Στη δημοκρατία, οι εκλογές αποσκοπούν στην επιλογή υπευθύνων αλλά και στον καθορισμό προτεραιοτήτων. Στην περίπτωση των ευρωεκλογών, όμως, η πρώτη λειτουργία έχει ατροφήσει. Οι προσπάθειες να πολιτικοποιηθούν οι εκλογές, είτε με υπερεθνικές λίστες είτε με την τοποθέτηση του ηγέτη του πρώτου κόμματος στην προεδρία της Κομισιόν, απέτυχαν. Αντιθέτως, ο καθορισμός προτεραιοτήτων παραμένει, και αυτό θα είναι ένα από τα διακυβεύματα των προσεχών ευρωεκλογών.
Όλα δείχνουν ότι για ακόμη μια φορά η εν τοις πράγμασι συμμαχία τής Κεντροδεξιάς, του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς θα συνεχίσει να ελέγχει το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μετά τις εκλογές αυτές. Το πιο σημαντικό όμως δεν είναι αυτό: το 2019, η πλειοψηφία δεν είχε μετακινηθεί, αλλά οι προτεραιότητες άλλαξαν γιατί το μήνυμα των ψηφοφόρων ήταν πως έπρεπε να επιταχυνθεί η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Αυτό έδειξε ο συνδυασμός της αυξημένης συμμετοχής και της αύξησης των ποσοστών που έλαβαν οι Οικολόγοι. Το αποτέλεσμα ήταν το Πράσινο Σύμφωνο για την απο-ανθρακοποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Αυτή τη φορά αναμένεται μια στροφή προς τα δεξιά, που θα καθορίσει τις προτεραιότητες της επόμενης πενταετίας, ακόμη και στον οικονομικό τομέα. Ο προσανατολισμός της ευρωπαϊκής πολιτικής θα είναι έτσι πολύ διαφορετικός.
Σε ό,τι αφορά το Πράσινο Σύμφωνο, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αναμένεται, λοιπόν, να σηκώσουν το πόδι από το γκάζι, κάτι που είναι παράδοξο αφού η προσπάθεια μόλις άρχισε. Οι ημερομηνίες εκπλήρωσης των στόχων θα αλλάξουν και οι ευρωπαϊκοί πόροι για το κλίμα θα μειωθούν από 50 δισεκατομμύρια σε λιγότερα από 20 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Είναι σαν να έχει θέσει στόχους η ΕΕ, αλλά να αρνείται να χρησιμοποιήσει τα μέσα που διαθέτει για να τους εκπληρώσει.
Το δεύτερο διακύβευμα είναι η ενέργεια. Η Ένωση, που η ενεργειακή της ανταγωνιστικότητα βασιζόταν στο ρωσικό πετρέλαιο, γνωρίζει πλέον ότι πρέπει να απεξαρτηθεί από τη Μόσχα. Η τιμή της ενέργειας είναι τρεις φορές υψηλότερη σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόνη στρατηγική απάντηση λοιπόν είναι να συνεχιστεί η μετάβαση προς μια απο-ανθρακοποιημένη οικονομία, με την παράλληλη εκμετάλλευση των εθνικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Δεν είναι λογικό, για παράδειγμα, η ηλιακή ικανότητα της Ισπανίας να είναι 21 GW και της Γερμανίας 67 GW.
Το τρίτο διακύβευμα είναι η καινοτομία. Η Ευρώπη προχωρεί πολύ αργά σε αυτό το πεδίο. Δεν λείπουν τα ταλέντα ούτε οι ιδέες. Η αγορά των προϊόντων, όμως, είναι κατακερματισμένη και η χρηματοπιστωτική αγορά στερείται βάθους.
Αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι πραγματισμός. Οι φιλοευρωπαίοι πρέπει να δεχθούν να περιορίσουν τις φιλοδοξίες τους και οι εθνικιστές να αποδεχθούν συνεργασίες κατά περίπτωση. Η ισορροπία των αμοιβαίων παραχωρήσεων θα αποτελέσει τη βάση για τις απαντήσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
(*) Ο Ζαν Πιζανί-Φερί είναι καθηγητής οικονομίας στη Sciences Po, στο Ινστιτούτο Bruegel Peterson και στο Institute for International Economis
Πηγή: Le Monde
