Το Σχέδιο Δράσης για Ανάπλαση και Αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλης παρουσιάστηκε σήμερα σε δημοσιογραφική διάσκεψη, στην οποία το παρόν του έδωσε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.
Το συγκεκριμένο Σχέδιο, εντάσσεται στους ευρύτερους στόχους της Κυβέρνησης τόσο για αναζωογόνηση, όσο για αναμόρφωση και εκσυγχρονισμό του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας και όχι μόνο.
Πρόκειται για ένα Σχέδιο φράσης που έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά άλλων έργων, όπως για παράδειγμα αυτό της Πλατείας Ελευθερίας, του νέου Δημοτικού Μεγάρου, την αναστήλωση του Δημοτικού Θεάτρου, την Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, το Κέντρο Αριστείας CYENS, τον σταθμό μετεπιβίβασης στην Πλατεία Σολωμού, τους χώρους στάθμευσης που έχουν δημιουργηθεί, την αναβάθμιση και δημιουργία πεζοδρόμων όπως και οι συνεχιζόμενες βελτιωτικές επεμβάσεις σε κτήρια και περιοχές στο κέντρο της Πρωτεύουσας.
Η Κυβέρνηση φαίνεται ότι δίδει ιδιαίτερη έμφαση και σημασία στην προσπάθεια για δημιουργία ενός πρότυπου σύγχρονης, αλλά και ιστορικής πόλης. Ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου ξεπερνά τα €40 εκ., ενώ ποσό ύψους 25 εκατομμυρίων ευρώ συμπεριλαμβάνεται και στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για ανάπλαση της εντός των τειχών πόλης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η εντός των τειχών Λευκωσία θα ενισχυθεί και με τη διεκπεραίωση άλλων έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως για παράδειγμα το σχέδιο χορηγιών αναβάθμισης παραδοσιακών χώρων εστίασης, και μέσα από δαπάνες για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων για τα οποία θα διατεθούν περίπου €100 εκ. Από αυτά, περισσότερα από €20 εκ αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.«Όπως θα διαπιστώσετε από την ολοκληρωμένη παρουσίαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, πρόκειται για μια σειρά στοχευμένων έργων και δράσεων που δικαιωματικά η πρωτεύουσα μπορεί να επικαλείται πως η πόλη αλλάζει», ανέφερε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε χαιρετισμό του στην εκδήλωση.
Όπως σημείωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, το σημερινό σχέδιο δράσης έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά άλλων έργων, όπως η ολοκλήρωση της Πλατείας Ελευθερίας, το νέο θέατρο του ΘΟΚ, η αναστήλωση του Δημοτικού Θεάτρου, η Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, το Κέντρο Αριστείας CYENS, ο σταθμός μετεπιβίβασης στην Πλατεία Σολωμού, οι χώροι στάθμευσης που έχουν δημιουργηθεί, η αναβάθμιση και δημιουργία πεζοδρόμων όπως και οι συνεχιζόμενες βελτιωτικές επεμβάσεις σε κτίρια και περιοχές στο κέντρο της Πρωτεύουσας.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε ακόμη ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου ξεπερνά τα €40 εκ., ενώ η συμπερίληψη δράσεων ύψους €25 εκ. για την ανάπλαση της εντός των τειχών Λευκωσίας στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «αποτελεί απόδειξη της βαρύνουσας σημασίας που προσδίδεται στην προσπάθεια για δημιουργία ενός προτύπου σύγχρονης, αλλά και ιστορικής πόλης».
«Η δυναμική και προοπτική που δημιουργείται στην περιοχή μέσα από τις δράσεις, τους σχεδιασμούς και τα κίνητρα, θα συμβάλει στην ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό, τον εξωραϊσμό και την ανάδειξη του ιστορικού κέντρου σε χώρο επιστημών, πολιτισμού, με μια ζωντανή και ενεργή κοινότητα», κατέληξε.
Στην ομιλία του, ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης χαρακτήρισε το ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας ως «τη δική μας ταυτότητα», αναγνωρίζοντας πως τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν προβλήματα, που οφείλονται σε κάποιους παράγοντες. «Αν αφήσουμε την κατάσταση να συνεχιστεί θα οδηγήσουν στην αποψίλωση του ιστορικού κέντρου και της ταυτότητάς μας», είπε.
