Η καθημερινή μετακίνηση έχει μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους, πέρα από την ακρίβεια και τη στέγαση. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση σε πόλεις όπως η Λεμεσός και η Λευκωσία -αλλά και στον αυτοκινητόδρομο που τις συνδέει- έχει φτάσει σε σημείο κρίσης. Κάθε μέρα που περνά, χάνουμε αμέτρητες ώρες στους δρόμους, σπαταλώντας ανθρωποώρες και εργατοώρες που θα μπορούσαν να διατεθούν πιο παραγωγικά, αλλά και πιο απολαυστικά. Αντί να έχουμε περισσότερο χρόνο με τις οικογένειές μας, τους φίλους μας, αλλά και τον εαυτό μας, τις περνούμε μέσα σε δύο τετραγωνικά μέτρα, καθισμένοι σε μια καρέκλα και εκτεθειμένοι σε συνεχή κίνδυνο. Η κατάσταση έχει καταστεί απάνθρωπη και το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής, την ψυχική υγεία και την παραγωγικότητα των πολιτών.
Τα πιο κάτω είναι -αυτολεξεί- μερικά μόνο από τα δεκάδες δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών εβδομάδας σε σχέση με την ταλαιπωρία που αντιμετωπίζουν χιλιάδες Κύπριες και Κύπριοι καθημερινά:
«Βραχνάς για άλλη μια φορά το κυκλοφοριακό, μαρτύριο για τους οδηγούς»
«Κυκλοφοριακό κομφούζιο στο highway Λευκωσίας-Λεμεσού, τα έργα έφεραν το χάος.» «Ο πιο πολυσύχναστος δρόμος της Κύπρου! 90.000 οχήματα το 24ωρο» «Πυκνή τροχαία κίνηση: Έκλεισαν και οι δύο λωρίδες στο highway Λεμεσού-Λευκωσίας για να μετακινηθεί το ημιφορτηγό» .
Αυτή η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη αλλά βεβαίως ούτε και σημερινή. Θα πρέπει να αναληφθεί άμεσα η ευθύνη από τις αρμόδιες αρχές για την εκπόνηση ενός συγκροτημένου σχεδίου για ουσιαστικές αλλαγές. Απαιτείται άμεση δράση και συντονισμένη προσπάθεια για να βρούμε λύσεις.
Ως συντονίστρια της Επιτροπής Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων της Βουλής, έχω επίγνωση των παραγόντων αυτής της δυσεπίλυτης εξίσωσης. Το κυκλοφοριακό θα πρέπει να αποτελεί μια από τις βασικές επιδιώξεις μας ως προς τις πρακτικές και βιώσιμες λύσεις. Προσπάθειες έγιναν και στο παρελθόν. Κάποιες υλοποιήθηκαν κάποιες όχι.
Είναι γεγονός πως ήδη αργήσαμε πολύ. Για παράδειγμα στην επαρχία Λεμεσού, ο πληθυσμός βόρεια του αυτοκινητόδρομου ήταν περίπου στις δέκα χιλιάδες. Σε μερικά μόνο χρόνια ο αριθμός αυτός εκτοξεύθηκε σε μερικές δεκάδες χιλιάδες. Το οδικό δίκτυο όμως παρέμεινε χωρίς τις αναγκαίες αλλαγές και ρυθμίσεις για αποσυμφόρηση της τροχαίας κίνησης. Αποτέλεσμα τούτου ο αυτοκινητόδρομος Πάφου-Λευκωσίας που διέρχεται μέσα από την πόλη της Λεμεσού να έχει πλέον μετατραπεί σε μια εσωτερική λεωφόρο της πόλης. Επείγει να γίνει ο αναγκαίος κατάλληλος σχεδιασμός και τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο έγινε ο αυτοκινητόδρομος ενώ παράλληλα θα πρέπει να γίνουν τέτοια έργα ώστε οδοί που μετακινούνται από βόρεια προς νότια να μη χρειάζεται να μπλοκάρουν τον αυτοκινητόδρομο.
Το πιο πάνω αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα του ευρύτερου προβλήματος του κυκλοφοριακού που επηρεάζει χιλιάδες πολίτες καθημερινά όπως παράδειγμα θα μπορούσε να αναφερθεί και η διέλευση από την νότια Λευκωσία στη δυτική Λευκωσία κάτι που ας ελπίσουμε θα επιλυθεί με τον υπό κατασκευή περιμετρικό αυτοκινητόδρομο.
Το πρόβλημα του κυκλοφοριακού δυστυχώς δεν αρχίζει ούτε και σταματά με τις συνδέσεις και τις εισόδους εξόδους στους αυτοκινητόδρομους αλλά εντός των δύο πόλεων Λευκωσίας Λεμεσού. Πιο κάτω παρατίθενται 5 σημεία προς βελτίωση της κατάστασης, μερικές από τις οποίες είναι ήδη στο τραπέζι:
- Σχολικά λεωφορεία door-to-door: Είναι απαραίτητο να επεκτείνουμε το σύστημα των σχολικών λεωφορείων σε όλη την Κύπρο. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Δημοκρατικού Συναγερμού ξεκίνησε την πρωτοβουλία “door-to-door”, την οποία η τωρινή κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει και να ενισχύσει. Θα μπορούσε να τεθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ούτως ώστε σε μερικά χρόνια το σύστημα door-todoor να καθιερωθεί και να ενσωματωθεί στο καθημερινό πρόγραμμα των μαθητών και των οικογενειών.
- Μέσα μαζικής μεταφοράς-λεωφορεία: Τέλος, χρειαζόμαστε σωστά μέσα μαζικής μεταφοράς και ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες βιώσιμης κινητικότητας. Τα αναβαθμισμένα- λεωφορεία πρέπει να στηριχθούν και αν χρειάζεται το όλο σύστημα να αναθεωρηθεί με μικρότερα πιο ευέλικτα λεωφορεία με περισσότερες διαδρομές με μεγαλύτερη συνδεσιμότητα αλλά και συχνότητα. Δύσκολα θα βρεις ευρωπαϊκή πρωτεύουσα χωρίς εκτεταμένο δίκτυο μέσων μεταφοράς – ειδικά σταθερής τροχιάς. Για να μπορέσουμε να διευκολύνουμε τον τομέα των δημοσιών μεταφορών θα πρέπει να γίνουν παράλληλα οι όποιες ρυθμίσεις ή/και υποδομές απαιτούνται. Όπως και στο σημείο 1 απαιτείται συγκεκριμένο: χρονοδιάγραμμα για υλοποίηση ενός συγκεκριμένου πλάνου.
- Park and Ride: το πρόγραμμα «park and ride» που προώθησε η κυβέρνηση ΔΗΣΥ και το οποίο αφορά τη μεταφορά δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων από την είσοδο της Λευκωσίας προς και από κεντρικά σημεία της πρωτεύουσας θα πρέπει να επεκταθεί με ορθό σχεδιασμό και στην πόλη της Λεμεσού. Γίνονται ήδη κάποιες προσπάθειες και στόχος πρέπει να είναι η επέκταση του προγράμματος σε όσο το δυνατό περισσότερα σημεία εκκίνησης του park and ride και περιμετρικά των πόλεων.
Σε σχέσημε τα πιο πάνω καθώς και τον γενικότερο σχεδιασμό του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) είναι δεδομένο πως θα πρέπει να ενσκήψουμε στην εφαρμογή του αφού ο συνολικός στόχος για τις πόλεις μας είναι η ανάγκη για βελτίωση της κινητικότητας και της ποιότητας ζωής για τους πολίτες και τους επισκέπτες, επιτρέποντας τη μελλοντική ανάπτυξη να είναι οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμη. Σημασία πρέπει να δοθεί στην βελτίωση, ανάπτυξη ποδηλατόδρομων και ευρύτερα ενός δικτύου ευρείας συνδεσιμότητας για ποδηλάτες και πεζούς εντός των αστικών κέντρων.
Σε σχέση για παράδειγμα με την επαρχία της Λεμεσού, η δήλωση οράματος για το 2030 σχηματίστηκε ως εξής:
«Η Λεμεσός να γίνει μια προσβάσιμη, ασφαλής, λειτουργική και φιλική πόλη για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, με ελκυστικές, πράσινες και ήσυχες γειτονιές, ζωντανό αστικό κέντρο, πολυάριθμους, ευρύχωρους και θαυμάσιους ανοιχτούς δημόσιους χώρους και υπόδειγμα βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας, δημιουργώντας μια πληθώρα οικονομικών, επιχειρηματικών, εκπαιδευτικών, ψυχαγωγικών και πολιτιστικών ευκαιριών».
- Τηλεργασία-Κλιμακωτό ωράριο: Έχουμε ήδη νομοθετήσει την τηλεργασία για τον ιδιωτικό και ημικρατικό τομέα. Αναμένουμε την κατάθεση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου και για τη δημόσια υπηρεσία. Η μορφή αυτή εργασίας μειώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τα οδικά ατυχήματα, ανακουφίζει από την πίεση τις υποδομές μεταφορών, μειώνει τα καυσαέρια, εξοικονομεί καύσιμα, περιορίζει τη χρήση της ενέργειας. Σημαντικά οφέλη τα οποία θα πρέπει να δίνουν κίνητρο σε κράτος, εργοδότες και εργαζόμενους να την εφαρμόσουν στις περιπτώσεις όπου αυτή είναι εφικτή.
Παράλληλα, η διεύρυνση κλιμακωτού ωραρίου στη δημόσια υπηρεσία θα έχει τη δική του συμβολή στην απάμβλυνση του προβλήματος στο να μην γεμίζουν οι οδικές αρτηρίες την ίδια ώρα. Είναι χαρακτηριστικές οι εικόνες απελπισμένων γονέων που βρίσκονται κολλημένοι στην κίνηση καθ’ οδόν για τα σχολεία, πριν πάνε στα γραφεία τους.
- Μικροατυχήματα:
Όσον αφορά τα ατυχήματα εντός και εκτός πόλης, απαιτείται μια συνολική προσέγγιση του ζητήματος. Μαζί με τις ασφαλιστικές εταιρείες, τις εταιρείες οδικής βοήθειας και γενικά όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, χρειάζεται να βρεθεί ο βέλτιστος τρόπος για να λύνονται τα (καθημερινά) μικροατυχήματα ή εκείνα τα ατυχήματα που αχρείαστα παραμένουν καθηλωμένα τα εμπλεκόμενα οχήματα προκαλώντας κυκλοφοριακό χάος. στο οδόστρωμα. Τα παραδείγματα είναι εκατοντάδες και η ταλαιπωρία δυσανάλογη της σοβαρότητας των περιστατικών. Εδώ, μάλιστα, πρόκειται για «επιχειρησιακή» προσέγγιση – δεν υπάρχει πολιτική διάσταση, δεν υφίσταται «αριστερή» ή «δεξιά» προσέγγιση στο πώς θα ξεκολλά η κίνηση μετά από έναν σπασμένο προφυλακτήρα ή απλή γρατζουνιά που προκαλείται από ένα μικροατύχημα. Σε αυτόν τον αγώνα, η κυβέρνηση πρέπει να δουλέψει με τα εμπλεκόμενα μέρη και να βρεθούν οι ενδεδειγμένες λύσεις – ενδεχομένως και παρεμβάσεις σε υποδομές. Παράλληλα ίσως θα πρέπει να μελετήσουμε και διεξοδικά τη χρήση οπτικού υλικού το οποίο θα διευκολύνει τέτοιες περιπτώσεις. Σημειώνεται πως τα περισσότερα πλέον νέα οχήματα διαθέτουν ως βασικό εξοπλισμό εγκατεστημένες κάμερες καταγραφής πορείας (Dash Cam) που σε τέτοιες περιπτώσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Αν και αυτό είναι ευρύτερο θέμα που χρήζει διεξοδικής συζήτησης και νομοθετικής παρέμβασης, εν τούτοις σημειώνεται ως τροφή για σκέψη, διότι σε μια σύγχρονη εποχή στην οποία η τεχνολογία αποτελεί καθημερινό βασικό εργαλείο, δεν μπορεί κάτι τέτοιο να μείνει εκτός της συζήτησης και της λύσης.
Η τάση παγκοσμίως είναι οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητο. Στην Κύπρο αδυνατούμε να φανταστούμε τις πόλεις, τις γειτονιές μας, τα χωριά μας έστω και με λιγότερο αυτοκίνητο. Και αυτό δεν οφείλεται στους πολίτες αλλά κυρίως στην πολιτεία η οποία μέχρι σήμερα αδυνατεί να τους προσφέρει τις απαραίτητες εναλλακτικές πραγματικές λύσεις στην καθημερινή τους διακίνηση.
Η ποιότητα ζωής στην Κύπρο εξαρτάται από την ικανότητά μας να μετακινούμαστε εύκολα, άνετα και αποτελεσματικά. Το κυκλοφοριακό δεν είναι απλώς πρόβλημα, είναι πρόκληση που πρέπει να λύσουμε για το κοινό καλό.
Φωτεινή Τσιρίδου
Βουλευτής ΔΗΣΥ-Συντονίστρια ΔΗΣΥ στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών,
Επικοινωνιών και Έργων
