Η προσφυγική πολιτική, υπογραμμίζει το ΑΚΕΛ, χρειάζεται σήμερα ριζική επαναθεμελίωση. Όχι αποσπασματικές διορθώσεις, αλλά ένα σύγχρονο, ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες της σύγχρονης κοινωνίας.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της υποχώρησης, το ΑΚΕΛ υπενθυμίζει ότι επί κυβέρνησης Χριστόφια, μια τετραμελής οικογένεια μπορούσε να εξασφαλίσει χορηγία μέχρι 68.500 ευρώ. Εκείνη την περίοδο, οι τιμές αγοράς διαμερισμάτων κυμαίνονταν γύρω στις 100.000 ευρώ για δυάρια και 130–140.000 ευρώ για τριάρια.
Οι προτάσεις του ΑΚΕΛ για μια νέα προσφυγική στεγαστική πολιτική
1. Στεγαστική χορηγία από την Υπηρεσία Μέριμνας
Τα υφιστάμενα σχέδια δεν επαρκούν. Οικογένειες με εισόδημα 30–35 χιλιάδων ευρώ αδυνατούν να αξιοποιήσουν τα σχέδια παρόλο που μπορεί να πληρούν όλα τα κριτήρια. Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι οι τράπεζες δεν δανειοδοτούν τα απαραίτητα κεφάλαια για οικογένειες με τέτοια εισοδήματα.
Προτείνουμε την επαναλειτουργία προγραμμάτων ανέγερσης πολυκατοικιών σε κυβερνητικούς οικισμούς, με ευελιξία ως προς τη μορφή (π.χ. μακροχρόνια παραχώρηση αντί τίτλου ιδιοκτησίας). Το κράτος, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ο ΚΟΑΓ μπορούν να συνεργαστούν, δημιουργώντας απόθεμα κοινωνικής κατοικίας για όσους αδυνατούν να στεγαστούν με τα σημερινά κριτήρια.
2. Επιδότηση ενοικίου
Η σημερινή πολιτική αφήνει εκτός ένα μεγάλο ποσοστό ζευγαριών και οικογενειών. Πάνω από το 60% των δικαιούχων εμφανίζονται ως μονήρεις αιτητές, καθώς τα εισοδηματικά όρια είναι αποκομμένα από την πραγματικότητα.
Προτείνουμε αναθεώρηση των εισοδηματικών κριτηρίων για οικογένειες και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων για την επιδότηση ενοικίου φοιτητών. Όσοι εξ αυτών εργάζονται βλέπουν τα εισοδήματα τους να αθροίζονται με αυτά των γονιών τους και στο τέλος της ημέρας χάνουν εντελώς τη δυνατότητα να τύχουν οικονομικής στήριξης.
3. Σχέδιο «Κτίζω»
Το σχέδιο κινείται, αλλά με ρυθμούς αργούς και συχνά ασύμμετρους προς τον προγραμματισμό. Ζητούμε επιτάχυνση των διαδικασιών που εμπίπτουν στην κρατική αρμοδιότητα, όπως κατεδαφίσεις επικίνδυνων κτιρίων και επίλυση θεμάτων τιτλοποίησης.
Επίσης, απαιτείται επανεξέταση των παραμέτρων για τη Β’ και Γ’ φάση, ειδικά όταν ένα κτίριο κρίνεται μη επισκευάσιμο. Δεν είναι δίκαιο κάποιοι να λαμβάνουν νέα κατοικία και άλλοι απλώς με μια μικρή συνεισφορά να πρέπει με δικά τους έξοδα να αναδομήσουν την πολυκατοικία. Οι περισσότεροι είναι χαμηλοσυνταξιούχοι ή χαμηλόμισθοι και αξίζουν ίση μεταχείριση.
4. Συντήρηση και αναζωογόνηση συνοικισμών
Παρατηρείται μια θετική τάση με νεαρά ζευγάρια επιστρέφουν στις προσφυγικές κατοικίες, να τις ανακαινίζουν και ξαναδίνουν ζωή σε γειτονιές. Το κράτος οφείλει να στηρίξει ενεργά αυτή την αναγέννηση.
Χρειάζονται αναπλάσεις σε κοινόχρηστους χώρους, πλατείες, χώρους πρασίνου και στάθμευσης. Οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να επιστρέψουν στους συνοικισμούς, όχι να τους εγκαταλείπουν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Κόκκινες Λάρνακας, όπου το κτίριο του κρατικού ιατρείου και της Πολεοδομίας εγκαταλείφθηκε και σήμερα ρημάζει. Προτείνουμε αναζωογόνηση των εμπορικών κέντρων, ενίσχυση των ΣΚΕ, επανέναρξη παιδοκομικών σταθμών και ένα νέο πρόγραμμα συντήρησης κατοικιών – αντίστοιχο του «Κτίζω», αλλά για τις κατοικίες.
