Καθώς ο κόσμος ακούει και ξανακούει για την περιβόητη Μεταρρύθμιση TA, βλέποντας τους ιδίους τους Δήμαρχους και Κοινοτάρχες να προβαίνουν σε δηλώσεις και επιθυμίες για ένωση τους με τον ένα ή τον άλλον Δήμο, προβληματίζεται και επικρατεί σε πολλούς σύγχυση για το τι στην πραγματικότητα είναι αυτή η μεταρρύθμιση και πως πρακτικά θα επηρεάσει την ζωή τους. Τα μακροσκελή κείμενα του νομοθετικού πλαισίου της μεταρρύθμισης που βρίσκονται αυτή τη στιγμή για νομοτεχνικό έλεγχο και σύντομα αναμένεται να κατατεθούν στη Βουλή, ποσώς ενδιαφέρουν τον απλό πολίτη, ο οποίος θέλει να γνωρίζει το πως η δική του ζωή θα επηρεαστεί –θετικά ή αρνητικά- από το όλο εγχείρημα.
Η ΑυτοδιοίκησηCY λοιπόν, βάσει αυτού, κάνει μια προσπάθεια να εξηγήσει το τι στην ουσία είναι η Μεταρρύθμιση της ΤΑ με «λόγια απλά».
Στόχευση της Μεταρρύθμισης, είναι το πώς θα εξυπηρετείτε καλυτέρα και φθηνότερα ο κόσμος. Μια συζήτηση, βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τοποθετείτε εδώ και χρόνια και η Μεταρρύθμιση ΤΑ –όπως προμηνύει- έρχεται να το κάνει πράξη.
Η Ένωση Δήμων, έχει συμφωνήσει με τον Υπουργό όλα όσα σχετίζονται με τις αρμοδιότητες των νεοσύστατων Δήμων. Αυτό που πρέπει να ξέρει ο κόσμος με απλά λόγια είναι ότι μέσα από την Μεταρρύθμιση ΤΑ, θα προκύψουν νέα μεγαλύτερα σχήματα τοπικής αυτοδιοίκησης. Με τον όρο μεγαλύτερα εννοούμε μεγαλύτερα σε πληθυσμιακή μάζα. Σε αυτά τα μεγαλύτερα σχήματα, θα υπάρχει καλύτερη οργάνωση, πιο συγκροτημένες διευθύνσεις και προσωπικό ικανό ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τα καθημερινά προβλήματα των δημοτών. Κάτι το οποίο δεν υπήρχε μέχρι στιγμής.
Οργάνωση
Πιο συγκεκριμένα, οι Δήμοι σήμερα είναι υποστελεχωμένοι και απόρροια αυτού είναι η μη επαρκής και ικανοποιητική εξυπηρέτηση των αναγκών του κόσμου. Με τον νέο νόμο η ανεπάρκεια αυτή θα καλυφθεί καθώς το προσωπικό θα αυξηθεί και θα είναι άρτια καταρτισμένο ώστε να εξυπηρετεί στα μέγιστα το κοινό.
Επιπρόσθετα, με την μεταρρύθμιση θα επέλθουν οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή, με απλά λόγια, πολλά τέλη – φόροι, που σήμερα πληρώνουν οι πολίτες θα αναθεωρηθούν – μάλλον- προς τα κάτω.
Από πλευράς εξοικονόμησης χρημάτων και οργάνωσης πάλι, με την μεταρρύθμιση, θα υπάρξει βελτίωση. Να δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνουμε πιο κατανοητοί.
Με την νέα μεταρρύθμιση δεν θα εμπλέκετε ο ένας Δήμος στον άλλον, σε σημεία όπου οι Δήμοι συμπίπτουν, π.χ λεωφόρους, καθώς όλοι, σχεδόν, οι όμοροι Δήμοι θα αποτελούν ένα Δήμο. Άρα δεν θα συναντάτε σε κανένα σημείο του νέου σχήματος, κανένα συνεργείο καθαρισμού, καμία υπηρεσία κατασκευών, οδικών έργων κλπ από δυο διαφορετικούς Δήμους.
Γραφειοκρατία
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η ταλαιπωρία που υφίστανται οι Δημότες σήμερα, όταν θέλουν να εξυπηρετηθούν, λόγω γραφειοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα, σήμερα, όταν ένας δημότης θέλει, για παράδειγμα, μια άδεια διαίρεσης γης, τροποποίησης οικείας κλπ ταλαιπωρείται πηγαίνοντας από τον έπαρχο, στην πολεοδομία και σε άλλες υπηρεσίες. Αυτό, δια νόμου, θα σταματήσει, καθώς η τοπική αυτοδιοίκηση θα έχει όλες τις εξουσίες και θα εξυπηρετεί τον κόσμο ενιαία. Οι Δήμοι πλέον θα είναι και πολεοδομικές αρχές και οικονομικές αρχές. Ο κόσμος θα πηγαίνει σε ένα μόνο γραφείο και θα εξυπηρετείτε. Όλα λοιπόν, θα είναι πιο απλοποιημένα καθώς η άδεια για οτιδήποτε θα βγαίνει απευθείας από την τοπική αρχή.
Σημειώνεται ωστόσο ότι, τόσο οι πολίτες όσο και οι ίδιοι οι Δήμαρχοι πρέπει να βοηθήσουν για να επιτευχθεί το όλο εγχείρημα, κρατώντας μια θετική στάση απέναντι του και φροντίζοντας η όποια διαφωνία να λύνεται μέσα από τον διάλογο, έχοντας πάντα κατά νου ότι Μεταρρύθμιση σημαίνει πρωτίστως «να μην ταλαιπωρείται ο κόσμος αλλά να εξυπηρετείτε γρηγορότερα και καλυτέρα».
Εκλογή Δημάρχου, Αντιδημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων
Κάθε Δημοτικό διαμέρισμα θα έχει ένα Αντιδήμαρχο, ο οποίος θα εκλέγεται από τους Δημότες του Δημοτικού διαμερίσματος του. Αντιδήμαρχος εκλέγεται αυτός που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.
Για παράδειγμα η Λευκωσία, θα έχει ένα Μητροπολιτικό Δήμο, τον οποίο θα αποτελούν η οι Δήμοι που θα προκύψουν. Αυτοί οι Δήμοι θα αποτελέσουν ένα Δήμο με ένα Δήμαρχο από κοινού, αλλά ο καθένας θα έχει ένα Αντιδήμαρχο ξεχωριστά. Ο Δήμαρχος θα εκλέγετε από όλους τους Δημότες και των 5 Δήμων μαζί. Δήμαρχος εκλέγεται αυτός που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων.
Το κάθε διαμέρισμα θα εκλέγει επίσης τους Δημοτικούς του συμβούλους, ξεχωριστά και ανάλογα με τον αριθμό των δημοτικών θέσεων του δημοτικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκει. Σημειώνεται ότι η εκλογή των συμβούλων γίνεται μεμονωμένα ή/και κατά συνδυασμούς ανά δημοτικό διαμέρισμα.
Οι Δημοτικοί αυτοί σύμβουλοι θα αποστέλνονται στον Κεντρικό – Μητροπολιτικό Δήμο και όλοι μαζί (από όλους τους Δήμους) θα αποτελούν το Κεντρικό Δημοτικό Συμβούλιο.
Ο Δήμαρχος θα πλαισιώνεται από τους Αντιδημάρχους των Δήμων που ανήκουν στον Μητροπολιτικό Δήμο του και τους Δημοτικούς συμβούλους τους. Στο παράδειγμα της Λευκωσίας, ο Δήμαρχος θα έχει γύρο του αντιδημάρχους μαζί με τους Δημοτικούς τους Συμβούλους.
Εκχώρηση εξουσιών Δημάρχου σε Αντιδημάρχους:
Ο Δήμαρχος θα έχει την εξουσία να εκχωρεί κατά βούληση, στους Αντιδημάρχους όσες εξουσίες θέλει, ώστε να μπορούν να χειρίζονται μέσα στο δημοτικό διαμέρισμα τους, τα δικά τους θέματα ξεχωριστά. Για παράδειγμα ο Δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου μπορεί να εκχωρήσει εξουσία σε ένα Αντιδήμαρχο ώστε να υπογράφει έγραφα του διαμερίσματος του, που θα έπρεπε να υπογράφει ο ίδιος. Αυτό θα μειώσει την χρονοτριβή και θα ευκολύνει την ζωή των δημοτών. Ωστόσο επισημαίνεται ότι όλες οι εξουσίες που εκχωρούνται στους Αντιδημάρχους, ανά πασά στιγμή μπορούν να αφαιρεθούν από τον Δήμαρχο.
Αναβάθμιση Δήμαρχου και Αντιδημάρχου:
Στο οικονομικό κομμάτι ο Αντιδήμαρχος, λόγω των περισσοτέρων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων, που θα αναλάβει, θα παίρνει ένα ελαφρός υψηλότερο ποσό από ότι υφίσταται σήμερα. Οι σύμβουλοι επίσης, θα έχουν κάποιες αυξήσεις. Ο Δήμαρχος θα πληρώνεται –όπως και σήμερα- ανάλογα με τον πληθυσμό του Δήμου του. Σημειώνεται ωστόσο ότι, δεν είναι σίγουρο αν οι μισθοί θα αλλάξουν.
Κονδύλια, προϋπολογισμοί και αλλαγές στους Δήμους:
Ο κάθε διαμέρισμα θα έχει τον προϋπολογισμό του και τις ανάγκες του, οι οποίες θα καταγράφονται και στη συνέχεια θα υποβάλλονται στον Μητροπολιτικό Δήμο. Τα κονδύλια, οι προϋπολογισμοί και οι αλλαγές σε κάθε Δήμο, θα γίνονται με πρωτοβουλία του ιδίου από δω και στο εξής. Για παράδειγμα, αν ένας Αντιδήμαρχος θέλει να μετατρέψει ένα χώρο πρασίνου σε χώρο εκδηλώσεων, θα μεταφέρει την εισήγηση του στο δημοτικό συμβούλιο του διαμερίσματος, μετά στον Μητροπολιτικό Δήμο και από εκεί θα βγαίνει η απόφαση χωρίς χρονοτριβή. Δεν θα χρειάζεται να εμπλέκονται Υπουργοί και υπηρεσίες όπως σήμερα.
Δικλίδες ασφαλείας για τυχόν καταχρήσεις
Δικλίδες ασφάλειας, ωστόσο, θα υπάρχουν για τυχόν κατάχρηση εξουσίας μέσα από ελέγχους που θα γίνονται από την ελεγκτική υπηρεσία. Θα συσταθούν εσωτερικοί έλεγχοι σε όλους τους Δήμους δια νομού. Το δημοτικό συμβούλιο θα είναι υπόχρεο να έχει διαδικασίες διαφάνειας και διαχείρισης.
Σχολικές εφορίες
Οι σχολικές εφορίες έρχονται στην τοπική αυτοδιοίκηση με βάση συγκεκριμένες διατάξεις, με σκοπό η εξυπηρέτηση του κόσμου, να είναι ενιαία μέσα από ένα φορέα μόνο.
Από εδώ και στο εξής δε θα ακολουθείται ξεχωριστή εκλογική διαδικασία για σχολικούς εφόρους. Προνοείται ότι σε κάθε σχολείο θα υπάρχει ειδική συμβουλευτική επιτροπή που θα βλέπει τα θέματά του σχολείου και θα τα μεταβιβάζει στην σχολική εφορία. Η σχολική εφορία θα αποτελείται πλέον από τον Δήμαρχο ως Πρόεδρο και άλλα 6 μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου τα οποία θα επιλέγονται από το Δημοτικό Συμβούλιο. Τα 6 αυτά μέλη -αν είναι δυνατόν-πρέπει να ανήκουν κατ’ αναλογία σε όλα τα αυτοτελή κόμματα, συνασπισμούς κομμάτων, συνδυασμούς ανεξαρτήτων και ανεξάρτητους. Από τα 6 αυτά μέλη του Συμβούλιου, ένας θα είναι ο Αντιπρόεδρος της σχολικής εφορείας, ο οποίος θα αναπληρώνει τον Πρόεδρο όταν αυτός απουσιάζει. Οι σχολικοί έφοροι, θα συνεργάζονται με τα σχολεία και τις επιτροπές των σχολείων για θέματά που αφορούν προβλήματά και την οικονομία των σχολείων.
Διευκρινίζεται ότι, η Συμβουλευτική Επιτροπή, θα απαρτίζεται από το Διευθυντή ή από το Βοηθό Διευθυντή Α΄ ή από το Βοηθό Διευθυντή του Σχολείου ή από άλλο πρόσωπο που επιλέγει ο Υπουργός Παιδείας, που θα είναι και ο Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής, χωρίς αμοιβή, και από τα ακόλουθα Μέλη: Εκπρόσωπο του καθηγητικού συλλόγου, 2 εκπροσώπους του συνδέσμου γονέων που θα ορίζονται από τους γονείς, τον πρόεδρο του μαθητικού συμβουλίου, από ένα μέλος τις σχολικής εφορίας. Όλοι αυτοί σε κάθε σχολείο θα έχουν ευθύνη στην ουσία, να αποφασίζουν για τα θέματά του σχολείου και να τα διαβιβάζουν στην σχολική εφορία.
Δημοτική αστυνομία
Σε κάθε Δήμο θα λειτουργεί δημοτική αστυνομία με αρμοδιότητα να επιβάλλεται τάξη έναντι των παραβάσεων που προβλέπονται από τον εκάστοτε νόμο και τους κανονισμούς. Με την δημιουργία της δημοτικής αστυνομίας, ένα πλήθος εξουσιών θα περάσει στα χέρια του Δήμου.
Οι εξουσίες αυτές έχουν να κάνουν με θέματά τάξης όπως για παράδειγμα οι τροχονόμοι που σήμερα δεν έχουν δικαίωμα να ελέγξουν ένα αυτοκίνητο.
Θέματα διαχείρισης παραλιών
Οι παράλιοι Δήμοι, με την Μεταρρύθμιση ΤΑ θα αποκτήσουν πολλές εξουσίες. Σήμερα όλες οι εξουσίες συγκεντρώνονται στην κεντρική επιτροπή παραλιών. Για παράδειγμα ο Δήμος θα έχει την εξουσία πλέον να απαγορεύσει οποιαδήποτε επέμβαση στις παραλίες του.
Κοινωνικές Υπηρεσίες
Σήμερα στους Δήμους λειτουργούν τα κέντρα ηλικιωμένων, τα κέντρα παιδικών λεσχών και τα πολυδύναμα κέντρα, τα λεγόμενα ΣΚΕ, τα οποία τα χειρίζονται κυρίως οι Δήμοι. Με βάση τον νέο νομό υπάρχει πρόνοια για τις κοινωνικές αυτές υπηρεσίες να περιέλθουν την κατοχή της ΤΑ.
Χρονοδιαγράμματα
Το νομοσχέδιο σήμερα είναι στην νομική υπηρεσία του κράτους για επεξεργασία. Στις 2 Νοέμβριου η ένωση Δήμων θα πραγματοποιήσει έκτακτη γενική συνέλευση. Μετά αναμένεται να ανακοινωθεί από τον Υπουργό προς τα Κόμματα όλο το νομοσχέδιο. Από εκεί και έπειτα ξεκινούν τα κόμματα συζήτηση στη βουλή. Έπειτα η βουλή και κατά άρθρο συζήτησης του νόμου, θα πάει στην επιτροπή εσωτερικών πριν το τέλος του χρόνου και αναμένεται ότι μέσα στο 2020 θα ολοκληρωθεί η διαδικασία και θα ψηφιστεί ο νόμος.
Πρόταση παράτασης θητείας υφιστάμενων δημοτικών συμβουλίων
Οι Δημοτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες να γίνουν τον Δεκέμβριο του 2021. Προτείνεται, ωστόσο, να μην γίνουν εκλογές, αντ’ αυτού να παραμείνουν τα υφιστάμενα δημοτικά συμβούλια ως έχουν, παρατείνοντας την θητεία τους κατά δυόμιση χρόνια. Αυτά τα δυόμιση χρόνια θα αποτελέσουν μια μεταβατική περίοδο εφαρμογής του νομού με άτομα που ήδη γνωρίζουν τα υπάρχοντα προβλήματα.
Προτείνεται επίσης οι Δημοτικές εκλογές να γίνονται ανά 5ετία μαζί με τις ευρωεκλογές.
Αυτή ωστόσο η πρόταση είναι άγνωστο αν θα περάσει. Αν περάσει όμως, οι Δήμαρχοι θα γίνουν Αντιδήμαρχοι και επικεφαλής του δημοτικού διαμερίσματος τους, ενώ θα υπάρξουν περισσότεροι δημοτικοί σύμβουλοι. Σε αυτή την μεταβατική περίοδο, θα τεθούν υπό συζήτηση και εφαρμογή πρακτικά ζητήματα όπως η απόφαση για το που θα στεγαστούν υπηρεσίες όπως η τεχνική υπηρεσία του νέου Δήμου, η υπηρεσία καθαριότητος, η υπηρεσία πρασίνου κλπ.
Εδώ μπορείτε να δείτε την τελική μελέτη του Υπουργείου Εσωτερικών για Δήμους