Σύμφωνα με τον κ. Πετρίδη, ο πρώτος παράγοντας οφείλεται στην τουρκική εισβολή που διατηρεί τη Λευκωσία ως τη μόνη μοιρασμένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη, την ύπαρξη πολύ μεγάλου αριθμού τ/κ περιουσιών που λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής και των νομοθεσιών δεν μπορούν να αξιοποιηθούν ορθολογικά και ο τρίτος, στον κατακερματισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των λανθασμένων πολοεοδομικών σχεδιασμών του παρελθόντος, που δημιούργησαν πολλαπλά εμπορικά κέντρα, τα οδήγησαν την παλιά Λευκωσία να αγωνίζεται να διατηρήσει μεγάλο μέρος του εαυτού της, δηλαδή το εμπορικό της στοιχείο και των ασσύμετρων μεταναστευτικών ροών που έφεραν την Λευκωσία να φιλοξενεί τεράστιο αριθμό παράτυπων μεταναστευτών, με αποτέλεσμα ο γηγενής πληθυσμός να αποχωρεί από το κέντρο.
«Άρα χρειάζεται μια ολοκληρωμένη στρατηγική που θα περιέχει πολλούς παράγοντες», είπε, προσθέτοντας ότι το σχέδιο αφορά στους κατοίκους, επιχειρηματικότητα, φοιτητές με την πρωτεύουσα να φιλοξενεί πολλά πανεπιστήμια, προσδίδοντάς της ένα νεανικό χαρακτήρα και υποδομές.
Όπως ανέφερε, στις δράσεις περιλαμβάνεται η μακροχρόνια μίσθωση και αναβάθμιση του κτηρίου της σχολείου της Φανερωμένης για στέγαση της αρχιτεκτονικής σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, αναβαθμίσεις σχολείων, €6 εκατ. για αναβάθμιση του Ελένειου, του Αγίου Αντωνίου, του Αγίου Κασιανού και του Παγκυπρίου Γυμνασίου, που καθίσταται ολοήμερο και πρότυπο σχολείο.
€15 εκατ. για φοιτητικές εστίες
Παράλληλα, εντός Απριλίου θα προκηρυχθεί σχέδιο Χορηγιών για ανακαίνιση ή ανέγερση κτιρίων με βασική χρήση ως φοιτητικές εστίες με την συνολική δαπάνη να καθορίζεται στα €15 εκατ, με τον 50% να παραχωρείται στην 1η προκήρυξη.
Το σχέδιο προνοεί το 75% της συνολικής δαπάνης για μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων και 50% της συνολικής δαπάνης για ανέγερση νέων κτιρίων. Ως ελάχιστη επένδυση καθορίστηκε το ποσό των €140.000, ενώ μέγιστο ποσό χορηγίας τα €2 εκατ.
Στόχος, είπε ο κ. Πετρίδης, η δημιουργία περίπου 580 φοιτητικών εστιών 80 με πρωτοβουλία του Δήμου Λευκωσίας και 500 με ιδιωτική πρωτοβουλία.
€10 εκατ. για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας
Στη δική του ομιλία ο ΥΠΕΣ είπε ότι η σημερινή ημέρα είναι ξεχωριστή, αφού παρουσιάζεται μια ολιστική παρέμβαση με συγκεκριμένη στόχευση.
«Με τις σημερινές πολιτικές που παρουσιάζουμε, επιχειρούμε μια μεσομακροπρόθεσμη ολιστική παρέμβαση με ορίζοντα πενταετίας, οι οποίες όμως θα υλοποιηθούν άμεσα με σκοπό τη μεγιστοποίηση της επίδρασής τους, ιδιαίτερα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης του δομημένου περιβάλλοντος», είπε.
Υπενθύμισε δε ότι το διοικητικό κέντρο της Λευκωσίας θα ενδυναμωθεί και με τη αναβάθμιση της περιοχής της Αρχιγραμματείας με την εκεί κατασκευή των νέων κτιρίων διοίκησης των Υπουργείων Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Μεταφορών.
