Σαράντα έξι ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974, κατά του Μακάριου.
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από την Εθνική Φρουρά της Κύπρου, την ΕΛΔΥΚ και την ΕΟΚΑ Β΄, με εντολή της Χούντας των Αθηνών.
Στόχος του πραξικοπήματος ήταν η ανατροπή του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπου Μακάριου Γ’, προκειμένου όπως ισχυρίζονταν να ακολουθήσει η ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
Το πραξικόπημα δεν ήταν κάτι που δεν περίμενε κανείς καθώς ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς περιόδου αστάθειας στην Κύπρο, από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας (1960) μέχρι τις διακοινοτικές ταραχές (1963-64), όπου οι εντάσεις στο νησί αυξήθηκαν.
Εκείνο το πρωί, ο Μακάριος έφτασε στο γραφείο του στις 8:15 πμ. Η στιγμή που άρχισαν οι κανονιοβολισμοί προς το Προεδρικό Μέγαρο ήταν η στιγμή που ο Αρχιεπίσκοπος υποδέχτηκε μια σχολική αντιπροσωπεία από την Αίγυπτο. Μετά από παρότρυνση του διοικητή της Προεδρικής Φρουράς, ο Μακάριος φορώντας πολιτικά διαφεύγει από την πίσω πόρτα και φτάνει μέσα από ένα ξεροπόταμο σε δημόσιο δρόμο. Εκείνη τη στιγμή που τελικά πυρπολείται το Προεδρικό Μέγαρο, φθάνει απόσπασμα του Εφεδρικού που σπεύδει να προστατέψει τον Μακάριο. Τελικά αστυνομικό όχημα, ακολουθώντας αγροτικούς δρόμους, μεταφέρει τον Πρόεδρο με ασφάλεια σε ένα Μοναστήρι στο Τρόοδος. Εκεί ο Πρόεδρος ακούει τον ραδιοφωνικό σταθμό της Λευκωσίας, που ήδη έχουν καταλάβει οι πραξικοπηματίες, να επαναλαμβάνει το θάνατο του.
Στις 1 μ.μ ο Μακάριος ακολουθώντας άλλη διαδρομή εγκαταλείπει το Τρόοδος και κατευθύνεται στην Πάφο όπου αναγγέλλει το διάγγελμα του προς τον Κυπριακό Λαό μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού που έδρευε εκεί:
«Ελληνοκυπριακέ λαέ.
Η φωνή, που ακούτε, σάς είναι γνωστή. Γνωρίζετε ποιος σάς ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι αυτός, που εκλέξατε αρχηγό σας. Είμαι συμπολεμιστής και ηγήτοράς σας στον κοινό αγώνα. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Ήμουν ο στόχος. Και όσο είμαι ζωντανός, η χούντα στην Κύπρο δεν θα περάσει.
Ο λαός της Κύπρου δεν ανέχεται πραξικοπήματα και δικτάτορες. Η χούντα χρησιμοποίησε τανκς και τεθωρακισμένα, για να πετύχει το πραξικόπημά της. Αλλά η αντίσταση της προεδρικής φρουράς σταμάτησε τα τανκς και τα τεθωρακισμένα. Το μοναδικό κατόρθωμα της χούντας ήταν να κυριεύσει το σταθμό Ραδιοφωνίας, ώστε να μεταδώσει ανακρίβειες και να μιλήσει για αλλαγή κυβέρνησης.
Μην υπακούετε καμία οδηγία ή διαταγές, που μεταδίδει η χούντα από το σταθμό αυτό.
Ελληνικέ λαέ της Κύπρου,
Η χούντα αποφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο, να τη διχοτομήσει, αλλά δεν θα το επιτύχει. Αντισταθείτε στη χούντα με κάθε τρόπο. Μη φοβάστε, δείξτε καθαρά τη θέση σας και την απόφασή σας να αντισταθείτε, να πολεμήσετε.
Καταταγείτε όλοι σας στις νόμιμες δυνάμεις του κράτους. Η χούντα δεν πρέπει να περάσει και δεν θα περάσει.
Ο αγώνας είναι ιερός και η νίκη είναι δική μας.
Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελληνοκυπριακός λαός, ζήτω το έθνος.»
Ακολούθως, ο Μακάριος μέσω Μάλτας και Λονδίνου έφτασε στην Νέα Υόρκη, όπου στις 19 Ιουλίου έλαβε μέρος στην σύσκεψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου κατάγγειλε την Χούντα των Αθηνών για εισβολή. Στις 20 Ιουλίου, η Τουρκία επικαλούμενη το άρθρο 4 της συνθήκης Εγγυήσεων, εισέβαλε στην Κύπρο.
Η τραγωδία είχε ήδη ξεκινήσει, όταν τον Αύγουστο του ιδίου έτους, η Τουρκία κατέλαβε το 36% των εδαφών της Κύπρου και εκτόπισε 180 χιλιάδες Κύπριους, ενώ άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι. Συνολικά έχασαν τη ζωή τους περίπου 3.000 ελληνοκύπριοι. Ο Μακάριος επέστρεψε στο νησί τον Δεκέμβριο του 1974 και έδωσε χάρη στους πραξικοπηματίες και στα μέλη της ΕΟΚΑ Β που ανέρχονταν γύρω στους 5.000.
Δυστυχώς, από τον Αύγουστο του 1974 μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι συνομιλίες για ειρηνική και δίκαιη επίλυση του Κυπριακού.
