Η Καινοτομία έχει το δικό της ιστορικό αφήγημα, το δικό της οικουμενικό σήμα: τον Ήλιο της Βεργίνας (ακτίνες ήλιου = διάχυση της καινοτομίας). Και το δικό της σλόγκαν «Ο κόσμος καινοτομεί Ελληνικά».
Γράφει ο Νίκος Γ. Σύκας
Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα πρότυπο, «διεπιστημονικό» εργαλείο το οποίο βοηθά τους Οργανισμούς να καινοτομούν πιο αποτελεσματικά. Το νέο Μοντέλο Καινοτομίας μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα, τομείς και κλίμακες: Πρόγραμμα Ορίζοντας Ευρώπη 2021–2027, Εθνικό Σύστημα Έρευνας & Καινοτομίας, Δημόσιες Υπηρεσίες, Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιχειρήσεις, Branding, Βασική και Εφαρμοσμένη Έρευνα, Εθνικό Σύστημα Ασφάλειας, Οικονομική Διπλωματία, Πολιτικό Μάρκετινγκ κ.ά.
Η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος ακολουθεί μια πιο ολιστική, πολυπαραμετρική προσέγγιση η οποία: α) Φέρνει μαζί όλους τους εταίρους της καινοτομίας, β) ταξινομεί και συνδυάζει ιδέες, έννοιες, στοιχεία, χαρακτηριστικά και διακριτές ικανότητες από τους τέσσερεις βασικούς τύπους καινοτομίας: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία, καινοτομία μάρκετινγκ, γ) διερευνά διαφορετικές προσεγγίσεις και οπτικές και αξιολογεί εναλλακτικές επιλογές, δ) γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στη στρατηγική και την εκτέλεση, ε) επιταχύνει τη διαδρομή από την ιδέα στην αγορά και στ) λαμβάνει υπόψη το άγνωστο, την αβεβαιότητα, την τυχαιότητα και τα ρίσκα που εμπεριέχονται στη διαδικασία καινοτομίας.
Στο πλαίσιο του νέου Συστήματος Καινοτομίας οι προτάσεις –καινοτομικές ιδέες και σχέδια– πρώτον αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένα δημιουργικά και στρατηγικά κριτήρια και δεύτερον διέπονται από αρχές οι οποίες είναι ενσωματωμένες σε όλα τα στάδια της καινοτομίας και της αξιακής αλυσίδας.
Η Εννοιολογική Μεταφορά –μια από τις κύριες δημιουργικές τεχνικές στο νέο Μοντέλο Καινοτομίας– διευρύνει τις έννοιες, επεκτείνει τις σημασίες, μετατοπίζει τα όρια, οικοδομεί συσχετισμούς, συγκρίνει τον κόσμο που παρατηρούμε με ένα κόσμο που μπορούμε να φανταστούμε, δημιουργεί εναλλακτικά σενάρια, μεταφέρει το νόημα σε διαφορετικά πλαίσια και καταστάσεις. Ο δημιουργικός μηχανισμός της Μεταφοράς διαπερνά τα σύνορα μεταξύ των επιστημονικών πεδίων.
Με τη χρήση μεταφορών και αναλογιών μπορούμε να σπάσουμε μοτίβα, παγιωμένες αντιλήψεις και υπάρχοντες κανόνες, ανοίγοντας εντελώς νέα κανάλια και τρόπους σκέψεις και προσφέροντας δυνατές, ριζοσπαστικές λύσεις. Mε τη βοήθεια της Μεταφοράς μπορούμε να: α) Επινοήσουμε νέες μεθόδους για το μετασχηματισμό των ακατέργαστων υλικών, τη μεταποίηση των προϊόντων και τον πολλαπλασιασμό της παραγόμενης αξίας (spillovers) και β) προβλέψουμε ή/και μεγιστοποιήσουμε τον αντίκτυπο μιας δράσης ή μιας πολιτικής δημιουργώντας και αξιολογώντας διαφορετικές επιλογές.
Οι Μεταφορές είναι το απόγειο της ικανότητάς μας για συμβολική σκέψη. Ένας τεράστιος αριθμός δημιουργικών ανακαλύψεων είναι αποτέλεσμα του αναλογικού τρόπου σκέψης. Ορισμένες από τις πιο δημιουργικές εξελίξεις προκύπτουν όταν μια ιδέα που δουλεύει καλά σε ένα τομέα μεταφυτεύεται σε άλλο τομέα. Στο βιβλίο τους Ο Μεταφορικός Λόγος οι George Lakoff και Mark Johnson, αναφέρουν ότι η καινοτομία δεν προκύπτει ως εκ θαύματος, δεν έρχεται από το πουθενά. Χτίζεται με τα εργαλεία της καθημερινής μεταφορικής σκέψης. Κάθε επιστημονική θεωρία δομείται από επιστήμονες – ανθρώπους που απαραίτητα χρησιμοποιούν τα εργαλεία του ανθρώπινου νου. Ένα από τα εργαλεία αυτά είναι η εννοιολογική μεταφορά.
Η αρχαιοελληνική κοινωνία αναζητούσε την ποικιλία και την εξέλιξη. Η δημιουργικότητα στην τέχνη συμβάδισε συχνά με την επινοητικότητα στην τεχνική. Ας εστιάσουμε στη διαχείριση του Brand «Μακεδονία» μετά και από τις πρόσφατες εξελίξεις. Η μητρική γλώσσα της καινοτομίας είναι μία, η μεταφορική και μας την έδωσε ο Αριστοτέλης. Γενέτειρα του Αριστοτέλη και της Καινοτομίας τα αρχαία Στάγειρα στη Χαλκιδική της Μακεδονίας. Η Καινοτομία έχει το δικό της ιστορικό αφήγημα, το δικό της οικουμενικό σήμα: τον Ήλιο της Βεργίνας (ακτίνες ήλιου = διάχυση της καινοτομίας). Και το δικό της σλόγκαν «Ο κόσμος καινοτομεί Ελληνικά». Ως βασικά στοιχεία branding, το λογότυπο και το σλόγκαν πρέπει να συνοδεύουν, αντικατοπτρίζουν και ενισχύουν την Ελληνικότητα του Brand «Μακεδονία» σε όλες τις πτυχές, εκφάνσεις και εφαρμογές του. Η μάχη της Μακεδονίας θα κριθεί στο πεδίο του Branding.
Η Μεταφορά μπορεί να αποτελέσει ένα μοναδικό εργαλείο στο πλαίσιο της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, συμβάλλοντας στην ενοποίηση των πολλών και διαφορετικών επιστημονικών πεδίων και προωθώντας το δημιουργικό συγκερασμό του ψηφιακού με το φυσικό και το βιολογικό κόσμο. Η σύζευξη της Τεχνητής Νοημοσύνης με την Ανθρώπινη Δημιουργικότητα θα δώσει τη δυνατότητα στους Οργανισμούς να καινοτομούν σε πραγματικό χρόνο.
Ο Νίκος Γ. Σύκας είναι Σύμβουλος Στρατηγικής & Καινοτομίας