Στις νέες πολιτικές περιλαμβάνεται και το Σχέδιο χορηγιών για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στο ιστορικό κέντρο με συνολικό κονδύλι €10 εκατ. με προϋπολογισμό τα €2 εκατ. ανά έτος, ή μέχρι την εξάντληση του συνολικού κονδυλίου
Η κρατική χορηγία θα καλύπτει το 60% των επιλέξιμων δαπανών, με ανώτατο όριο χορηγίας τις €80.000 ανά έργο. Οι επιλέξιμες δαπάνες καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα, όπως οικοδομικές εργασίες, υδραυλικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, αμοιβές υπηρεσιών αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών και άλλων συμβούλων. Δικαιούχες θα είναι επιχειρήσεις, οι οποίες είναι είτε ιδιοκτήτες είτε ενοικιαστές υποδομών οι οποίες θα είναι υποχρεωμένες να χρησιμοποιούν τις ανακαινισμένες υποδομές για τουλάχιστον πέντε χρόνια.
Όσον αφορά στα πολεοδομικά κίνητρα, περιλαμβάνονται η διατήρηση του συντελεστή δόμησης σε περίπτωση κατεδάφισης γερασμένων κτιρίων (ανέγερση πριν το 1980) και ανακατασκευής τους, ενώ δίνεται εξαίρεση/μείωση απαίτησης υπόδειξης χώρων στάθμευσης μέχρι το 2026. Επίσης αυξάνεται το ποσοστό κάλυψης των οικοδομών μέχρι 10% για εξυπηρέτηση των σύγχρονων αναγκών.
Σε υφιστάμενες οικοδομές η μείωση των χώρων στάθμευσης φτάνει στο 60%, ενώ μειώνεται το τίμημα εξαγοράς τους κατά 70%, που, όπως είπε ο κ. Νουρής αποτελεί τεράστια οικονομική βοήθεια σε όσους θα επιλέξουν να επενδύσουν στο κέντρο της πόλης.
Παράλληλα, ο κ. Νουρής είπε ότι θα δημιουργηθεί ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο αδειοδότησης για επαναχρησιμοποίηση οικοδομών για δημιουργία φοιτητικών εστιών ή επιχειρήσεων και προσιτής επαγγελματικής στέγης. Σε αυτό το πλαίσιο πέραν του νέου πλαισίου ταχείας αδειοδόησης, το ΥΠΕΣ θα δημιουργήσει ξεχωριστό μηχανισμό ταχείας αδειδότησης ιδιαίτερα για τις φοιτητικές εστίες στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως.
«Σήμερα επιτρέψετε μου να πω ότι είμαστε στη αφετηρία υλοποίησης ενός οραματισμού και ενός μεγαλεπήβολου στόχου δεκαετιών, την άρση της αποψίλωσης του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας», κατέληξε ο κ. Νουρής.
€5 εκατ. για απόκτηση πρώτης κατοικίας
Εξάλλου, σύμφωνα με την παρουσίαση, σε κατοπινό στάδιο θα ανακοινωθεί σχέδιο χορηγιών απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας με συνολική δαπάνη €5 εκατ. από τον κρατικό προϋπολογισμό, με εφαρμογή τον Ιανουάριο του 2023 μέχρι το Δεκέμβριο του 2025.
Το ύψος συνεισφοράς και τα κριτήρια επιλογής θα είναι αντίστοιχα με το εν ισχύ Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών.
Στην παρέμβασή του κατά την δημοσιογραφική παρουσίαση ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης αναφέρθηκε στις διαχρονικές προσπάθειες που γίνονται για την αναζωογόνηση ολόκληρης της περιοχής του ιστορικού κέντρου της πόλης.
«Πεισματικά δεν εγκαταλείπουμε την περιοχή, γιατί αυτή είναι το γεωγραφικό και διοικητικό κέντρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τυχόν αποψίλωση ή εγκατάλειψη της περιοχής θα ισοδυναμούσε με έμμεση παραδοχή των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής».
