Σε έντονα συγκινησιακό κλίμα, στην παρουσία της Πρόεδρου της Βουλής, Αννίτας Δημητρίου, Υπουργών, πολιτικών αρχηγών, βουλευτών και άλλων πολιτειακών αξιωματούχων, η Κύπρος αποχαιρέτησε το απόγευμα της Πέμπτης τον πρώην Δήμαρχο Λευκωσίας, Λέλλο Δημητριάδη, ο οποίος απεβίωσε στις 9 Απρίλιου του 2022, σε ηλικία 89 ετών.
Η εξόδιος ακολουθία εψάλη στον Ιερό Ναό Της του Θεού Σοφίας, στη Λευκωσία, χοροστατούντος του Επισκόπου Μεσαορίας, Γρηγόριου, ενώ η ταφή έγινε στο Κοιμητήριο Κωνσταντίνου και Ελένης.
Η κηδεία τελέστηκε με δαπάνη του Δήμου Λευκωσίας.
Το ύστατο χαίρε απηύθυνε στον πρώην Δήμαρχο Λευκωσίας, ο νυν Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζιης, ο οποίος είπε πως η Λευκωσία πενθεί για τον θάνατο του Λέλλου Δημητριάδη, γιατί όπως χαρακτηριστικά είπε, ήταν «σπλάχνο από τα σπλάχνα της».
«Έφυγες αξέχαστε Δήμαρχε και μαζί σου έφυγε και ένα κομμάτι από κάθε Λευκωσιάτη. Η Λευκωσία στέκει σήμερα περήφανη, γιατί εσύ έβαλες τα θεμέλια, που μας επέτρεψαν να γράψουμε τις επόμενες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της», ανέφερε ο κ. Γιωρκάτζιης.
Όπως ανακοίνωσε ο Κωνσταντίνος Γιωρκάτζιης το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας ως ελάχιστη ένδειξη τιμής για την ανεκτίμητη προσφορά του Λέλλου Δημητριάδη στην πόλη αποφάσισε χθες σε έκτακτη συνεδρία του όπως η πλατεία της Δημαρχεία, στην εντός των τειχών πόλη, να μετονομαστεί σε πλατεία Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη, καθώς επίσης η πλατεία μπροστά από την Παλιά Δημοτική Αγορά να μετονομαστεί, επίσης, σε Πλατεία Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη.
Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι στην πλατεία Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη θα τοποθετηθεί προτομή του εκλιπόντος.
Επικήδειο λόγο εκφώνησε και ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων, Αντρέας Βύρας, ο οποίος είπε πως οι αγώνες που έδωσε ο Λέλλος Δημητριάδης, για την επανένωση της Κύπρου και για τον εκσυγχρονισμό και πρόοδο του κράτους απαιτούσαν μεν όραμα, αλλά συνάμα και πολύ σκληρή δουλειά.
Όπως είπε «θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για τα έργα και ημέραι του Λέλλου Δημητριάδη», για να συμπληρώσει ότι «όταν ο βίος και η πολιτεία του ανθρώπου αφήνουν μια τόσο μνημειώδη παρακαταθήκη, στην πορεία μιας ολόκληρης χώρας, τα δικά μας λόγια περισσεύουν».
Η πρώην Δήμαρχος Λευκωσίας, Ελένη Μαύρου, είπε ότι ο Λέλλος Δημητριάδης είχε όραμα, όχι για τη Λευκωσία μόνο, αλλά για την Κύπρο ολόκληρη, σημειώνοντας ότι «υπήρξε ένας από τους ελάχιστους της γενιάς του, που μπόρεσε να υπερβεί το τοξικό νέφος του εθνικισμού και κατάφερε να δει σε βάθος χρόνου τη χώρα και την προοπτική της».
«Αποχαιρετούμε», είπε, «τον Λέλλο Δημητριάδη, αλλά στην πραγματικότητα θα συνεχίσει να είναι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, παρών κάθε φορά που θα συζητούμε, θα ονειρευόμαστε, θα αγωνιζόμαστε, για το μέλλον της Λευκωσίας και του τόπου μας».
Τον εκλιπόντα αποχαιρέτησαν και οι δύο του γιοι Αχιλλέας Δημητριάδης και Κωνσταντίνος Δημητριάδης.
