Δύο γνωματεύσεις, η μία για λογαριασμό του Δήμου Πέγειας και η άλλη για λογαριασμό της Ένωσης Κοινοτήτων, ενδέχεται να τινάξουν στον αέρα την προωθούμενη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφού, όπως υπογραμμίζεται, το σχετικό νομοσχέδιο αφενός παραβιάζει τη διάκριση των εξουσιών και αφετέρου παραβιάζει το άρθρο 5 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης το οποίο προνοεί ότι δεν γίνονται διαφοροποιήσεις εδαφικών ορίων τοπικής Αρχής χωρίς δημοψήφισμα.
Πιο αναλυτικά, στην κατακλείδα της γνωμάτευσης η οποία ετοιμάστηκε για λογαριασμό του δημάρχου Πέγειας Μαρίνου Λάμπρου και η οποία κοινοποιείται στον υπουργό Εσωτερικών και στον Γενικό Εισαγγελέα, καταγράφονται τα εξής:
«Κλίνουμε υπέρ της άποψης ότι η προτεινόμενη με το Νομοσχέδιο του 2019 μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω της κατάργησης απευθείας εκ του Νόμου, από τη Νομοθετική Εξουσία, των υφιστάμενων δήμων, ήτοι της υφιστάμενης κατά τόπον Εκτελεστικής Εξουσίας, ως είναι οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης οι οποίες καθορίστηκαν με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου, και αλλοιώνοντας άρδην τα εδαφικά τους όρια χωρίς προηγουμένως να έχει εξασφαλιστεί η γνώμη των κατοίκων των εκάστοτε επηρεαζόμενων περιοχών, προσκρούει τόσο στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, αρχή η οποία κατοχυρώνεται συνταγματικά, όσο και στο άρθρο 5 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο οποίος έχει αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των υπόλοιπων Νομοθεσιών της Κυπριακής Δημοκρατίας (Άρθρο 169.3 του Συντάγματος).
Ειδικά το άρθρο 5, που αφορά στην προστασία των εδαφικών ορίων των τοπικών Αρχών, προνοεί ότι: «Αλλαγές των εδαφικών ορίων τοπικής Αρχής δεν πρέπει να γίνονται χωρίς να ζητηθεί και ληφθεί προηγουμένως η γνώμη των ενδιαφερομένων τοπικών κοινοτήτων, πιθανώς με δημοψήφισμα όπου τούτο επιτρέπεται από τον νόμο».
«Βάσει του πιο πάνω άρθρου», προστίθεται στη γνωμάτευση, «καθίσταται πρόδηλη, κατά την άποψή μας, η προστασία των εδαφικών ορίων των τοπικών Αρχών και η διασφάλιση της εν γένει αυτονομίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης διαφυλάττοντας την εδαφική ακεραιότητα του κάθε δήμου και αποδίδοντας δικαίωμα στην επηρεαζόμενη περιοχή και στους κατοίκους της να εκφέρουν γνώμη. Ως καταγράφεται στο εν λόγω άρθρο, απαγορεύεται ρητά η μετατροπή των εδαφικών ορίων οιουδήποτε δήμου χωρίς να εξασφαλισθεί προηγουμένως η γνώμη της επηρεαζόμενης περιοχής, μέσω δημοψηφίσματος των άμεσα ενδιαφερομένων κατοίκων, εάν αυτό είναι επιτρεπτό από τον Νόμο».
Ακολούθως γίνεται αναφορά στο άρθρο 3 και στο δικαίωμα της τοπικής Αρχής να ρυθμίζει/διαχειρίζεται τις υποθέσεις της διευκρινίζοντας πως αυτό δεν επηρεάζει την απευθείας συμμετοχή των πολιτών στα δημοψηφίσματα κ.λπ. Στη γνωμάτευση αναφέρεται επίσης:
«Συνάγεται εκ του πιο πάνω άρθρου ότι η κατοχύρωση του δικαιώματος ενεργούς συμμετοχής των κατοίκων των επηρεαζόμενων περιοχών, το οποίο τους έχει ήδη αποδοθεί μέσω των προαναφερθεισών διατάξεων του εν ισχύ Ν. 111/1985 και το οποίο δικαίωμα, σε περίπτωση ψήφισης του υπό συζήτηση Νομοσχεδίου του 2019, στην ουσία θα αφαιρεθεί από τον πληθυσμό της εκάστοτε επηρεαζόμενης περιοχής. Υπενθυμίζεται εδώ ότι το εν λόγω δικαίωμα κατοχυρώνεται μέσω του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο οποίος έχει αυξημένη τυπική ισχύ και υπερέχει έναντι οποιοσδήποτε άλλης τυπικής εθνικής Νομοθεσίας».
Στη γνωμάτευση αναφέρεται, επίσης, πως το άρθρο 4(1)(α) που αφορά στη σύσταση και κατάργηση δήμων, προβλέπει πως για να ιδρυθεί ένας δήμος, το Υπουργικό διατάζει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Αναφέρεται, επίσης, πως με βάση το νομοσχέδιο ο αριθμός των δήμων δεν θα ξεπερνά τους 15-16. Όπως είναι γνωστό, ήδη έχει εξαγγελθεί η δημιουργία 17 νέων δήμων.