Στη συνέχεια ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την ουσιαστική και συνεχή του στήριξη στο κέντρο της Πρωτεύουσας, αλλά και όλους όσοι εργάστηκαν για την διαμόρφωση των κινήτρων και σχεδίων.
Όπως τόνισε, «αποτελούν το επιστέγασμα μιας κοινής προσπάθειας και συνεργασίας που ξεκίνησε τα προηγούμενα χρόνια, μεταξύ των υπουργείων Οικονομικών και Εσωτερικών και του Δήμου Λευκωσίας. Έρχονται να συμπληρώσουν μια σειρά από σημαντικά έργα που έχει υλοποιήσει ή υλοποιεί ο Δήμος αλλά και το Κράτος, για την αναβάθμιση και αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλης, τα οποία διαμόρφωσαν το περιβάλλον και δημιούργησαν τις συνθήκες για την περαιτέρω ανάπτυξη και προσέλκυση επιχειρηματιών και κατοίκων. Κυρίως νέων ανθρώπων».
Τι έχει κάνει ο Δήμος την τελευταία δεκαετία:
§ Ολοκλήρωση του συγκροτήματος κτηρίων του Νέου Δημαρχείου, όπου μεταφέρθηκαν και στεγάστηκαν όλες οι υπηρεσίες του Δήμου Λευκωσίας. Σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή αίθουσας Δημοτικού Συμβουλίου και Εκδηλώσεων, καθώς και η αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου πρώην ΕΚΑΤΕ.
§ Ολοκλήρωση και παράδοση του σημαντικού έργου της Πλατείας Ελευθερίας, το οποίο μαζί με την αναβαθμισμένη και πεζοδρομοποιημένη Κωστάκη Παντελίδη και τον υπόγειο χώρο στάθμευσης της Λεωφόρου Ομήρου, αναβαθμίζουν ουσιαστικά και αισθητικά, όχι μόνο την περιοχή αλλά όλη τη Λευκωσία.
§ Ολοκλήρωση της ενοποίησης της Τάφρου, Γέφυρα και Πάρκο της Πλατείας Σολωμού και της Τάφρου Πέρασμα κάτω από Πλατεία Δώρου Λοΐζου (γέφυρα Κάνιγγος). Σε εξέλιξη βρίσκεται η ανάπλαση του Εξωτερικού Περιμετρικού Τόξου Τάφρου (Λεωφόρος Στασίνου).
§ Αναπλάσεις περιοχών και συντήρηση και αποκατάσταση όψεων οικοδομών: Αναφέρω, ενδεικτικά μόνο, την περιοχή Πλατείας Δημαρχίας, την περιοχή του Παλαιού Δημαρχείου, τις περιοχές δυτικά της Λήδρας και της Πύλης Πάφου και την περιοχή Τακτ Ελ Καλέ από τη Λεωφόρο Νικηφόρου Φωκά, από το Πολυδύναμο Δημοτικό Κέντρο μέχρι το Δημοτικό Κέντρων Τεχνών.
§ Στο στάδιο ολοκλήρωσης βρίσκεται το έργο αναζωογόνησης και εξωραϊσμού τμήματος της Λαϊκής Γειτονιάς.
§ Έγινε εξωραϊσμός προσόψεων και τοποθετήθηκαν σκίαστρα στους πεζόδρομους Λήδρας – Ονασαγόρου, καθώς και βελτίωση πρόσβασης ατόμων με κινητικές δυσκολίες στα καταστήματα, τοποθέτηση δέντρων και φυτών.
§ Στον τομέα των μεταφορών και της στάθμευσης, λειτουργούν τα μικρά λεωφορεία για ευκολότερη πρόσβαση στην πόλη, προχωρά το έργο ποδηλατικής σύνδεσης Πανεπιστημίων με το Κέντρο και έχουν δημιουργηθεί νέοι χώροι στάθμευσης ή έχουν επεκταθεί υφιστάμενοι, προσθέτοντας περίπου 500 νέες θέσεις στάθμευσης στην περιοχή του κέντρου της πόλης.
§ Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Δήμου Λευκωσίας, στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας για προσέλκυση νέων ανθρώπων και καινοτόμων δραστηριοτήτων, είναι η αγορά και ανακαίνιση του κτιρίου ΣΤΟΑ για τη στέγαση του Κέντρου Αριστείας Cyens και η αποκατάσταση της Δημοτικής Αγοράς παλιού Δημαρχείου για να φιλοξενήσει επίσης λειτουργίες του Κέντρου Αριστείας Cyens.
§ Στο ίδιο πλαίσιο της πιο πάνω προσπάθειας, εντάσσονται οι αναπλάσεις οδών και οι εξωραϊσμοί προσόψεων οικοδομών στην περιοχή της Συνοικίας Δημιουργικών Επιχειρήσεων με επίκεντρο το Κέντρο Αριστείας Cyens. Η ανάπλαση τμημάτων των οδών Τρικούπη, Αισχύλου, Λεύκωνος έχει ήδη ολοκληρωθεί ενώ η ανάπλαση του υπόλοιπου τμήματος της ιστορικής οδού Τρικούπη από την Πλατεία Δημαρχίας μέχρι τον κυκλικό κόμβο του Όχι σήμερα βρίσκεται στο Στάδιο αξιολόγησης των κατασκευαστικών προσφορών.
§ Διατηρητέα κτίρια ανακαινίστηκαν και διαμορφώθηκαν, ώστε να ενταχθούν στο ευρύτερο δίκτυο κοινωνικών δομών του Πολυδύναμου Δημοτικού Κέντρου Λευκωσίας. Συγκεκριμένα, παρεμβάσεις έγιναν σε κτήρια στην οδό Περικλέους, όπου θα στεγαστεί το Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Δικτύωσης «Το Στέκι», στην οδό Τρικούπη, στο κτήριο Φοινιέα, το οποίο θα στεγάσει το «Κέντρο ενημέρωσης και επιμόρφωσης για την ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικής δράσης», στο κτίριο «Ουράνιο Τόξο», στην οδό Ηρακλέους, όπου θα παρέχεται ημερήσια φροντίδα σε βρέφη, νήπια και παιδιά και κατ’ οίκον φροντίδα βρεφών και νηπίων και στο Αρχοντικό Ζεμενίδη στη Χρυσαλινιώτισσα για το “Solidarity Network Nicosia in Action”.
§ Στα πλαίσια του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχουν αγορασθεί δύο κτηριακές εγκαταστάσεις με στόχο τη διαμόρφωση τους σε φοιτητικές εστίες.
§ Παράλληλα, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής, αλλά και στην συντήρηση και ανάδειξη του αρχαιολογικού της πλούτου.
– Ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση του Αρχαιολογικού χώρου, μπροστά από το Νέο Δημαρχείο Λευκωσίας, με κύριο στόχο την προστασία των αρχαιοτήτων και την εξασφάλιση της επισκεψιμότητας του χώρου
– Είναι σε εξέλιξη οι εργασίες ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου Πύλης Πάφου, οι εργασίες συντήρησης στο εσωτερικό και εξωτερικό του χώρου της Πύλης Αμμοχώστου από το Τμήμα Αρχαιοτήτων
– Το Ενετικό Τείχος φωτίζεται με σύγχρονο φωτισμό LED
– Είναι σε εξέλιξη επίσης οι εργασίες συντήρησης και αναβάθμισης του κτιρίου της Αχίλλειου Βιβλιοθήκης, της Αίθουσας Μελίνας Μερκούρη και της αίθουσας Ειρήνης
– Δημιουργήθηκε το Θέατρο Πόλης ΟΠΑΠ και το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή. Αγοράστηκε το κτήριο που στεγάζει το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Έρευνας Κώστα και Ρίτας Σεβέρη. Δημιουργήθηκε η Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ
§ Παράλληλα με όλα τα πιο πάνω, γίνονται συνεχώς βελτιωτικά έργα, όπως τα αντιπλημμυρικά έργα στις οδούς Άρεως, Ονησίλου, Αθηνών, Αχιλλέως και Ξάνθης Ξενιέρου, οι ασφαλτοστρώσεις σε μεγάλο αριθμό οδών και η κατασκευή αγωγών ομβρίων υδάτων στην οδό Ερμού εντός της νεκρής ζώνης.