5. Αύξηση χορηγίας για ακριτικές και ορεινές περιοχές
Η εξαγγελθείσα αύξηση 20% στις χορηγίες για κατοικία σε ακριτικές, ορεινές και μειονεκτικές περιοχές παραμένει ανενεργή. Ζητούμε άμεση και αναδρομική εφαρμογή της από την ημερομηνία ανακοίνωσης, ώστε να τηρηθεί η δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας.
6. Οικόπεδα σε συνοικισμούς αυτοστέγασης
Το πρόγραμμα αυτοστέγασης υπήρξε ένα από τα πιο επιτυχημένα. Παρά τις αδυναμίες και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κάποιων δικαιούχων, δεν δικαιολογείται η πλήρης κατάργησή του.
Προτείνουμε επαναφορά του σχεδίου με ασφαλιστικές δικλείδες και αξιολόγηση της φερεγγυότητας των αιτητών, ώστε να συνδυάζεται η κοινωνική ανάγκη με τη βιωσιμότητα.
7. Νέο σχέδιο «ενοικιαγοράς»
Η πολιτεία μπορεί να διαμορφώσει ένα σχέδιο ενοικιαγοράς – ενοικίαση με προοπτική αγοράς. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε να κινητοποιήσει και τον ιδιωτικό τομέα, αυξάνοντας την προσφορά διαμερισμάτων για στέγαση προσφύγων.
8. Αποχετευτικά συστήματα
Το Υπουργείο Εσωτερικών πρέπει να χαράξει ενιαία πολιτική, κοινή για όλους τους συνοικισμούς και τους εκτοπισμένους. Οι υποδομές αυτές δεν είναι πολυτέλεια, είναι βασική προϋπόθεση αξιοπρεπούς διαβίωσης. Η απουσία ενιαίας πολιτικής δημιουργεί αισθήματα ανισότητας μέσα στον προσφυγικό κόσμο.
9. Απώλεια χρήσης
Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο το περιμένουν εδώ και χρόνια οι εκτοπισμένοι. Επιτρέψετε μου να σημειώσω την άποψη ότι το θέμα έχει περίπου καταντήσει ως το πιο φθηνό προεκλογικό εργαλείο τα προηγούμενα χρόνια και αυτό έχει αυτονόητα αυξήσει την επιφύλαξη από πλευράς του προσφυγικού κόσμου κάθε φορά που γίνεται αναφορά σε ένα τέτοιο σχέδιο. Είναι κατανοητό ότι κάθε σχέδιο θα πρέπει να ενσωματώνει τις οικονομικές δυνατότητες του κράτους και για αυτό εμείς σήμερα θέτουμε σε προτεραιότητα την ολοκλήρωση του σχεδίου. Να δούμε πως θα μπορούσε να λειτουργήσει, τις λεπτομέρειες, τις δυσκολίες και τις δυνατότητες και ακολούθως θα συμμετέχουμε όπως κάθε φορά και στη συζήτηση για το σύνολο του προϋπολογισμού του.
10. Επιδότηση στεγαστικού επιτοκίου
Η πρόταση μας προβλέπει όπως κρατηθεί σταθερή η επιδότηση του στεγαστικού επιτοκίου από τον ΚΦΙΚΒ στις 3,5 μονάδες αλλά να ξεκινά από το 0%. Τα οικονομικά δεδομένα του ΚΦΙΚΒ όπως παρουσιάζονται και στους ετήσιους προϋπολογισμούς θα μπορούσαν να επιτρέψουν ένα τέτοιο σχέδιο χωρίς να ανατρέπεται ούτε ο προϋπολογισμός ούτε η βιωσιμότητα του Φορέα. Επίσης συνεχίζει να υπάρχει το ζήτημα με τον χρονικό περιορισμό. Επειδή αφορά την φερεγγυότητα όχι μόνο των προσφύγων αλλά ευρύτερα των ιδιοκτητών κατεχόμενων περιουσιών ανεξάρτητα της προσφυγικής τους ιδιότητας, οι όροι και οι προϋποθέσεις θα έπρεπε να ήταν ακόμη πιο χαλαροί. Υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων οι οποίοι είτε δεν γνώριζαν, είτε γιατί υπήρχε δέσμευση της περιουσίας για άλλα σχέδια ( όταν δεν ήταν δυνατό να συντρέχουν) είτε γιατί αξιοποιήθηκαν άλλα κρατικά σχέδια επιδότησης επιτοκίου, κάποιοι έχασαν τη δυνατότητα να τύχουν στήριξης από τον ΚΦΙΚΒ. Για αυτό το λόγο εμείς έχουμε καταθέσει Πρόταση Νόμου ώστε τα σχέδια του Φορέα να μην έχουν χρονικό περιορισμό σε σχέση με τη μέρα ενεργοποίησης του δανείου.
11. Τιτλοποίηση κατοικιών
Η μη έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας δεκαετίες μετά είναι θεσμική ντροπή. Πρέπει να συγκροτηθεί ειδική ομάδα έργου στις αρμόδιες υπηρεσίες, με αποκλειστική αποστολή να ολοκληρώσει εντός συγκεκριμένου χρόνου την τιτλοποίηση όλων των κατοικιών στους συνοικισμούς.
