη συλλογική προσήλωση όλων στη βελτίωσή του.
«Ως Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου, πλέον αναβαθμίζουμε και εδραιώνουμε τον ρόλο μας ως Ένωση Δήμων: ως η φωνή των Δήμων, ο επίσημος διαπραγματευτής με το κράτος και τη Βουλή, αλλά και ως κύριος εκπρόσωπος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στους διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, ο κ. Βύρας τόνισε την ανάγκη συνεργασίας της Ένωσης Δήμων με το Υπουργείο Εσωτερικών και τη Βουλή για την καταγραφή και κάλυψη του νομικού κενού που υφίσταται στον Περί Δήμων Νόμο. Υπογράμμισε την ανάγκη άμεσων βελτιώσεων, όπως η αναθεώρηση των καθηκόντων των Αντιδημάρχων και η ψήφιση άλλων κρίσιμων τροποποιήσεων, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των Δήμων. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε δύο σημαντικές εκκρεμότητες: τη νομοθεσία για τη Δημοτική Αστυνομία και τη διαχείριση των παραλιών.
Μια άλλη βασική πρόκληση, όπως εξήγησε, είναι η ψηφιακή μετάβαση των Δήμων. Το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα «Ευαγόρας» προχωρά με ικανοποιητικό ρυθμό, ενώ τους τελευταίους μήνες αρκετοί Δήμοι εντάχθηκαν σε σημαντικές λειτουργίες του συστήματος. Ωστόσο, ο κ. Βύρας παραδέχθηκε ότι λόγω του αυξημένου φόρτου εργασίας που συνδέεται με τη μεταρρύθμιση, ενδέχεται οι Δήμοι να μην είναι πάντα συνεπείς στις υποχρεώσεις τους αναφορικά με την εφαρμογή του συστήματος.
«Πρέπει να υπογραφεί μια συμφωνία δέσμευσης από κάθε Δήμο σχετικά με την εφαρμογή του “Ευαγόρα”, καθώς και ένα συγκεκριμένο πλάνο με καθορισμένα χρονοδιαγράμματα», τόνισε.
Κλείνοντας, ο κ. Βύρας υπογράμμισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής των πολιτών, γι’ αυτό είναι ευθύνη όλων να στραφεί η προσοχή προς την επίλυση των προβλημάτων με πρακτικές και άμεσες λύσεις. «Έχουμε ευθύνη, κράτος, Βουλή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, να συνεχίσουμε τη συνεργασία, να βρίσκουμε λύσεις, γιατί οι τελικοί κερδισμένοι θα είναι οι πολίτες», δήλωσε. Επισήμανε, τέλος, ότι η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν αποτελεί μια τετελεσμένη διαδικασία, αλλά μια διαρκή προσπάθεια βελτίωσης που απαιτεί τη δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.
Υπουργός Εσωτερικών: Συλλογική η προσπάθεια για αντιμετώπιση των προκλήσεων
Ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ξεκίνησε την ομιλία του, που μετέφερε ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Έπαρχος Κερύνειας κ. Αντώνης Οικονομίδης, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο της Ένωσης Δήμων στη διαχείριση θεμάτων Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αναφερόμενος σε στρεβλώσεις και κενά, επισήμανε τον μεγάλο αριθμό νέων Δήμων και τη μη εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων στις συνενώσεις, γεγονός που επηρεάζει την ισόρροπη εφαρμογή των ωφελημάτων της μεταρρύθμισης. Επίσης, έκανε λόγο για υπερβολικά μεγάλο αριθμό Αντιδημάρχων (93 συνολικά), με προκαθορισμένο ποσό αντιμισθίας, αλλά χωρίς σαφώς ορισμένα καθήκοντα. «Προχωρήσαμε σε τροποποίηση, εισάγοντας πληθυσμιακά κριτήρια για δικαιότερη αμοιβή. Η θέση της Κυβέρνησης είναι ότι ο αριθμός των Αντιδημάρχων πρέπει να μειωθεί δραστικά, ιδανικά σε έναν ανά Δήμο, με συγκεκριμένα καθήκοντα», εξήγησε.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη συνεργασία με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και τις Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων για το δεύτερο πακέτο τροποποιήσεων του νομοθετικού πλαισίου. Έχουν ήδη ετοιμαστεί τρία τροποποιητικά νομοσχέδια, που αφορούν τους περί Δήμων, περί Κοινοτήτων και περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμους. Μετά από διαβούλευση, έχουν αποσταλεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο.
Το νομοσχέδιο για τους Δήμους περιλαμβάνει διατάξεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των νεοσύστατων Δήμων, τη ρύθμιση οικονομικών και τεχνικών θεμάτων, την αποσαφήνιση καθηκόντων Αντιδημάρχων και την απλοποίηση της διαδικασίας πλήρωσης θέσεων. Επιπλέον, αφαιρούνται αρμοδιότητες που συγκρούονται με άλλες νομοθεσίες, ρυθμίζονται συνταξιοδοτικά δικαιώματα δημάρχων, και θεσπίζονται λύσεις για την εξυπηρέτηση όμορων περιοχών και τη λειτουργία γραφείων εξυπηρέτησης δημοτών.
Για τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, προτείνονται βελτιώσεις για την οικονομική τους ευρωστία, όπως η διαγραφή της υποχρέωσης επιστροφής του 60% των τελών αδειοδότησης στις Τοπικές Αρχές. Αντισταθμιστικά, προβλέπεται πρόσθετη κρατική χορηγία ύψους €12 εκατ. και επεξεργάζεται φόρμουλα για δίκαιη κατανομή ποσών ανάλογα με την ανάπτυξη.
