Η Κυπριακή Δημοκρατία γιορτάζει σήμερα τα 60 χρόνια ζωής της. Η 1η Οκτωβρίου, από το 1960 και μετά σηματοδοτεί την επέτειο ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Κύπρου, μετά τον αγώνα ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες, την περίοδο 1955-1959.
Η 1η Οκτωβρίου επελέγη ουσιαστικά, ως ημέρα ανεξαρτησίας, στις 11 Ιουλίου του 1963, μετά από συμφωνία του Υπουργικού Συμβούλιου, το οποίο τότε αποτελείτο από επτά Ελληνοκύπριους και τρεις Τουρκοκύπριους. Στην πραγματικότητα, η αποικιοκρατία στη Κύπρο έληξε την 16η Αυγούστου 1960 και από τότε η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας κυματίζει στους αιθέρες ως σύμβολο ειρήνης και ελευθερίας.
Οι συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου
Οι συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της Ανεξαρτησίας της Κύπρου και τη βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε το μέλλον της Δημοκρατίας του νησιού, καθώς απέκλειαν, τόσο το ενδεχόμενο ένωσης με την Ελλάδα, όσο και τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Συγκεκριμένα, οι εν λόγω συνθήκες ήρθαν ως αποτέλεσμα του Αγγλοκυπριακού απελευθερωτικού αγώνα του
1955-1959 όπου οι Ελληνοκύπριοι πολεμούσαν για ένωση με την Ελλάδα, ενώ την ίδια στιγμή υπήρχε ανοικτή διαμάχη ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, καθώς οι τελευταίοι διαφωνούσαν με την ενδεχόμενη ένωση του νησιού με την Ελλάδα και απειλούσαν απροκάλυπτα την Κύπρο με διχοτόμηση. Οι δυο αυτές συγκυρίες, υπήρξαν καθοριστικές για τους όρους της συνθήκης.
Οι συμφωνίες για την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας υπογράφηκαν στις 11 και 19 Φεβρουαρίου του 1959 μετά από πενταμερείς διασκέψεις, στις οποίες συμμετείχαν η Μεγάλη Βρετανία, η Ελλάδα, η Τουρκία καθώς και οι δυο ηγέτες της Κύπρου, ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ και ο Αντιπρόεδρος Φαζίλ Κιουτσούκ. Σημειώνεται ότι εκτός από τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου υπεγράφησαν επίσης οι συνθήκες Εγγυήσεως (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία), Συμμαχίας και Εγκαθίδρυσης, στη βάση των οποίων η Βρετανία θα διατηρούσε κυρίαρχες βάσεις στο νησί.
Το Κυπριακό Σύνταγμα
Στη βάση των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, δημιουργήθηκε το κυπριακό Σύνταγμα το 1960, σύμφωνα με το οποίο το νέο κράτος οριζόταν ως δικοινοτικό, με το ποσοστό 82% Ελληνοκύπριους και 18% Τουρκοκύπριους και παρά τον μειωμένο αριθμό των Τουρκοκυπρίων, το κυπριακό σύνταγμα προέβλεπε ενιαίο σύστημα διακυβέρνησης ολόκληρης της επικράτειας του νησιού. Το εν λόγω σύνταγμα ωστόσο, φάνηκε ότι ήταν δυσλειτουργικό, με πολλές αποφάσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς να προσκρούουν στις αντίθετες απόψεις της Τουρκοκυπριακής πλευράς και αντίστροφα. Οι διαμάχες αυτές δεν άργησαν να οδηγήσουν σε ρήξη ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Τα μετέπειτα χρόνια
Μόλις τρία χρόνια μετά την Ανεξαρτησία της, η Κυπριακή Δημοκρατία μπήκε σε περιπέτειες με αφορμή την προσπάθεια αναθεώρησης των 13 σημείων του Συντάγματος από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Οι Τουρκοκύπριοι αποσύρθηκαν από τις κρατικές δομές και δημιούργησαν θύλακες, με τη Τουρκία να αναλαμβάνει καθοδηγητικό ρόλο μέσω του Ραούφ Ντεκτάς.
Ο ματωμένος Δεκέμβρης του 1963, οι συγκρούσεις του 1964, το πραξικόπημα του 1967 στην Ελλάδα, η αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας από το νησί και ο Ιούλιος του 1974 με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, ανάψαν στην Τουρκία το «πράσινο φως» για να εισβάλει στη Κύπρο επικαλούμενη τις συνθήκες Εγγυήσεως.
Της εισβολής ακολούθησε η προσφυγοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων Ελληνοκυπρίων, ο εποικισμός των κατεχομένων από Τούρκους και η ανακήρυξη του ψευδοκράτους τον Νοέμβριο του 1983, το οποίο σημειώνεται ότι έχει αναγνωριστεί μόνο από τη Τουρκία. Από το 1974 μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί δεκάδες κύκλοι διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού χωρίς, ωστόσο, να επέλθει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.