«…Η Κύπρος μπορεί να κερδίσει περισσότερα με πατριωτικό ρεαλισμό, συνέπεια, αξιοπιστία και ξεκάθαρες θέσεις.
Τώρα είναι η ώρα η Κληριδική κληρονομιά να γίνει κτήμα όλων μας. Εμείς επιλέγουμε το ωφέλιμο για την Κύπρο μας και όχι κατ’ ανάγκη το αρεστό…»
Γράφει ο Νίκος Τορναρίτης
Σήμερα συμπληρώνονται 100 ακριβώς χρόνια από τη γέννηση του Γλαύκου Κληρίδη. Του ηγέτη που ενέπνευσε εμένα προσωπικά όπως και χιλιάδες άλλους συμπατριώτες μας. Του μεγαλύτερου πρωταγωνιστή της πολιτικής ζωής της Κύπρου. Του ιστορικού μας ηγέτη που άφησε ανεξίτηλη σφραγίδα στην νεότερη ιστορία της πατρίδας μας.
Ο Γλαύκος Κληρίδης ως μαθητής αμφισβήτησε τον συντηρητισμό της εποχής του και την καθαρεύουσα, στέλνοντας το μήνυμα από την αρχή ότι δεν υπάρχει μια και μόνη αλήθεια.
Ο Γλαύκος Κληρίδης δεν φοβήθηκε να πολεμήσει τον φασισμό στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως εθελοντής αεροπόρος.
Ο Γλαύκος Κληρίδης έδρασε στις πιο μεγάλες στιγμές του αγώνα και του αγνού άδολου πατριωτισμού για την Κύπρο – την ΕΟΚΑ και την Ανεξαρτησία.
Ήταν ταγμένος στην ιδέα της Ένωσης, υπερασπιστής του αγώνα, δικηγόρος των αγωνιστών της ΕΟΚΑ.
Το 1959 στις πρώτες προεδρικές εκλογές συντάσσεται με τους υποστηρικτές της ανεξάρτητης Κύπρου λέγοντας: «μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν η πατρὶς…»
Με την Ανεξαρτησία βίωσε όλη την περίοδο της δοκιμασίας. Από τις διακοινοτικές ταραχές έως την περίοδο της αποσταθεροποίησης.
Έκανε με υπομονή τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και έφτασε σε ένα δίκαιο συμβιβασμό το ’73. Δεν εισακούστηκε όμως, κανείς δεν ζύγισε όσο έπρεπε τότε πόσο κρίσιμος παράγοντας ήταν ο χρόνος…
Τις πρώτες ημέρες της εισβολής ήταν μόνος, αλλά έμεινε όρθιος και λογικός για να διαχειριστεί τις πιο δύσκολες στιγμές για τον τόπο: η αφροσύνη από τη μια, η ανείπωτη τραγωδία από την άλλη. «Παρέλαβε χάος παρέδωσε κράτος».
Δεν υπήρξε ούτε για ένα δευτερόλεπτο ρίψασπις.
Πέρασε την πρώτη, τη δεύτερη, την τρίτη Βιέννη. Αλήθεια αν δεν ήταν ο Κληρίδης, ποιος άλλος θα τραβούσε αυτό το μαρτύριο: με νεκρούς, αιχμάλωτους, αγνοούμενους, πρόσφυγες…
Ο Γλαύκος Κληρίδης συνέβαλε καθοριστικά στην πραγματική γένεση του πολυκομματικού συστήματος στην Κύπρο, τη μετάβαση στην μεταμακαριακή εποχή.
Ιδεολογικά εξέφραζε τον χώρο της κεντροδεξιάς απέναντι στην ιστορική αριστερά του ΑΚΕΛ. Άνηκε στην φιλελεύθερη παράταξη, είχε αντίληψη για την έννοια της αγοράς και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ο Γλαύκος Κληρίδης υιοθέτησε το ευρωπαϊκό όραμα της Κύπρου και το έκανε πράξη.
Οι πολιτικοί χειρισμοί του στο Κυπριακό καθ’ όλη την προενταξιακή διαδικασία και η συνεργασία του με την ελληνική κυβέρνηση ήταν αριστουργηματικοί, απόρροια της πείρας και των ικανοτήτων του. Ήταν η χρυσή εποχή της Κύπρου.