Στον επικήδειο που εκφώνησε ο Αχιλλέας Δημητριάδης είπε ότι ο πατέρας του ήταν δίκαιος, τίμιος, αξιοπρεπής και ίσιος, με ένα αφοπλιστικό χιούμορ και διαπεραστικό βλέμμα.
Ανέφερε ότι ο Λέλλος Δημητριάδης «υπηρετούσε την πόλη, με στόχο την πρόοδο και το κοινό καλό», για να σημειώσει ότι «ειδικά, ανησυχούσε για την ευημερία των ανθρώπων της».
«Όνειρό του», είπε ο Αχιλλέας Δημητριάδης, «να ανοίξει η Λήδρας και να ζήσουμε σε μια Κύπρο, για όλους του Κυπρίους».
Ο γιος του Κωνσταντίνος ανέφερε ότι Λέλλος και Λευκωσία ήταν ένας έρωτας δίχως προηγούμενο, για να συμπληρώσει ότι «ήταν ένας Δήμαρχος για όλους τους Λευκωσιάτες».
Συνέχισε λέγοντας πως «μέλημα του ήταν ο απλός πολίτης» και πρόσθεσε πως ήταν «ένας άνθρωπος που έβαζε το εμείς πάνω από το εγώ».
Ο εγγονός του εκλιπόντος, Αλέξανδρος Δημητριάδης, είπε φανερά συγκινημένος ότι «η Λευκωσία από τις φτωχογειτονιές της Παλλουριώτισσας ως τα αρχοντικά του Αγίου Ανδρέα και από τις πολεμίστρες της πράσινης γραμμής ως τους λεμονανθούς της Γλάδστωνος, σήμερα μαραζώνει για τον Λέλλο που φεύγει».
Είπε ακόμα πως «ο Λέλλος κηδεύεται, αλλά η ψυχή του μένει εδώ να περιπλανιέται στους δρόμους της παλιάς πόλης, την οποία αγαπούσε τόσο».
«Θα κρύβεται πάνω στον προμαχώνα Νταβίλα, να παρατηρεί τις αντιδράσεις των Δημοτών του στα έργα του Δήμου. Άλλωστε αν θα μπορούσε να διαλέξει τη δική του γωνιά στον παράδεισο θα έμοιαζε με τη Λευκωσία», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Χρίστος Κληρίδης εξήρε το τεράστιο έργο, σημειώνοντας ότι υπηρέτησε το δικηγορικό λειτούργημα για 62 χρόνια, άσκησε τη δικηγορία με σεμνότητα τιμώντας το λειτούργημα μας, ενώ σημείωσε εργάστηκε με αφοσίωση, για το καλώς νοούμενο συμφέρον των δικηγόρων.
Η Διευθύντρια της Σχολής Κωφών, Κίκα Χατζιηκακού, είπε πως ο Λέλλος Δημητριάδης είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τους κωφούς της Κύπρου., προσθέτοντας πως τους θεωρούσε παιδιά του και τη Σχολή Κωφών δεύτερο του σπίτι.
Ανέφερε ότι τα μέλη του Ταμείου Ευημερίας της Σχολής Κωφών, οι μαθητές, οι μαθήτριες, το Διοικητικό και Εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και η Διεύθυνση της Σχολής Κωφών «πενθούν σήμερα επειδή έχασαν σήμερα ένα δικό τους άνθρωπο, ένα γερό στήριγμα».
Στεφάνια κατέθεσαν εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, ο Επίσκοπος Μεσαορίας, Γρηγόριος, εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, Χρυσόστομου Β, ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζιης, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, εκπρόσωποι των πολιτικών κομμάτων ΔΗΣΥ, ΕΔΕΚ, ΕΛΑΜ, ΔΗΠΑ – Συνεργασία, Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, πρώην και νυν Δήμαρχοι της Λευκωσίας και της ευρύτερης περιοχής της Λευκωσίας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, η Σχολή Κωφών και πλήθος άλλων πολιτειακών αξιωματούχων.
Βιογραφικό
Ο Λέλλος Δημητριάδης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1933. Σπούδασε οικονομικά και νομική και εργάστηκε ως δικηγόρος.