Στον προϋπολογισμό του Υπουργείου για την περίοδο 2025–2027, προβλέπονται €452 εκατ. για τη στήριξη Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με €117 εκατ. για τις 20 νέες οντότητες, ποσό αυξημένο κατά €45 εκατ. από την προηγούμενη χορηγία. Η κατανομή γίνεται με σταθμισμένα κριτήρια, ενώ παρέχονται πρόσθετες χορηγίες για νέες αρμοδιότητες, όπως η συντήρηση δρόμων. Ο Υπουργός παραδέχθηκε ότι το ποσό των €3 εκατ. για τους δρόμους είναι χαμηλό και βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση με το Τμήμα Δημοσίων Έργων.
Κλείνοντας, ο Υπουργός τόνισε ότι η συλλογική προσπάθεια για μια αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση θα συνεχιστεί, με στόχο να βρίσκεται κοντά στον πολίτη, παρέχοντας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.
Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Το 2024 σηματοδοτεί την είσοδο της χώρας στη νέα εποχή
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, σημείωσε ότι η φετινή Γενική Συνέλευση έχει ιδιαίτερη σημασία για την τοπική αυτοδιοίκηση στην Κύπρο, καθώς το 2024 σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης από την 1η Ιουλίου.
Ο Πρόεδρος αναγνώρισε ότι «το νέο νομοθετικό πλαίσιο, αν και σημαντικό, παρουσιάζει αδυναμίες και στρεβλώσεις. Για αυτόν τον λόγο, από τον πρώτο μήνα της διακυβέρνησής μας, με πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών, προωθήσαμε τροποποιητικά νομοσχέδια για τη διόρθωση αυτών των ζητημάτων. Η προσπάθεια συνεχίζεται, καθώς υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης». Τόνισε ότι ο Υπουργός Εσωτερικών βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τη Νομοθετική Εξουσία και τους Δήμους, προκειμένου να εφαρμοστούν πρακτικές λύσεις και να προσαρμοστεί το νομοθετικό πλαίσιο στις σύγχρονες ανάγκες.
Παραδέχτηκε ότι η προσαρμογή στο νέο περιβάλλον συνοδεύεται από προκλήσεις, αλλά διαβεβαίωσε ότι η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να στηρίξει τους Δήμους στην αποτελεσματική υλοποίηση της μεταρρύθμισης και στις απαραίτητες αλλαγές. «Μοναδικός μας στόχος είναι να διασφαλίσουμε ένα λειτουργικό και βιώσιμο σύστημα που θα παρέχει στους πολίτες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, βελτιώνοντας την καθημερινότητά τους», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Πρόεδρος τόνισε ότι για την επιτυχία της μεταρρύθμισης, οι νέοι Δήμοι πρέπει να διαθέτουν την αναγκαία οικονομική και διοικητική αυτονομία, ώστε να διαχειρίζονται τους πόρους τους αποτελεσματικά προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Υπογράμμισε ότι η Κυβέρνηση στηρίζει πλήρως την αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενσωματώνοντας πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ευθυγραμμιζόμενη με την πρακτική άλλων κρατών μελών της ΕΕ. «Η τάση, με την οποία συμφωνούμε, είναι να δίνονται περισσότερες εξουσίες και αρμοδιότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση», δήλωσε.
Αναφορικά με την οικονομική βιωσιμότητα, επισήμανε ότι η κρατική χορηγία των 117 εκατ. ευρώ προς τους νέους Δήμους, αυξημένη κατά 47 εκατ. σε σχέση με το παρελθόν, αποδεικνύει την έμπρακτη στήριξη της Κυβέρνησης. «Η κατανομή της, με βάση αντικειμενικά κριτήρια, θα ενισχύσει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αποτελεσματικότητα», πρόσθεσε. Αναγνώρισε, ωστόσο, τις ανησυχίες σχετικά με την κοστολόγηση των νέων αρμοδιοτήτων που ανέλαβαν οι Δήμοι και δεσμεύτηκε για διάλογο με σκοπό την επαναξιολόγηση του θέματος και την εξεύρεση βέλτιστων λύσεων.
Αναφερόμενος στα χρονίζοντα προβλήματα, ο Πρόεδρος μίλησε για θέματα όπως η φορολογία ακίνητης ιδιοκτησίας για τα έτη 1984-2016, η κάλυψη της συνεισφοράς 15% των Δήμων και η εφαρμογή του Σχεδίου «Πληρώνω όσο Πετώ». Παράλληλα, σημείωσε ότι το ζήτημα της συντήρησης των δρόμων βρίσκεται σε τελικό στάδιο, με διαβουλεύσεις ανάμεσα στον Υπουργό Εσωτερικών και τον Υπουργό Μεταφορών για την οριστική επίλυσή του.
«Η ξεκάθαρη πολιτική μας βούληση είναι να συνεχίσουμε την κοινή μας προσπάθεια με ζήλο και αφοσίωση, ώστε να κερδίσουμε το μεγάλο στοίχημα. Είναι απαραίτητο να τολμήσουμε να αντιμετωπίσουμε δύσκολα θέματα ή να διορθώσουμε όσα δεν λειτουργούν, όπως για παράδειγμα το ζήτημα του υπερβολικού αριθμού Αντιδημάρχων», τόνισε.
Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι ο κοινός στόχος είναι η παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών και η συνεχής βελτίωση της καθημερινότητάς τους. «Η αξιολόγηση της μεταρρύθμισης από την εκτελεστική εξουσία θα είναι συνεχής, και όπου παρατηρούνται προβλήματα, θα πρέπει να προχωράμε άμεσα στις αναγκαίες αλλαγές», κατέληξε.