Θυμίζω: Επέστρεψε από την Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο του 2002 με εξασφαλισμένη την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου στην ΕΕ, νομικά με όλη την επικράτειά της – το γνωστό Πρωτόκολλο 10. Είχε σφραγίσει την ένταξη και έκανε την Κύπρο ισχυρή για να δώσει τον πιο αποφασιστικό αγώνα: τον αγώνα για την επίλυση, για τον τερματισμό της κατοχής.
Ατύχησε όμως να επανεκλεγεί και μαζί με αυτόν ατύχησε και η Κύπρος το 2003.
Σε όλους τους ξένους συνομιλητές του, είχε αναγνώριση και σεβασμό. Ήταν βετεράνος αλλά αυτό δεν του προκαλούσε καμία ανασφάλεια.
Μπορούσε να σταθεί με άνεση, χιούμορ και αέρα κοσμοπολίτη στην Ευρώπη φέρνοντας απτά αποτελέσματα και νίκες για τον τόπο του.
Σε ένα νησί που σε όλη του την ιστορία υπέφερε από την άγνοια της διεθνούς πολιτικής, ο Κληρίδης ήταν ο Ελληνοκύπριος πολιτικός της γενεάς του που καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο αντιλαμβανόταν το διεθνές τοπίο μέσα στο οποίο λαμβάνονταν οι αποφάσεις.
Η κατανόηση και αξιοποίηση του διεθνούς περιβάλλοντος και η στρατηγική του προσήλωση στην τέχνη του εφικτού, στον πατριωτικό ρεαλισμό, είναι το δίπτυχο Κληρίδη που τον καθιστούν σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε.
Στο Κυπριακό ο Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε ανέκαθεν μετριοπαθής, διορατικός και τολμηρός. Είχε αντίληψη του χρόνου και της ιστορικής συγκυρίας.
Θα σταθώ λίγο παραπάνω σε αυτήν την ξεχωριστή πτυχή της πολιτικής κληρονομιάς του Γλαύκου Κληρίδη γιατί είναι αυτή που με εμπνέει προσωπικά και γιατί πιστεύω ότι αυτή είναι το πιο καθοριστικό χαρακτηριστικό του, το οποίο τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους πολιτικούς της γενιάς του.
Στην πιο κρίσιμη στιγμή μετά την τραγωδία του 1974 οριοθέτησε τον εφικτό στόχο, την Ομοσπονδία. Ήταν το 1975.
Τόλμησε να διατυπώσει δημόσια τη θέση του απέναντι σε ευκαιριακές αντιλήψεις περί ανένδοτων και μακροχρόνιων αγώνων.
Κατέβαλε τότε ακριβό τίμημα, αλλά πολύ σύντομα ο Μακάριος το 1977 ακολούθησε τη δική του γραμμή.
Ο Γλαύκος Κληρίδης άφησε μια βαριά πολιτική κληρονομιά και στην παράταξή μας, τον Δημοκρατικό Συναγερμό.
Η σχολή πολιτικής του Κληρίδη υπογράμμιζε διαχρονικά τη διαφορά μεταξύ ευκταίου και εφικτού.
Την απόσταση η οποία χωρίζει εκείνο που λαχταρούμε από εκείνο που μπορούμε να πετύχουμε. Αυτό πιστεύω είναι το κλειδί για την κατανόηση και της σημερινής ιστορικής συγκυρίας.
Η Κύπρος μπορεί να κερδίσει περισσότερα με πατριωτικό ρεαλισμό, συνέπεια, αξιοπιστία και ξεκάθαρες θέσεις.
Τώρα είναι η ώρα η Κληριδική κληρονομιά να γίνει κτήμα όλων μας. Εμείς επιλέγουμε το ωφέλιμο για την Κύπρο μας και όχι κατ’ ανάγκη το αρεστό…
Τον ευχαριστούμε παντοτινά, ας είναι αιώνια η μνήμη του.
Ο Νίκος Τορναρίτης είναι Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΔΗΣΥ – Υποψήφιος Ευρωβουλευτής