Υπήρξε Βουλευτής Λευκωσίας με το Πατριωτικό Μέτωπο μεταξύ 1960-1969 και με το Ενιαίο Κόμμα μεταξύ 1969 – 1970. Την περίοδο 1966-1969 διετέλεσε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Πατριωτικού Μετώπου και μεταξύ 1969-1970 κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Ενιαίου Κόμματος.
Το 1971 διορίστηκε Δήμαρχος Λευκωσίας θέση στην οποία παρέμεινε έως την 31η Δεκεμβρίου 2001, με εξαίρεση μερικές εβδομάδες μεταξύ Ιουλίου-Αυγούστου 1974. Εκλέχθηκε Δήμαρχος Λευκωσίας το 1986, το 1991 και το 1996.
Την περίοδο 1981-2001 διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Κύπρου και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κεντρικού Σφαγείου Κύπρου.
Επικήδειος Λόγος Δημάρχου Λευκωσίας Κωνσταντίνου Γιωρκάτζη
Κηδεία Λέλλου Δημητριάδη
Αγαπητέ μας Δήμαρχε Λέλλο Δημητριάδη,
Μαζευτήκαμε σήμερα εδώ, οι εκτιμητές της προσωπικότητας και της πολύπλευρης προσφοράς σου, για να επιτελέσουμε ένα θλιβερό καθήκον: Να σε αποχαιρετήσουμε στο ταξίδι σου στην αιωνιότητα.
Ολόκληρη η Λευκωσία πενθεί το θάνατό σου, γιατί ήσουν σπλάχνο από τα σπλάχνα της, ο επί 30 χρόνια αγαπημένος της Δήμαρχος, που τόσο την αγάπησες και σε αγάπησε.
Έφυγες, αξέχαστε Δήμαρχε και μαζί σου έφυγε κι ένα κομμάτι από κάθε Λευκωσιάτη.
Είναι δύσκολο μέσα στα λίγα λεπτά αυτής της ομιλίας να αποδοθεί η πολυσύνθετη προσωπικότητά σου και το πολυδιάστατο έργο σου.
Το βιογραφικό σου πλούσιο, όπως και η δράση σου. Κέρδισες με το σπαθί σου υψηλά αξιώματα στην κοινωνία, παραμένοντας όμως απλός και προσιτός. Γι’ αυτό και για τους Λευκωσιάτες δεν ήσουν ο κύριος Δήμαρχος, αλλά ο Λέλλος, ο φίλος τους, που έσκυβε με ειλικρινές ενδιαφέρον πάνω στα προβλήματα κάθε πολίτη. Ήσουν ο άνθρωπος που συνέδεσε όσο κανένας άλλος το όνομα και τη ζωή σου με την πρόοδο και την ανάπτυξη της πόλης μας.
Λευκωσιάτισσες και Λευκωσιάτες,
Ο αγαπητός σε όλους μας Δήμαρχος, γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1933. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου και στη συνέχεια σπούδασε νομική στο Λονδίνο. Εκεί, μαζί με τους πέντε συγκάτοικούς του, Τάσσο Παπαδόπουλο, Σπύρο Κυπριανού, Μάρκο Σπανό, Δημήτρη Λιβέρα και Ανδρέα Μαυρομμάτη, ίδρυσαν τη Φοιτητική Ένωση Κυπρίων Λονδίνου. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1955 όπου εργάστηκε ως δικηγόρος. Εντάχθηκε στην ΑΝΕ, την Άλκιμο Νεολαία της ΕΟΚΑ, και υπερασπίστηκε αγωνιστές χωρίς αμοιβή. Το 1960 εξελέγη βουλευτής με το Πατριωτικό Μέτωπο, ενώ στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκε στο Ενιαίο Κόμμα.
Όταν το 1971 ο Λέλλος Δημητριάδης αναλάμβανε τη Δημαρχία της Λευκωσίας, η πόλη μας βρισκόταν στα χειρότερα της. Υπήρχε από τη μια η άτακτη ανάπτυξη εντός και εκτός των τειχών και από την άλλη η εγκατάλειψη των περιοχών που γειτνίαζαν με την πράσινη γραμμή.
Μια από τις πρώτες του ενέργειες, με ουσιαστική αλλά και συμβολική αξία, ήταν να δημιουργήσει και να καθιερώσει το έμβλημα του Δήμου Λευκωσίας, με τα τείχη που περιβάλλουν το ιστορικό κέντρο και το περιστέρι της ειρήνης.
Τον Ιούλιο του 1974 καθαιρέθηκε από τους πραξικοπηματίες. Ένα μήνα αργότερα κλήθηκε από τον Γλαύκο Κληρίδη να αναλάβει και πάλι τη Δημαρχία της πρωτεύουσας. Μια ακόμη πιο δύσκολη εποχή για τον τόπο, αλλά και την πόλη μας. Μοιρασμένη από το 1964 αλλά και σοβαρά πληγωμένη από την τουρκική εισβολή, η Λευκωσία βρέθηκε να παλεύει με το παρελθόν και το παρόν της.
Ο Λέλλος δεν το έβαλε κάτω. Είχε το δικό του όραμα για τη Λευκωσία. Το 1975 η Πλατεία που ενώνει το ιστορικό κέντρο με τη σύγχρονη πόλη μετονομάστηκε σε Πλατεία Ελευθερίας. Ξεκίνησε πρώτος τις συνομιλίες και διαπραγματεύσεις με τους Τουρκοκύπριους και το 1977 έβαλε τα θεμέλια, πρώτα για τη δημιουργία του κοινού αποχετευτικού συστήματος και αργότερα για το Ενιαίο Ρυθμιστικό Σχέδιο. Δούλεψε για τη σωστή επαναπροσέγγιση Ελληνοκυπριών και Τουρκοκυπρίων, αποκτώντας ένα επιστήθιο φίλο τον Μουσταφά Ακκιτζή.
Ο Λελλος πίστευε πως η Λευκωσία δεν μπορεί να παραμείνει για πάντα μοιρασμένη. Θεωρούσε ότι στον τομέα των υποδομών και του πολεοδομικού σχεδιασμού ήταν απαραίτητη η δικοινοτική συνεργασία, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν ανοικτές οι δυνατότητες ομαλής λειτουργίας της πόλης ως μίας ενιαίας οντότητας, εάν και όταν στο μέλλον οι συνθήκες επιτρέψουν την επανένωσή της.
Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας έγιναν σημαντικά πρωτοποριακά έργα, όπως το οικιστικό Πρόγραμμα Χρυσαλινιωτισσας, η ανάπλαση των περιοχών Φανερωμένης και Ομερυε και άλλα. Σημαντική και δύσκολη ήταν επίσης η παρέμβαση του ώστε να εμποδίσει τη πτώση επικίνδυνων οικοδομών στη νεκρή ζώνη και να δώσει την ευκαιρία στο Ενιαίο Ρυθμιστικό Σχέδιο Λευκωσίας να καταγράψει την πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά που εμπεριέχει αυτός ο χώρος.
Με προμετωπίδα τη φράση «Όσο δημιουργούμε επιβιώνουμε» ξεκίνησε το Φεστιβάλ Λευκωσίας. Κατάφερε το 1981 να εξασφαλίσει για τους Λευκωσιάτες, την πιο όμορφη από τις Βενετσιάνικες Πύλες, την Πύλη Αμμοχώστου, για να αποτελέσει το πρώτο πολιτιστικό κέντρο της πόλης.
Έργο που έγινε με πολύ λίγα χρήματα, αλλά με μεγάλο ενθουσιασμό. Δύο χρόνια αργότερα, το 1983, πρωτοστάτησε στη ίδρυση της Λαϊκής Γειτονιάς και ακολούθησαν το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, η Αχίλλειος Βιβλιοθήκη, το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών, το Κολυμβητήριο Λευκωσίας, οι πεζόδρομοι Λήδρας και Ονασαγόρου, η αίθουσα Μελίνα Μερκούρη, οι Φούρνοι, το εργαστήριο της Χρυσαλινιώτισσας, το Πολυδύναμο Κέντρο στην Πύλη Αμμοχώστου, η αίθουσα Ειρήνη…
Η εντός των τειχών πόλη άρχισε να ζει, να δημιουργεί και να αναπτύσσεται. Οι κάτω γειτονιές του Ταχτακαλά, της Χρυσαλινιώτισσας και του Αγίου Κασσιανού ζωντάνεψαν και πάλι. Ζωντάνεψαν μαζί τους και το πάρκο του Ορφέα, το Θεατράκι της Πύλης Αμμοχώστου, το Πάρκο Σύγχρονης Τέχνης, ακόμα και η «Χαρούμενη Πρωτομαγιά στην Πύλη Αμμοχώστου».