Δυνατόν να ασκηθούν προσφυγές
Στη γνωμάτευση που έγινε για λογαριασμό της Ένωσης Κοινοτήτων, με την οποίαν ο νομικός σύμβουλος των κοινοτήτων εκλήθη να απαντήσει «κατά πόσον είναι δυνατή η συγχώνευση κοινοτήτων με δήμους», αναφέρεται πως σύμφωνα με το άρθρο 5(1)(β)(2)(3)(4) του περί Δήμων Νόμου του 1985 (Ν.111/85) ως τροποποιήθηκε, ο υπουργός Εσωτερικών κατόπιν αίτησης (από τοπική Αρχή-δήμο/κοινότητα) που επιθυμεί να συγχωνευθεί με άλλη τοπική Αρχή, διατάσσει εντός τριών μηνών το αργότερο τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος προς τον σκοπό εξακρίβωσης της επιθυμίας των προς συγχώνευση.
Στη γνωμάτευση προστίθεται πως αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι υπέρ της συγχώνευσης, το Υπουργικό Συμβούλιο εκδίδει διάταγμα δημοσιευόμενο διατάσσοντας τέτοια συγχώνευση.
Αφού αναφέρεται πως οι σχετικές πρόνοιες του περί Δήμων Νόμου βρίσκονται εντός του πλαισίου των προνοιών των άρθρων 2.2 και 4.6 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κυρωτικού) Νόμου αρ. 27/1988, προστίθεται:
Πρόβλημα δυνατόν να προκύψει από την εφαρμογή των προνοιών του άρθρου 5 του περί Δήμων Νόμου λόγω του ότι σύμφωνα με τα άρθρα 173 έως 178 του Συντάγματος οι δήμοι ασκούν άπασες τις αρμοδιότητες και λειτουργίες των εντός των καθορισθέντων περιοχών τους.
Τα πιο πάνω άρθρα του Συντάγματος θεωρούνται, σύμφωνα με το άρθρο 182 του Συντάγματος και το συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III του Συντάγματος, θεμελιώδη άρθρα μη δυνάμενα με οποιονδήποτε τρόπο να τροποποιηθούν διά μεταβολής, προσθήκης ή κατάργησης.
Η συγχώνευση δήμων ή κοινοτήτων με όμορο δήμο συνεπάγεται επέκταση των καθορισθέντων περιοχών εντός των οποίων ασκούν τις αρμοδιότητες και λειτουργίες των.
Σε τέτοια περίπτωση δυνατόν να ασκηθεί προσφυγή από επηρεαζόμενα πρόσωπα στο Διοικητικό Δικαστήριο για κήρυξη αντισυνταγματικής της πρόνοιας του άρθρου 5 του περί Δήμων Νόμου αρ. 111.1985 ως τροποποιήθηκε κατ’ επέκταση της έκδοσης του Διατάγματος για τη συγχώνευση δυνάμει του πιο πάνω άρθρου 5.
Κατά πόσο θα κηρυχθεί αντισυνταγματική η πρόνοια του άρθρου 5 του περί Δήμων Νόμου θα εξετασθεί εάν στην περίπτωση δύναται να εφαρμοστεί το Δίκαιο της Ανάγκης, ως έχει διατυπωθεί σε σχετικές αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι οποίες και καταγράφονται.
Στο πόδι η Ένωση Κοινοτήτων
Οι αντιδράσεις, στο μεταξύ, συνεχίζονται από την Ένωση Κοινοτήτων, ενώ όπως ανέφερε στον «Φ» ο γραμματέας της, Παναγιώτης Δαμιανού, κοινοτάρχες των οποίων οι κοινότητες συγχωνεύονται (με βάση την εξαγγελία του υπουργού Εσωτερικών) σε δήμους, διαφωνούν. Σύμφωνα με πληροφορίες ίσως διαφωνούν περισσότεροι από τους μισούς κοινοτάρχες, αν και αυτό θα διαπιστωθεί στη σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στις 16 Δεκεμβρίου με τη συμμετοχή των 50 «εμπλεκόμενων» κοινοταρχών.
Ο κ. Δαμιανού ανέφερε πως με βάση τα όσα εξήγγειλε ο κ. Πετρίδης, ο πληθυσμός των δημαρχούμενων περιοχών αυξάνεται κατά 100.000 κατοίκους και οι 17 νέοι δήμοι φτάνουν τις 700.000 που μεταφράζεται σε ποσοστό 83% του πληθυσμού σε σχέση με 71% που είναι σήμερα.
Όπως είπε ο γραμματέας της Ένωσης Κοινοτήτων, με βάση τους αριθμούς αυτούς και νοουμένου ότι θα προσχωρήσουν στα νέα σχήματα 50 κοινότητες, τότε η ύπαιθρος ουσιαστικά διαλύεται. Διερωτήθηκε δε, αν είναι λογικό να αφαιρούνται 50 από τις 350 κοινότητες χωρίς καμιά διαβούλευση με την Ένωση Κοινοτήτων. Επίσης, διερωτήθηκε με βάση ποια μελέτη εντάχθηκαν κοινότητες στα νέα σχήματα που δεν προβλέπονταν από την αρχή. Υπέδειξε, ακόμα, πως εκπονήθηκε μελέτη με βάση την οποία στην ύπαιθρο θα δημιουργούνταν 37 συμπλέγματα και γι’ αυτό ελήφθησαν υπόψιν διάφοροι παράγοντες, ενώ ετοιμάστηκε και νομοσχέδιο το οποίο προωθήθηκε για νομοτεχνική επεξεργασία. Με την εξαγγελία που έγινε ανατρέπεται και η μελέτη και χρειάζεται να γίνει νέα η οποία θα πρέπει να λάβει υπόψιν τα νέα δεδομένα, είπε ο κ. Δαμιανού.
Πηγή: philenews.com
