Σε μια εποχή όπου η πολιτική και οι πολιτική τυγχάνουν της μεγαλύτερης, ίσως, απαξίωσης στη σύγχρονη ιστορία, η ενεργός συμμετοχή των πολιτών αποτελεί το ανάχωμα στην κατρακύλα της ‘απολιτίκ’ κουλτούρας και αυτής των ‘λάικς’, της παραπληροφόρησης και των λογαριασμών ‘τρολ’. Η ενεργός συμμετοχή στην πολιτική ενισχύει τη δημοκρατία, διασφαλίζοντας τις ορθές επιλογές που αντανακλούν τη βούληση των πολιτών, διασφαλίζοντας τη θεσμική και δημοκρατική σταθερότητα, ενδυναμώνοντας και πολιτικά αναπτύσσοντας τους πολίτες και δημιουργώντας ένα κοινωνικό κεφάλαιο και εμπιστοσύνη.
Βασική αξία της ενδυνάμωσης της πολιτικής συμμετοχής είναι, εν πρώτοις, η λογοδοσία των πολιτικών και η διαφάνεια. Όταν η κοινωνία επιλέγει, συμμετέχει, παρακολουθεί, ενεργοποιείται και συμμετέχει στα πολιτικά δρώμενα, αποθαρρύνει τη διαφθορά και ενισχύει την υπευθυνότητα των πολιτών. Στον αντίποδα της δυσπιστίας των πολιτών απέναντι στα κόμματα, στις θεσμικές διαδικασίες και στους φορείς λήψης αποφάσεων – της κρίσης εμπιστοσύνης, εν ολίγοις, στην πολιτική – η παρακμή του δημοκρατικού διαλόγου που διαφαίνεται μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική ώθηση για βελτίωση και αλλαγή, με την ίδια τη δημοκρατία να τροφοδοτείται από τους πολίτες.
Η πολιτική συμμετοχή ως θεμέλιο θεσμικής και δημοκρατικής σταθερότητας μειώνει, παράλληλα, το έδαφος για ακραίες αντιδράσεις, κοινωνικές εκρήξεις ή την άνοδο αντισυστημικών φαινομένων, αποφεύγοντας έτσι δραματικές πολιτικές κρίσεις. Ταυτόχρονα, μέσω της πολιτικής συμμετοχής, οι ίδιοι οι πολίτες εξελίσσονται πολιτικά, αποκτούν κριτική πολιτική σκέψη, διευρύνουν τους ορίζοντές τους και κατανοούν τις πολυπλοκότητες της κοινωνικής ζωής, ωσάν και να συμμετέχουν, καθημερινά, σε μια διαδικασία μάθησης που επιτρέπει στον καθένα, όπως γράψαμε αλλού, να μετατρέπεται από παθητικό καταναλωτή πληροφοριών σε ενεργό διαμορφωτή πολιτικού πολιτισμού.
Επιπλέον, η συμμετοχή δημιουργεί ένα μοναδικό κοινωνικό κεφάλαιο που ενισχύει την εμπιστοσύνη εκατέρωθεν. Αυτό το κοινωνικό κεφάλαιο είναι ανεκτίμητο, καθώς αποτελεί το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίζει όχι μόνο η πολιτική αλλά και η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Από την ‘απομόνωση’ των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, οι πολίτες μετέχουν και συμμετέχουν στην οικοδόμηση δεσμών εμπιστοσύνης με τα κόμματα και τους πολιτικούς και στην διαμόρφωση των αποφάσεων που τους αφορούν.
Βεβαίως, η πολιτική συμμετοχή ως αδρομερώς περιγράφεται πιο πάνω, αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις. Η παραπληροφόρηση, η τοξικότητα του δημόσιου λόγου και η απογοήτευση από σκάνδαλα ή η αναποτελεσματικότητα πολιτικών θεσμών υπονομεύουν τη διάθεση των πολιτών για συμμετοχή. Η αδιαφορία, όμως, ή η αποστασιοποίηση από την πολιτική ή η επιλογή των ούτω καλούμενων αντισυστημικών προτάσεων δεν μπορεί να είναι η ορθή επιλογή. Η ορθή οδός είναι αυτή της διαφάνειας, των συμμετοχικών διαδικασιών, των μηχανισμών λογοδοσίας αλλά και, για παράδειγμα, των εκπαιδευτικών προγραμμάτων πολιτικής παιδείας, ούτως ώστε η εμπλοκή των πολιτών να γίνει πιο ουσιαστική και συνειδητοποιημένη, μακριά από τα μεγάλα λόγια και λαϊκίστικες εξάρσεις.
Με αυτά, η ενεργός πολιτική συμμετοχή δεν αποτελεί απλώς μια επιλογή, αλλά έναν απαραίτητο όρο για τη διατήρηση και την ενίσχυση της δημοκρατίας μας, ενεργώντας ως αντίδοτο στην ‘απολιτίκ’ κουλτούρα, στην παραπληροφόρηση και στη λογική της ευκαιριακής και επιφανειακής πολιτικής κατανάλωσης.
