Η βιώσιμη κινητικότητα αναφέρεται σε συστήματα μεταφοράς που ικανοποιούν τις ανάγκες μετακίνησης του σήμερα χωρίς να υπονομεύουν τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους. Πρόκειται για μια προσέγγιση που προωθεί την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, την ελαχιστοποίηση της συμφόρησης και την αύξηση της προσβασιμότητας. Η βιώσιμη κινητικότητα ενσωματώνει την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών επιλογών μεταφοράς, όπως η δημόσια συγκοινωνία, το περπάτημα, η ποδηλασία, καθώς και η χρήση ηλεκτροκίνητων ή υβριδικών οχημάτων.
Για την Κύπρο, η βιώσιμη κινητικότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το νησί αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω των υψηλών ποσοστών αστικοποίησης, της εξάρτησης από τα ιδιωτικά οχήματα και της ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος. Η βιώσιμη κινητικότητα βοηθά στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της κατανάλωσης μη ανανεώσιμων πόρων. Ενισχύει επίσης, την ποιότητα ζωής των κατοίκων, βελτιώνοντας την υγεία τους και προσφέροντας ασφαλέστερους και πιο πράσινους δημόσιους χώρους.
Η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας απαιτεί την εφαρμογή ενός συνόλου στρατηγικών και δράσεων, με σκοπό τη μετατροπή του συστήματος μεταφορών σε ένα σύστημα βιώσιμο και πιο φιλικό προς το περιβάλλον. Καταρχάς, είναι αναγκαία η ανάπτυξη και ενίσχυση του δικτύου δημόσιων συγκοινωνιών με την προώθηση επενδύσεων σε λεωφορεία χαμηλών εκπομπών ρύπων και στη σύνδεση πόλεων με αγροτικές περιοχές. Η αναβάθμιση των δημόσιων συγκοινωνιών, μέσω αξιόπιστων και συχνών δρομολογίων, μπορεί να καταστήσει αυτές τις επιλογές πιο ελκυστικές και να μειώσει την ανάγκη για ιδιωτικά αυτοκίνητα.
Στο πλαίσιο της προώθησης της ηλεκτροκίνησης, επιβάλλεται η ανάπτυξη ενός εκτεταμένου δικτύου σημείων φόρτισης σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, καθώς και η ενίσχυση των κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. Η χρησιμοποίηση τέτοιων οχημάτων αναμένεται να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές άνθρακα στις αστικές περιοχές.
Η δημιουργία ασφαλών και καλά συνδεδεμένων ποδηλατοδρόμων και πεζοδρομίων είναι επίσης απαραίτητη για την ενθάρρυνση των πολιτών να χρησιμοποιούν το ποδήλατο ή το περπάτημα ως μέσα μετακίνησης. Αυτού του είδους η υποδομή προάγει τη βιωσιμότητα, ενισχύει τη δημόσια υγεία και συμβάλλει στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης.
Επιπλέον, η ανάπτυξη ζωνών χαμηλής εκπομπής ρύπων (LEZ) σε συγκεκριμένες περιοχές της πόλης, όπου θα περιορίζεται η κυκλοφορία οχημάτων με υψηλές εκπομπές ρύπων, αναμένεται να βελτιώσει την ποιότητα του αέρα και να μειώσει τα επίπεδα θορύβου.
Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού είναι καθοριστική για την επιτυχία των πολιτικών βιώσιμης κινητικότητας. Εκστρατείες που προωθούν τις δημόσιες συγκοινωνίες, την ποδηλασία, το περπάτημα και την κοινή χρήση οχημάτων μπορούν να ενθαρρύνουν τους πολίτες να υιοθετήσουν πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Παράλληλα, κίνητρα για τη χρήση βιώσιμων μέσων μετακίνησης, όπως επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις, μπορούν να ενισχύσουν αυτή την κατεύθυνση.
Η εφαρμογή της τηλεργασίας, μέσω της υποστήριξης πολιτικών που ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς να προσφέρουν τη δυνατότητα αυτή, θα μειώσει τις καθημερινές μετακινήσεις, συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη μείωση της συμφόρησης. Επίσης, η ανάπτυξη και εφαρμογή οικολογικών συστημάτων συγκοινωνίας, όπως κοινόχρηστα ποδήλατα και ηλεκτρικά σκούτερ, μπορεί να βελτιώσει την προσβασιμότητα και να μειώσει τις εκπομπές CO2 στις αστικές περιοχές.
Η προώθηση ενός βιώσιμου σχεδιασμού των πόλεων, με την ανάπτυξη περιοχών μικρών αποστάσεων που μειώνουν την ανάγκη για χρήση αυτοκινήτων, αποτελεί μια από τις βασικές στρατηγικές για τη βιώσιμη κινητικότητα. Η δημιουργία «πόλεων μικρών αποστάσεων», με εστίαση στην προσβασιμότητα και την εγγύτητα σε βασικές υπηρεσίες, θα ενθαρρύνουν τη χρήση πιο βιώσιμων μέσων μετακίνησης και θα μειώσουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Τέλος, η προώθηση πράσινων τεχνολογιών και βιώσιμων υποδομών στις κατασκευές και τα οδικά έργα, σε συνδυασμό με στρατηγικές για την υιοθέτηση βιώσιμων οικονομικών κινήτρων, θα μειώσει το ενεργειακό αποτύπωμα των πόλεων και θα ενισχύσει τη βιωσιμότητά τους.
Με την εφαρμογή αυτών των στρατηγικών και δράσεων, η Κύπρος μπορεί να προχωρήσει σε έναν βιώσιμο μετασχηματισμό του συστήματος μεταφορών της, ο οποίος θα οδηγήσει σε μια πιο πράσινη, υγιέστερη και βιώσιμη κοινωνία.
Κατερίνα Χατζηστυλλή
Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Στροβόλου
Υποψήφια Αντιπρόεδρος, Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών
