Η μάχη κατά της φωτιάς δεν ξεκινά όταν πέσει ο πρώτος σπινθήρας, αλλά από τη βούληση να οικοδομήσουμε ένα κράτος που δεν περιορίζεται στην καταστολή, αλλά επενδύει συστηματικά στην πρόληψη, την ετοιμότητα και την ανθεκτικότητα, είπε στην ομιλία της, η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, στην τελετή έναρξης της βδομάδας Προστασίας Δασών, στον εκδρομικό χώρο «Μάντρα του Καμπιού», το πρωί της Δευτέρας. Όπως σημείωσε η Υπουργός, το Τμήμα Δασών σήμερα κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό πυροσβεστικών οχημάτων και το περισσότερο προσωπικό στην ιστορία του.
Κηρύττοντας την έναρξη βδομάδας Προστασίας των Δασών, είπε ότι τα δάση είναι φυσικά οχυρά απέναντι στην κλιματική κρίση. Η φετινή εκστρατεία, με το σύνθημα «Το δάσος σε χρειάζεται. Προστάτεψέ το από τη φωτιά», δεν περιορίζεται μόνο στην ενημέρωση, είπε, αλλά εμπνέει για δράση, συνεργασία, ετοιμότητα. “Μέσα από στοχευμένες δράσεις, στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη δασική αυτή συνείδηση και να ενισχύσουμε τον διαχρονικό στόχο για δάση βιώσιμα και ασφαλή για το μέλλον”, είπε.
Αναφερόμενη στα αποτελέσματα του 2024, είπε ότι το 81% των δασικών πυρκαγιών κατασβέστηκε πριν προλάβει να επεκταθεί πέραν του ενός εκταρίου και ότι η μέση καμένη έκταση εντός κρατικών δασών μειώθηκε κατά 28,9% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας, με τον χρόνο επέμβασης να παραμένει σταθερά στα 12 λεπτά.
“Αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα στρατηγικού σχεδιασμού, διαρκούς επαγρύπνησης και συντονισμένης δράσης”, είπε, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι, όσο ενθαρρυντικά κι αν είναι, δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. “Γιατί γνωρίζουμε ότι οι πυρκαγιές δεν είναι πλέον παροδικά φαινόμενα. Είναι μια διαρκής και εντεινόμενη απειλή, συνέπεια της κλιματικής κρίσης, της εγκατάλειψης της υπαίθρου και των μεταβολών στις χρήσεις γης. Για αυτό συνεχίζουμε να προνοούμε, να οργανωνόμαστε, να επενδύουμε”, ανέφερε.
Η Υπουργός επισήμανε ότι ο άνυδρος χειμώνας και το θερμό καλοκαίρι προδιαγράφουν μία δύσκολη αντιπυρική περίοδο. “Είναι για αυτό που είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση για την αποτελεσματική εφαρμογή του αντιπυρικού μας σχεδιασμού”, είπε, αναφερόμενη στην ευρεία σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και την αναμόρφωση του πλαισίου Πολιτικής Προστασίας, κατά την οποία, όπως είπε, επιβεβαιώθηκε, μεταξύ άλλων, η στρατηγική κατεύθυνση για τη δημιουργία ενός ενιαίου, διαλειτουργικού και επιχειρησιακά αποτελεσματικού Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του ενιαίου αριθμού 112, με επέκταση και σε άλλες κρίσιμες υπηρεσίες και ένα νέο οργανωτικό και θεσμικό πλαίσιο, με χρηματοδότηση από την Ε.Ε.
Όσον αφορά τα πυροσβεστικά οχήματα, είπε ότι τον περασμένο Μάρτιο παραλήφθηκαν τα τελευταία 8 από τα 25 πυροσβεστικά οχήματα ειδικής χρήσης και παντός εδάφους, με δυνατότητα μεταφοράς 2 τόνων νερού, μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ τον Ιούνιο αναμένονται επιπλέον 6 φορτωτές/πλατφόρμες μεταφοράς προωθητών γαιών και 6 βυτιοφόρα οχήματα με δυνατότητα μεταφοράς 12 τόνων νερού. Πρόσθεσε ότι εντός του 2026, το Τμήμα Δασών θα παραλάβει 17 μεγάλα πυροσβεστικά οχήματα με δυνατότητα μεταφοράς 6 τόνων νερού- τα 12 εξ αυτών μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και 5 με εθνική χρηματοδότηση. “Συνολικά, έχουμε σήμερα στη φαρέτρα μας 108 πυροσβεστικά οχήματα, από τους πιο ενισχυμένους στόλους στην ιστορία του Τμήματος Δασών”, είπε.
Παράλληλα, πρόσθεσε ότι, αξιοποιώντας και την τεχνολογία, αυξάνονται εντός των δασικών εκτάσεων οι περιπολίες από μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (drones).
Στο Υπουργικό η Β’ Φάση του Ολιστικού Προγράμματος
Η Μαρία Παναγιώτου ανέφερε, ακόμα, ότι σύντομα στο Υπουργικό Συμβούλιο θα κατατεθεί πρόταση για υλοποίηση της Φάσης Β’ του Ολιστικού Προγράμματος, η οποία περιλαμβάνει δράσεις που αφορούν το Τμήμα Δασών, την Πυροσβεστική Υπηρεσία και την Εθνική Φρουρά. Ειδικά για το Τμήμα Δασών, είπε ότι προβλέπεται η εγκατάσταση 16 επιπρόσθετων ηλεκτροπτικών συστημάτων αυτόματης ανίχνευσης πυρκαγιών, η ανάπτυξη λογισμικών για ετοιμασία χάρτη ημερήσιας πρόγνωσης κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών και συστήματος εξομοίωσης εξέλιξης πυρκαγιών, η προμήθεια δύο συστημάτων ρυμουλκούμενων μπαλονιών παρατήρησης που θα φέρουν αισθητήρες αυτόματης ανίχνευσης πυρκαγιών, η αγορά τριών κινητών κέντρων επιχειρήσεων τακτικού επιπέδου, η αναβάθμιση υφιστάμενων συστημάτων drones του Τμήματος Δασών, η τεχνολογική αναβάθμιση του Γενικού Κέντρου Επιχειρήσεων του Τμήματος Δασών και η προμήθεια τεχνολογίας πληροφορικής και συναφούς δικτυακού εξοπλισμού, για το προσωπικό και τα μέσα που θα αποκτηθούν.
Ακόμα, ανέφερε ότι με την έναρξη της φετινής περιόδου υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών, έχει εισαχθεί στο Τμήμα Δασών, η εφαρμογή και χρήση του τηλεπικοινωνιακού συστήματος TETRA. “Το συγκεκριμένο σύστημα θα βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την ενδοεπικοινωνία τόσο μεταξύ του προσωπικού του Τμήματος Δασών, αλλά κυρίως μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών στη διαχείριση των πυρκαγιών”, ανακοίνωσε.
Σε ό,τι αφορά την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης 112, η Υπουργός είπε ότι το Τμήμα Δασών συμμετέχει ενεργά στην Ομάδα Εργασίας που συγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό. Η συγκεκριμένη δράση αφορά τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος διαχείρισης κλήσεων έκτακτης ανάγκης 112, έγκαιρης προειδοποίησης του κοινού και πλατφόρμας ενιαίας διαχείρισης των μέσων, για κάθε συμμετέχουσα Υπηρεσία ξεχωριστά.
Η Υπουργός αναφέρθηκε, επίσης, στην πρόσληψη επιπλέον 108 δασοπυροσβεστών, πυροφυλάκων και χειριστών οχημάτων ειδικού τύπου, οι οποίοι ήδη εντάχθηκαν στο ανθρώπινο δυναμικό του Τμήματος Δασών. “Το Τμήμα πλέον αριθμεί πέραν των 733 δασοπυροσβεστών, συμπεριλαμβανομένων των πυροφυλάκων και μηχανοδηγών και 275 δασικών υπαλλήλων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σύνολο προσωπικού στην ιστορία του Τμήματος Δασών, κάνοντας πράξη την εξαγγελία του Προέδρου της Δημοκρατίας για έμπρακτη στήριξη και ενίσχυση της στελέχωσής του”.
Όπως επισήμανε, σε αυτή την κατεύθυνση είναι και η απόφαση της Κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη για επαναλειτουργία του Δασικού Κολεγίου Κύπρου, μετά από σχεδόν δέκα χρόνια αναστολής, χαρακτηρίζοντας το “απόφαση – σταθμό στα δασικά χρονικά του τόπου”. Όπως είπε, πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή που ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ανάγκη στελέχωσης του Τμήματος Δασών με εξειδικευμένο και άρτια καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό. “Για φέτος έχουν προκηρυχθεί 20 θέσεις Δασικών Μαθητευομένων, για φοίτηση από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, στο πρόγραμμα σπουδών «Ανώτερο Δίπλωμα στη Δασοπονία». Ήδη οι γραπτές εξετάσεις έχουν ολοκληρωθεί και είναι στο στάδιο της αξιολόγησης”, σημείωσε.
Μια άλλη δέσμευση της Κυβέρνησης, που αφορά την υπαγωγή της Μονάδας Πτητικών Μέσων του Τμήματος Δασών στην Εθνική Φρουρά, αποτελεί πλέον γεγονός, είπε, καθώς, για τη φετινή αντιπυρική περίοδο, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα βρίσκονται σε επιχειρησιακή διαθεσιμότητα 11 τουλάχιστον πρωτεύοντα πτητικά μέσα. Όπως είπε, “σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας 7 πρωτεύοντα και από τα μέσα Μαΐου αυξάνονται στα 11, υλοποιώντας τον στόχο που θέσαμε”.
Σε σχέση με την υλοποίηση του στόχου της απόκτησης ιδιόκτητων πτητικών μέσων, το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας βρίσκεται σε διαδικασία διαγωνισμού για την αγορά τριών πυροσβεστικών αεροσκαφών, ανέφερε, εκ των οποίων το ένα θα χρηματοδοτηθεί από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στον υπό αναφορά διαγωνισμό, υπάρχει δικαίωμα προαίρεσης για αγορά ακόμη πέντε αεροσκαφών.
Η Υπουργός σημείωσε, ακόμα, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αιτηθεί την ένταξη δύο αεροσκαφών στον ευρωπαϊκό Μηχανισμό rescEU transition, για το διάστημα Ιουνίου μέχρι Οκτωβρίου 2025. Παράλληλα, δύο πυροσβεστικά αεροσκάφη από την Ιορδανία βρίσκονται ήδη στην Κύπρο από τον περασμένο Μάρτιο, συνδράμοντας ενεργά στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
“Ανάμεσα στις καινοτομίες που αποφασίσαμε το 2024 και υλοποιούμε το 2025 είναι αυτή της ελεγχόμενης καύσης- μία στοχευμένη μέθοδος που περιορίζει την καύσιμη ύλη πριν αυτή μετατραπεί σε απειλή για πυρκαγιά”, είπε. Ανέφερε ότι η μέθοδος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο τον περασμένο Μάρτιο από το Τμήμα Δασών σε συνεργασία με το CERIDES – Excellence in Innovation and Technology του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την επίβλεψη ειδικών εμπειρογνωμόνων από την Κύπρο και το εξωτερικό.
Αντίστοιχα, με στόχο τη μείωση της καύσιμης ύλης σε παραδασόβιες κοινότητες, το Υπουργείο ξεκινά την εφαρμογή της ελεγχόμενης βόσκησης. “Για το 2025 θα εφαρμοστεί σε περιοχή του Πύργου Τηλλυρίας ενώ το 2026 σε επιπλέον δύο περιοχές. Τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου, θα αξιοποιηθούν για την διαμόρφωση σχετικού μέτρου, το οποίο ενδέχεται να ενταχθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής”, είπε.
Αναφέρθηκε, επίσης, και στη δωρεάν προμήθεια θρυμματιστών φυτικών υπολειμμάτων σε 17 Κοινότητες, Δήμους και Συμπλέγματα Κοινοτήτων υψηλού κινδύνου. Η πρωτοβουλία του Υπουργείου, με προϋπολογισμό μισού εκατομμύριο ευρώ, προβλέπει οικονομική ενίσχυση ύψους έως και €25.000 ανά θρυμματιστή συμβάλλοντας άμεσα στη μείωση της καύσιμης ύλης ενόψει της θερινής περιόδου.
“Σημαντικό βήμα για ενίσχυση της πρόληψης κατά των πυρκαγιών αποτελεί η ψήφιση από την Βουλή των Αντιπροσώπων τον περασμένο Φεβρουάριο, των έξι τροποποιημένων νομοσχεδίων. Το νομικό πλαίσιο αναθεωρήθηκε και εκσυγχρονίστηκε, με τις ποινές να φτάνουν έως τα 12 χρόνια φυλάκισης και τις €100.000 πρόστιμο, στέλνοντας σαφές μήνυμα μηδενικής ανοχής” τόνισε.
Η Υπουργός ευχαρίστησε “τους αφανείς ήρωες της πρώτης γραμμής” για τις προσπάθειες που καταβάλλουν με σκοπό να αντιμετωπίσουν “την πύρινη λαίλαπα, όποτε παραστεί ανάγκη” και διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο Γεωργίας βρίσκεται πάντοτε δίπλα τους.