Όλα αυτά τα έργα δεν καθιέρωσαν απλώς τη Λευκωσία ως το Πολιτιστικό Κέντρο του τόπου μας. Έγιναν ο τόπος συνάντησης και ο τρόπος ζωής των Λευκωσιατών, οι οποίοι άρχισαν να αγαπούν ξανά την πόλη τους και κυρίως να αισθάνονται περήφανοι για αυτή.
Σε όλη αυτή την πορεία ο Λέλλος είχε δίπλα του την αγαπημένη του Όλγα, πρωτοπόρο σε θέματα εθελοντισμού, με πλούσια φιλανθρωπική δράση και ανάμιξη στα κοινά.
Πρόσφερε κι άλλα πολλά ο αγαπητός μας Δήμαρχος. Ίδρυσε την Ένωση Δήμων, το Κεντρικό Σφαγείο, το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λευκωσίας. Πρωτοστάτησε για την ανάδειξη Δημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων μέσω εκλογών.
Και οι Λευκωσιάτες επιβεβαίωσαν την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του. Από το 1986 και για τρεις συνεχόμενες εκλογικές διαδικασίες, τον ήθελαν στο τιμόνι της πόλης επιβεβαιώνοντας το δικό του σύνθημα: «Με Δήμαρχο τον Λέλλο η Χώρα έχει Μέλλον». Και ίσως θα συνέχιζαν να το κάνουν αν δεν αποχωρούσε οικειοθελώς το 2001.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας, ως ελάχιστη ένδειξη τιμής για την ανεκτίμητη προσφορά του Λέλλου Δημητριάδη στην πόλη μας, αποφάσισε χθες -σε έκτακτη συνεδρία- όπως η οδός Πλατεία Δημαρχίας στην εντός των τειχών πόλη μετονομαστεί σε οδό Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη και η πλατεία μπροστά από την παλιά δημοτική αγορά ονομαστεί Πλατεία Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη. Επίσης, στην Πλατεία Δημάρχου Λέλλου Δημητριάδη θα τοποθετηθεί προτομή του εκλιπόντος Δημάρχου.
Φίλε Δήμαρχε Λέλλο Δημητριάδη,
Υπήρξες άνθρωπος διορατικός και χαρισματικός. Υπηρέτησες την πόλη μας με όραμα, πάθος και αγάπη. Όσοι είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί σου, όσοι σε έζησαν ως ηγέτη της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και ως άνθρωπο, μιλούν με θαυμασμό για την προσωπικότητά σου.
Ως νυν Δήμαρχος Λευκωσίας, το μόνο που έχω να προσθέσω, είναι ότι η Λευκωσία στέκει σήμερα περήφανη, γιατί εσύ έβαλες τα θεμέλια που μας επέτρεψαν να γράψουμε τις επόμενες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της. Σου χρωστούμε πολλά και θα σε θυμόμαστε πάντα, με σεβασμό, εκτίμηση και αγάπη.
Κάθε Λευκωσιάτης, ανεξαρτήτως πολιτικής ή κομματικής τοποθέτησης, σε τιμά σήμερα. Σε αποχαιρετά με συγκίνηση και πενθεί μαζί με την οικογένειά σου.
Εκ μέρους του Δημοτικού Συμβουλίου, του προσωπικού του Δήμου και των δημοτών της Λευκωσίας, απευθύνουμε στα παιδιά σου, Αχιλλέα και Κωνσταντίνο και στα αγαπημένα σου εγγόνια, Αλέξανδρο, Πάρη και Ελένη, τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια.
Σε μακαρίζουμε γιατί ευτύχισες να ζήσεις μια ζωή ενδιαφέρουσα, γεμάτη δράση και επιτεύγματα.
Αιωνία ας είναι η μνήμη σου, αγαπητέ μας Δήμαρχε.
ΚΥΠΕ/aftodioikisi.com.cy