Ένα από τα πιο νόστιμα φρούτα στην Κύπρο είναι ανεπιφύλακτα η φράουλα, η οποία λόγω του καλού καιρού αλλά και της εφευρετικότητας και εργατικότητας των φραουλοπαραγωγών ευδοκιμεί σε ορισμένες περιοχές της Κύπρου ολόχρονα. Μια από αυτές τις περιοχές είναι η Δερύνεια, η οποία παράγει γύρω στο 60% της συνολικής κυπριακής παραγωγής.
Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή στα χρόνια, που ξεκίνησε η καλλιέργεια της φράουλας στην ακριτική Δερύνεια, ανατρέχουμε στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο αείμνηστος Δημήτρης Γιαννούκος, γνωστός κι ως Μήτσιος, άρχισε την καλλιέργεια της φράουλας, που έμελλε να κάνει γνωστή τη Δερύνεια για τις φράουλές της στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Ο μακαρίτης Μήτσιος άρχισε την παραγωγή του από την περιοχή «Τέσσερα Μίλι» στα Στροβίλια, όπου καλλιεργούσε φράουλες δίπλα από τη γνωστή Εβραία παραγωγό εσπεριδοειδών Πέρτσιενα.
Τα πρώτα φυτά φράουλας, ο εφευρετικός φραουλοπαραγωγός Μήτσιος, τα έφερε από την περιοχή του Μουτουλά και τα φύτεψε κυρίως στην περιοχή Στροβιλιών Δερύνειας. Ο μ. Μήτσιος Γιαννούκος ήταν ο πρώτος και μεγαλύτερος φραουλοπαραγωγός μέχρι τον θάνατό του το 1987, όταν τον διαδέχτηκαν νεώτεροι φραουλοπαραγωγοί της οικογένειας καθώς και άλλοι γεωργοί της Δερύνειας. Αξιοσημείωτο δε, είναι και το γεγονός ότι αρκετοί φραουλοπαραγωγοί της Δερύνειας διατηρούσαν πολύ καλές σχέσεις με συναδέλφους τους τουρκοκύπριους στην περιοχή Λιμνίτη, η οποία επίσης φημίζεται για τις νόστιμες φράουλες της.
Κάθε μέρα ο αείμνηστος Μήτσιος και η αγαπημένη του σύζυγος Ειρήνη, που απεβίωσε πρόσφατα, φρόντιζαν με ζήλο και μεράκι τα φυτά φράουλας. Δημιούργησαν σύγχρονες αποθήκες και συσκευαστήριο στο «Τέσσερα Μίλι» και στην περιοχή κοντά στην κοινότητα Φρενάρους, γνωστή μέχρι σήμερα ως «Τα Κυπαρίσσια του Μήτσιου». Η οικογένεια εργοδοτούσε πέραν των 200 εργατριών από την περιοχή Κερύνειας και Αμμοχώστου, οι οποίες έφταναν στη Δερύνεια καθημερινά με λεωφορεία.
Αρκετοί ξένοι επισκέπτες και αντιπροσωπείες επισκέπτονταν τις φραουλοφυτείες του Μήτσιου μέσω των κυπριακών αγροτικών οργανώσεων, για να θαυμάσουν τον τρόπο παραγωγής και εξαγωγής της φράουλας της Δερύνειας. Πριν το 1974, η οικογένεια Μήτσιου και Ειρήνης Γιαννούκου έκαναν εξαγωγές φράουλας κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία και σε Αραβικές Χώρες.
Πολλές φορές, λόγω της πολυομβρίας, της κακοκαιρίας αλλά και άλλων ασθενειών, τα φυτά φράουλας δεν παρήγαγαν εύκολα καρπούς και γι’ αυτό καταπολεμούσαν τις ασθένειες με φύλλα καπνού, που έφερναν από την Καρπασία. Όμως, η εύφορη κόκκινη γη της επαρχίας Αμμοχώστου και το γλυκό νερό των τότε πλούσιων πηγών, συνέβαλαν στην αύξηση της παραγωγής φράουλας.
Τέλη της δεκαετίας του 1970 έφτασαν στη Δερύνεια οι πρώτες νέες ποικιλίες φράουλας από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Αρκετοί νεαροί φραουλοπαραγωγοί ενέταξαν την υδροπονία στην παραγωγή τους χρησιμοποιώντας σύγχρονη τεχνολογία, ολοκληρωμένη διαχείριση και βιολογικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα, αλλά και μέλισσες για τη γονιμοποίηση των φυτών.
Σήμερα, η Δερύνεια περηφανεύεται για τις φράουλες της, αφού έχει δημιουργήσει τη δική της παράδοση τόσο στην παραγωγή όσο και στην καλλιέργειά της. Κάθε χρόνο μας επισκέπτονται αρκετοί μαθητές, τουρίστες και δημοσιογράφοι από την Κύπρο και το εξωτερικό, οι οποίοι θέλουν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία ωρίμανσης των φραουλών καθώς και να τις γευτούν απευθείας από το χωράφι ή το θερμοκήπιο.
Αρκετοί νεαροί φραουλοπαραγωγοί, θέλοντας να συνεχίσουν τη Δερυνειώτικη παράδοση της φράουλας, ακολούθησαν το επάγγελμα των προγόνων τους, κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, ως Δημοτική Αρχή, αφού με αυτό τον τρόπο συμβάλλουμε στην προώθηση του πρωτογενούς τομέα και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αποτελεί, λοιπόν, καθήκον κάθε Δερυνειώτη να διατηρήσει αυτή την παράδοση, αλλά και υποχρέωση μας να μην ξεχνάμε τις ρίζες και την καταγωγή μας.
Τα λόγια της αείμνηστης Ειρήνης Μήτσιου Γιαννούκου και οι συμβουλές της, όταν την επισκεφθήκαμε, θα παραμείνουν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη μας. Ενδεικτικό του τι θα πρέπει να πράξουμε στη Δερύνεια, είναι η βαρυσήμαντη της συμβουλή «Να προσέχετε τις φράουλες της Δερύνειας».
Ο Άντρος Γ. Καραγιάννης είναι Δήμαρχος Δερύνειας
